సూర్య దేవాలయం (బీహార్)
| సూర్య దేవాలయం | |
|---|---|
| దేవర్క్ | |
 సూర్య దేవాలయం | |
  బీహార్లో ఆలయ స్థానం | |
| భౌగోళికం | |
| భౌగోళికాంశాలు | 24°39′32″N 84°26′13″E / 24.658791°N 84.437026°E |
| ప్రదేశం | డేవో, బీహార్, భారతదేశం |
| సంస్కృతి | |
| ముఖ్యమైన పర్వాలు | ఛాథ్ |
| వాస్తుశైలి | |
| నిర్మాణ శైలులు | నాగరా ఆర్కిటెక్చర్ |
| వాస్తుశిల్పి | ASI ప్రకారం. 8వ శతాబ్దంలో నిర్మించారు[1] |
| చరిత్ర, నిర్వహణ | |
| నిర్మించిన తేదీ | ASI ప్రకారం. ఐదు నుండి ఆరవ శతాబ్దంలో ఆలయాన్ని నిర్మించారు |
| వెబ్‌సైట్ | అధికారిక జాలస్థలి |
సూర్య దేవాలయం భారతదేశంలోని బీహార్‌లోని ఒక హిందూ దేవాలయం. ఈ ఆలయం ఛత్ పూజ కోసం సూర్య భగవానుడికి అంకితం చేయబడిన సూర్య మందిరం. ఈ ఆలయం భారతదేశంలోని బీహార్ రాష్ట్రంలోని ఔరంగాబాద్‌లోని దేవ్ టౌన్‌లో ఉంది. సాధారణంగా ఉదయించే సూర్యునికి కాకుండా, అస్తమించే సూర్యునికి పశ్చిమాభిముఖంగా ఉండటం వల్ల ఈ ఆలయం ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది. ఇది సూర్యారాధన, ఛత్ పూజ కోసం అత్యంత పవిత్రమైన ప్రదేశంగా పరిగణించబడుతుంది.[1]
చరిత్ర
[మార్చు]చరిత్ర ఎక్కువగా మౌఖిక సంప్రదాయంలో ఉన్న పౌరాణిక కథనాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది, ఒకసారి విశ్వకర్మను సూర్యభగవానుడు ఒక రాత్రికి కలిసి ఆలయాన్ని నిర్మించమని కోరాడని, విశ్వకర్మ దేవో సూర్య దేవాలయాన్ని ఒకే రాత్రిలో నిర్మించాడని చెప్పబడింది. ఆలయం, ప్రాంతం ప్రామాణికమైన చరిత్ర పాలా, సేనువా కాలంలో ప్రారంభమవుతుంది, 1437 నాటి ఆలయం వెలుపల ఉన్న శాసనం భైరవేంద్ర రాజు జగన్నాథునికి, అతని సోదరుడు బలభద్ర, అతని సోదరి సుభద్రకు ఆలయాన్ని అంకితం చేసిన విషయాన్ని నమోదు చేసింది. ముహమ్మద్ బిన్ భక్తియార్ ఖిల్జీ బెంగాల్ దండయాత్ర తర్వాత ఈ ఆలయాన్ని పునరుద్ధరించారు. ఈ సూర్య దేవాలయం నిజానికి ముహమ్మద్ బిన్ భక్తియార్ ఖిల్జీచే ధ్వంసం చేయబడిన బౌద్ధ దేవాలయం, తరువాత భైరవేంద్రచే సూర్య దేవాలయంగా మార్చబడింది.[2][3]
కాలం
[మార్చు]కాశీకి చెందిన కొంతమంది సంస్కృత పండితుల ప్రకారం, ఆలయం వెలుపల పలకలపై చెక్కబడిన సంస్కృత శాసనం ఆధారంగా తేదీని నిర్ణయించడానికి ప్రయత్నించారు, వారి ప్రకారం ఈ ఆలయం 9,49,093 సంవత్సరాల పురాతనమైనది, అయితే దీనిని చరిత్రకారులు, పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు అంగీకరించలేదు. సా.శ. 642 నాటి కొన్ని గుప్తుల కాలం నాటి శాసనం సూర్యుని ఆరాధన గురించి మాట్లాడుతుంది, అయితే నేరుగా సూర్య దేవాలయాన్ని సూచించదు, అయితే అటువంటి శాసనం, స్థానిక మౌఖిక సంప్రదాయం 7వ లేదా 8వ ADలో ఆలయం ఉన్నట్లు సూచించాయి.[1][4]
ఆర్కిటెక్చర్, డిజైన్
[మార్చు]ఈ ఆలయం నాగ్రి వాస్తుశిల్పం, ద్రావిడ వాస్తుశిల్పం, వేసారా వాస్తుశిల్పాల మిశ్రమం. ఈ సూర్య దేవాలయం పైన డోమ్ ఆకారం చెక్కబడింది, ఇది చాలా అందంగా ఉంది. గోపురం పైన బంగారు కలశం ఉంది, ఇది చాలా దూరం నుండి మెరుస్తూ ఉంటుంది, ఇది ఆలయాన్ని చాలా అందంగా, గొప్పగా అలంకరిస్తుంది.[5][6]
సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యత
[మార్చు]ఈ ఆలయం వార్షిక ఛత్ పండుగ వేడుకలకు ప్రసిద్ధి చెందింది, బీహార్ నలుమూలల నుండి, ఇతర ప్రాంతాల నుండి లక్షలాది మంది భక్తులు ఈ ఆలయాన్ని ఆరాధించడానికి, ఛత్ మేళాలో పాల్గొంటారు, పవిత్రమైన 'సూర్య కుండ్'లో స్నానం చేసి అర్ఘ్యం అర్పిస్తారు.[7]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Deo Sun Temple".
- ↑ Anirudha Behari Saran; Gaya Pandey (1992). Sun Worship in India: A Study of Deo Sun-Shrine. Northern Book Centre. pp. 36–37. ISBN 978-81-7211-030-7.
- ↑ Salila Kulshreshtha (2017). From Temple to Museum Colonial Collections and Umā Maheśvara Icons in the Middle Ganga Valley. Taylor & Francis. ISBN 9781351356091.
- ↑ Anirudha Behari Saran; Gaya Pandey (1992). Sun Worship in India: A Study of Deo Sun-Shrine. Northern Book Centre. pp. 46–48. ISBN 978-81-7211-030-7.
- ↑ "Deo Temple | Welcome to Aurangabad Bihar | India".
- ↑ Google Books
- ↑ "Bihar: No Chaiti Chhath celebrations at Deo temple in Aurangabad | Patna News - Times of India".