హక్కు
హక్కు లేదా అధికారం (Right) ప్రజలకు వివిధ స్థాయిలలో ఇవ్వబడిన అంశాలు.వీటిని సత్యం, న్యాయం, ధర్మం, హక్కు, స్వత్వం , తిన్నని, సరళమైన, ఒప్పైన, తగిన, మంచి, సరియైన, న్యాయమైన, యుక్తమైన, అర్హమైన విశేషణాలుగా నిర్వహించుకోవచ్చు. సామాజిక పరంగా కొన్ని హక్కులకు రాజ్యాంగ పరమైన రక్షణ [1] , కొన్నిటికి సామాజిక పరమైన రక్షణ ఉంటుంది.హక్కులు స్వేచ్ఛ లేదా అర్హత చట్టపరమైన, సామాజిక లేదా నైతిక సూత్రాలు; అనగా, కొన్ని న్యాయ వ్యవస్థ, సాంఘిక సమావేశం లేదా నైతిక సిద్ధాంతం ప్రకారం ప్రజలకు అనుమతించబడిన లేదా ప్రజలకు రుణపడి ఉన్న వాటి గురించిన ప్రాథమిక నియమావళి.చట్టం , నీతి శాస్త్రం వంటి విభాగాల్లో హక్కులు చాలా ముఖ్యమైనవి,హక్కులు తరచుగా నాగరికతకు ప్రాథమికమైనవిగా పరిగణించబడతాయి, ఎందుకంటే అవి సమాజం సంస్కృతి స్థాపక స్తంభాలుగా పరిగణించబడతాయి,అందువలన సామాజిక వైరుధ్యాల చరిత్ర ప్రతి హక్కు దాని అభివృద్ధి చరిత్రలో చూడవచ్చు.హక్కులు అనే పదం ద్వారా ఖచ్చితంగా అర్థం ఏమిటనే దానిపై గణనీయమైన భిన్నాభిప్రాయాలు ఉన్నాయి. ఇది వేర్వేరు సమూహాలు ఆలోచనాపరులు వేర్వేరు ప్రయోజనాల కోసం, విభిన్న కొన్నిసార్లు వ్యతిరేక నిర్వచనాలతో ఉపయోగించబడింది ఈ హక్కు అనే సూత్రం ఖచ్చితమైన నిర్వచనం, ఏదో ఒక విధమైన నియమావళి నియమాలతో ఏదైనా సంబంధం లేకుండా, వివాదాస్పదంగా ఉంది విద్యా సమాజంలో, ముఖ్యంగా తత్వశాస్త్రం, చట్టం, డియోంటాలజీ, తర్కం, పొలిటికల్ సైన్స్ మతం వంటి రంగాలలోహక్కు అర్థం ఏమిటనే దానిపై గణనీయమైన చర్చ జరిగింది.
కొన్ని హక్కులు
- పీడన నిరోధక హక్కు.
- అమ్మ జూపే కొత్త వాటాలు.
- ఒడంబడిక హక్కు.
- విద్యాహక్కు[2].
- హక్కులను అమలుచేసే హక్కు.
- సమానత్వపు హక్కు.
- మత స్వాతంత్య్రపు హక్కు.
- స్వేచ్ఛా హక్కు.
- జీవించే హక్కు/ ఆత్మరక్షణ హక్కు.
- జాతుల స్వయం నిర్ణయ హక్కు.
- విన్న వించుకునే హక్కు.
- ఆస్తి హక్కు.
- ప్రభుత్వ పదవిని నిర్వర్తించే హక్కు.
- తిరుగు బాటుహక్కు.
- ఎన్నికలలో పోటీచేసే హక్కు.
- ఓటు హక్కు[3].
- వేతన హక్కు.
- పని హక్కు
అష్టస్వామ్యాలు: స్వామ్యం అంటే హక్కు లేదా అధికారం. స్థిరాస్థి అయిన భూమిని ఎవరికైనా అమ్మిన లేదా దానంగా ఇచ్చినప్పుడు దాని మీద తనకు గల సర్వస్వామ్యాలను అప్పగించినట్లు లెక్క. ఈ స్వామ్యాలు ఎనిమిది రకాలు. అవి:
- 1. దాన = ఎవరికైనా దానంగా ఇచ్చే హక్కు
- 2. విక్రయ = ఎవరికైనా అమ్మేసే హక్కు
- 3. వినిమయ = తాకట్టు పట్టే హక్కు లేదా ఇంకొక వస్తువుతో మారకం చేసే హక్కు
- 4. జల = ఆ భూమిలో ఉండే జలవనరులు
- 5. తరు = ఆ భూమిలో ఉండే చెట్లు
- 6. పాషాణ = ఆ భూమిలో ఉండే రాళ్ళు
- 7. నిధి = భూమిలో పాతిపెట్టిన ధాన్యాది వస్తువులు
- 8. నిక్షేపం = భూమిలో పాతిపెట్టిన ధనం
హక్కులలో రకాలు
[మార్చు]- సమానత్వపు హక్కు.
- జాతీయ బాలల హక్కుల పరిరక్షణా కమీషను
- మానవ హక్కులు
- ప్రాథమిక హక్కులు
- బాలల హక్కులు
- సమాచార హక్కు
- ఆస్తి హక్కు
- కాపీ హక్కు
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "ప్రాథమిక హక్కులు - వివరణ". www.eenadupratibha.net. Archived from the original on 2020-06-29. Retrieved 2020-08-25.
- ↑ "విద్యాహక్కు చట్టానికి తూట్లు ప్రైవేట్‌ పాఠశాలలో అడ్మిషన్‌లు షురూ". aadabhyderabad (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-01-20. Retrieved 2020-08-25.[permanent dead link]
- ↑ "ఓటు హక్కును కాపాడుకుందాం! | Andhrabhoomi - Telugu News Paper Portal | Daily Newspaper in Telugu | Telugu News Headlines | Andhrabhoomi". www.andhrabhoomi.net. Archived from the original on 2020-01-29. Retrieved 2020-08-25.