N95 మాస్క్
N95 మాస్క్ లేదా N95 రెస్పిరేటర్ అనేది యు.ఎస్. నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ ఆక్యుపేషనల్ సేఫ్టీ అండ్ హెల్త్ (NIOSH) ను ప్రమాణాల ప్రకారం తయారు చేసిన ఒక కణ-వడపోత ఫేస్ పీస్ రెస్పిరేటర్.గాలి వడపోత యొక్క N95 వర్గీకరణ, అంటే ఇది కనీసం 95% వాయు కణాలను ఫిల్టర్ చేస్తుంది. ఈ ప్రమాణానికి రెస్పిరేటర్ కు నూనె నిరోధకత అవసరం లేదు; మరొక ప్రమాణం, P95, ఆ అవసరాన్ని జోడిస్తుంది.N95 రకం అత్యంత సాధారణ నలుసు-వడపోత facepiece శ్వాస క్రియకు తోడ్పడు సాధనము.[1] ఇది ఒక యాంత్రిక వడపోత ద్వరా శ్వాస క్రియకు తోడ్పడు సాధనము, ఇది గాలిలో ఉండే సూక్ష్మ కణాల నుండి రక్షణను అందిస్తుంది కానీ వాయువులు లేదా ఆవిర్లు . లనుండి రక్షణ ఇవ్వలేదు. [2] కరోనా వైరస్ వ్యాధి 2019 లో వ్యాపించినప్పుడు, N95 ముసుగుకు డిమాండ్ పెరిగింది, ఉత్పత్తి తగ్గింది. పాలీప్రొఫైలిన్ తక్కువ లభ్యత దీనికి కారణం.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా N95 కి దగ్గరగా లేదా సమానమైన ప్రమాణాలతో వివిధ ముసుగులు కూడా ఉన్నాయి అవి
- N95 (మెక్సికో NOM-116-STPS-2009)
- FFP2 (యూరప్ EN 149-2001)
- KN95 (చైనా GB2626-2006)
- P2 (ఆస్ట్రేలియా / న్యూజిలాండ్ AS / NZA 1716: 2012)
- కొరియా 1stclass (కొరియా KMOEL - 2017-64)
- DS (జపాన్ JMHLW- నోటిఫికేషన్ 214, 2018)
అయినప్పటికీ, దాని పనితీరును ధృవీకరించడానికి కొద్దిగా భిన్నమైన ప్రమాణాలు ఉపయోగించబడతాయి
యుఎస్ దేశం కాని పరిధిలో నియంత్రించబడే కొన్ని రెస్పిరేటర్లతో N95 రెస్పిరేటర్లను క్రియాత్మకంగా పరిగణిస్తారు. ఇవి యూరోపియన్ యూనియన్ యొక్క ఎఫ్ఎఫ్పి 2 రెస్పిరేటర్లు , చైనా యొక్క కెఎన్ 95 రెస్పిరేటర్ల ప్రమాణాలకు సరిపోతాయి. అయితే, కొద్దిగా వేరే ప్రమాణం ఉపయోగిస్తారు అయితే పనితీరు, ఇటువంటి వడపోత సామర్థ్యం, పరీక్ష ఏజెంట్ , ప్రవాహం రేటు, అనుమతి ఒత్తిడి డ్రాప్ వంటి విషయాల ఆధారంగా వాటి తరగతిని నిర్వచిస్తారు .[3][4]
గ్రేడ్ ప్రమాణం[మార్చు]
NIOSH[5] వాయు వడపోత గ్రేడ్ ప్రమాణం ప్రకారం, "N", "R", "P" అక్షరాలు జిడ్డుగల కణాలను నిరోధించే సామర్థ్యాన్ని సూచిస్తాయి. "N" జిడ్డుగల కణాలకు వర్తించదు . "R" కి నిరోధించే నిర్దిష్ట సామర్థ్యం ఉంది, "P" "జిడ్డుగల కణాలకు బలమైన ప్రతిఘటన ఉండాలి. కింది సంఖ్య ఫిల్టరింగ్ చేయగల కణాల శాతం, 95 95% కణాలను నిరోధించగలదు. అందువల్ల, N95 ముసుగులు 0.3 మైక్రాన్ల వ్యాసం, అంతకంటే ఎక్కువ 95% నూనె లేని కణాలను ( PM2.5 తో సహా ) నిరోధించగల ముసుగులు .
చరిత్ర[మార్చు]
N 95 మాస్క్. ఇది మెడికేటెడ్ మాస్క్ గా గుర్తింపు తెచ్చుకుంది. మాములు మాస్క్ నుంచి ఎన్ 95 రకం మాస్క్ గా రూపాంతరం చెందటానికి ఎన్నో ఏళ్ళు పట్టిందని చెప్పొచ్చు. 1910 వ సంవత్సరంలో మొదట గుడ్డతో మాస్క్ ను తయారు చేశారు. మొదట ఎన్-95 మాస్క్‌ను 1992లో యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ టెన్నెస్సీ చెందిన మెటీరియల్ సైంటిస్ట్ ఫ్రొఫెసర్‌ పీటర్‌ తై రూపొందించారు. 1995లో దీనికి పేటెంట్‌ హక్కులు కూడా పొందారు. మొదట్లో దీనికి ట్యూబర్‌కులోసిస్ (టి బి ) నుంచి రక్షణ పొందడానికి వినియోగించారు. ఆ తరువాత కూడా గాలి ద్వారా ఎన్నో వ్యాధులు సోకకుండా ఈ మాస్కులు లక్షలమందిని రక్షించాయి.[6] N95 మాస్క్ / ఫేస్ మాస్క్‌కు సింథటిక్ పాలిమర్ ఫైబర్స్ యొక్క చక్కటి మెష్ అవసరం, దీనిని నాన్-నేసిన పాలీప్రొఫైలిన్ ఫాబ్రిక్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది మెల్ట్ బ్లోయింగ్ అని పిలువబడే అత్యంత ప్రత్యేకమైన ప్రక్రియ ద్వారా ఉత్పత్తి అవుతుంది, ఇది ప్రమాదకర కణాలను ఫిల్టర్ చేసే అంతర్గత వడపోత పొరను ఏర్పరుస్తుంది .
లోహశాస్త్రం, చెత్త సేకరణ, నిర్మాణం వంటి హానికరమైన, ఉత్పరివర్తన కణాలు కనిపించే పని వాతావరణంలో ఇవి తరచుగా ఉపయోగించబడతాయి.
FDA చేత వైద్య పరికరాలుగా ఆమోదించబడిన కొన్ని నమూనాలు కూడా ఉన్నాయి క్షయ, SARS, COVID-19 వంటి రోగలక్షణ ఏజెంట్ల అంటువ్యాధిని నివారించడానికి ఇది ఉపయోగించబడుతుంది
పని విధానం[మార్చు]
ముసుగు మధ్యలో ఎలెక్ట్రోస్టాటిక్ మెల్ట్ ఎగిరిన వస్త్రం కారణంగా N95 ముసుగులు వైరస్లు, బ్యాక్టీరియా, దుమ్ము మొదలైనవాటిని ఫిల్టర్ చేయగలవు. ఈ వస్త్రం యొక్క ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో, సింథటిక్ పాలిమర్ ఫైబర్స్ సన్నబడతాయి వీటివలన దుమ్ము, కణాలను సంగ్రహించగల చిన్న రంధ్రాలు ఏర్పడతాయి. ఈ చిన్న రంధ్రాలు వైరస్లు, బ్యాక్టీరియా, దుమ్ము మొదలైనవాటిని సంగ్రహించగలవు . ఇది ప్రధానంగా "ఎలెక్ట్రోస్టాటిక్ శోషణ" సూత్రాన్ని ఉపయోగిస్తుంది. మొదట, గాలిని సాధారణ ఉష్ణోగ్రత, పీడనం వద్ద అయనీకరణం చేయాలి. ప్రధాన ఉద్దేశ్యం గాలిలోని వాయువు లేదా అణువుల బయటి ఎలక్ట్రాన్లు సానుకూల, ప్రతికూల అయాన్లను ఉత్పత్తి చేయడానికి ఒక నిర్దిష్ట మార్గంలో తప్పించుకునేలా చేయడం. అప్పుడు అయోనైజ్డ్ ప్లాస్మా ఫాబ్రిక్ మీద నిల్వ చేయబడుతుంది . ఈ సాంకేతికతను మొట్టమొదట 3M కంపెనీ ఎయిర్ కండిషనింగ్ వడపోత వ్యవస్థకు వర్తింపజేసింది, ఇది గాలిలో వడపోత సామర్థ్యాన్ని మెరుగుపరిచింది . అదనంగా, కొన్ని పారిశ్రామిక లేదా దేశీయ N95 ముసుగులు ఎగ్జాస్ట్ కవాటాలను కలిగి ఉంటాయి, ఇవి శ్వాసను సులభతరం చేస్తాయి, వాటిని ధరించినప్పుడు సౌకర్యాన్ని మెరుగుపరుస్తాయి. ఏదేమైనా, ఈ రకమైన ముసుగు అంటు వ్యాధుల మూలాన్ని నియంత్రించడానికి తగినది కాదు, లక్షణం లేని సోకిన వ్యక్తులు ధరించవచ్చు .
ఉపయోగించే విధానం[మార్చు]
మాస్క్ ధరించేటప్పుడు తరచుగా ఫేస్ మాస్క్‌ను తాకవద్దు. చేతిని తరచుగా సబ్బు లేదా హ్యాండ్‌వాష్‌తో శుభ్రం చేసుకోవాలి. మీరు ఉపయోగించిన ముసుగు మరెవరూ ఉపయోగించకూడదు. ఈ మాస్క్ ను ధరించేటప్పుడు సర్దుబాటు చేయగల ముక్కు క్లిప్ తప్పనిసరిగా సరిచేయాలి ఇది భద్రతా గ్లాసెస్ ధరించినప్పుడు సంభవించే ఫాగింగ్‌ను తగ్గిస్తుంది
దాని ఎర్గోనామిక్ ఆకారం కారణంగా ఉపయోగించడం సులభం, ఇది ముఖానికి అనుగుణంగా ఉంటుంది.
- ముసుగు / ఫేస్ మాస్క్ (ధరించినవారి వైపు) లోపలి భాగాన్ని తాకకుండా ఇది బయటి నుండి (పరిసర వైపు) తీసుకోబడుతుంది.
- ఇది ముఖం మీద ఉంచబడుతుంది, ఇది ముక్కు, నోరు, గడ్డం కప్పేలా చేస్తుంది.
- సాగే బ్యాండ్లు మెడ, పుర్రె వెనుక భాగంలో సర్దుబాటు చేయబడతాయి.
- ముక్కు క్లిప్‌ను రెండు చేతులతో ఒకేసారి సర్దుబాటు చేయండి, లీకేజీని నివారించడానికి, ముక్కు ఆకారానికి.
కరోనా నుండి రక్షణకు[మార్చు]
కరోనావైరస్ ( Coronavirus) సంక్షోభం నేప‌థ్యంలో జ‌నం అంతా మాస్క్‌లు ధ‌రిస్తున్నారు, కరోనా వ్యాప్తిని అడ్డుకోవడంలో ఎన్–95 మాస్కులు ప్రభావవంతంగా పని చేస్తున్నాయని ఒక స్టడీ వెల్లడించింది.[7] COVID-19 బారిన పడినట్లు అనుమానించబడిన లేదా ధృవీకరించబడిన వ్యక్తులతో సంభాషించే ఆరోగ్య నిపుణులు N95 ముసుగు ధరించమని సిఫార్సు చేస్తారు.
N95 మాస్క్ లను తిరిగి ఉపయోగించడం[మార్చు]
N-95 మాస్క్అనేది ఒక్కసారి మాత్రమే వాడాలి కానీ కొన్ని పరిశోధనల ప్రకారం ఈ మాస్కును మళ్లీ వినియోగించే అవకాశం ఉంది. . N95 ముసుగులను క్రిమిరహితం చేయడానికి ఎలక్ట్రిక్ కుక్కర్ లో స్టెరిలైజ్ చేయాల్సి ఉంటుంది లేదా హైడ్రోజన్ పెరాక్సైడ్ ద్రావణంలో 5 నిముషాలు ముంచవచ్చు , N95 మాస్క్ లు 5 నిమిషాలు ఉడకబెట్టవచ్చు, N95 మాస్క్ లను 5 నిమిషాల వరకు 125°C (257°F) వద్ద నీటి ఆవిరితో శుభ్రం చేయవచ్చు[8] ఇంకో శీఘ్ర మార్గం వాటిని ఓవెన్లో వేలాడదీయడం. ముసుగు మెటల్ ఓవెన్ ఉపరితలాన్ని తాకకూడదు. ఉష్ణోగ్రత దాదాపు 70-డిగ్రీల సెల్సియస్ లో 10 నిముషాలు ఉంచాలి.[9] ముసుగును ఓవెన్లో వేలాడదీయడానికి మీరు కలప క్లిప్ ఉపయోగించాలి. N95 ముసుగులను క్రిమిసంహారక చేయడానికి ఆల్కహాల్ ఉన్న శానిటైజర్ వంటి ద్రావణాలు ఉపయోగిస్తే అందులో వైరస్ నిర్ములించబడినప్పటికీ , ముసుగులోని ఛార్జ్ తొలగించబడుతుంది, తద్వారా ముసుగు గాలిలోని కణాలను గ్రహించలేకపోతుంది. పునర్వినియోగం కోసం N95 ముసుగులు జాగ్రత్తగా నిర్వహించాల్సిన అవసరం ఉంది. N95 ముసుగులు గాలితో సంబంధం కలిగి ఉన్న తరువాత, అవి ఏరోసోల్‌లను ఉత్పత్తి చేసే ప్రక్రియలో ఉపయోగించబడనంత వరకు, రోగి యొక్క శరీర ద్రవాలతో కలుషితం కానంత వరకు, వాటిని పరిమిత సంఖ్యలో తిరిగి వాడవచ్చు, కానీ అవి వ్యాధికారక కణాల ద్వారా ఉపరితల కాలుష్యం ప్రమాదాన్ని కూడా పెంచుతాయి .సాధారణ పరిస్థితులలో తిరిగి ఉపయోగించవద్దని సిడిసి సిఫారసు చేస్తుంది,[10] కాని అత్యవసర పరిస్థితులలో, ముసుగులు కొరత ఉన్నప్పుడు, వాటిని శుభ్రం చేసి శుద్ధి చేసి మళ్ళీ వాడవచ్చు. వాటిని సురక్షితమైన ప్రదేశంలో ఆరబెట్టడానికి వదిలివేయాలి. COVID-19 కారక కరోనా వైరస్ లోహ ఉపరితలాలపై 48 గంటలు, ప్లాస్టిక్‌పై 72 గంటలు సజీవంగా , చురుకుగా ఉంటుంది.
భారత ప్రభుత్వ సూచన[మార్చు]
వాల్వులు కలిగి ఉన్న ఎన్-95 మాస్కులు ,లేదా కవాటం (రెస్పిరేటరీ వాల్వ్‌) ఉన్న ఇతర మాస్కులు కరోనావైరస్ వ్యాప్తిని నియంత్రించలేవని అదే సమయంలో వీటి వినియోగం హానికరం అని భారత కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆరోగ్య శాఖకు చెందిన వైద్య సేవల ‘డైరెక్టర్‌ జనరల్‌ ఆఫ్‌ హెల్త్ సర్వీసెస్’ హెచ్చరించినది.[11] కొవిడ్‌-19 కట్టడికి కవాటాలున్న మాస్క్‌లను వాడడాన్ని ఇప్పటికే పలు దేశాలు నిషేధించాయి. ఇవి వదిలిన గాలిని మాత్రం నేరుగా బయటకు పంపించేస్తాయి. దీంతో వైరస్ ఇతరులకు వ్యాపించే ప్రమాదం ఉంది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "NIOSH-Approved N95 Particulate Filtering Facepiece Respirators - A Suppliers List". U.S. National Institute for Occupational Safety and Health (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-03-19. Retrieved 2020-03-27.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Respirator Trusted-Source: Selection FAQs". U.S. National Institute for Occupational Safety and Health (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-03-12. Retrieved 2020-03-28.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Comparison of FFP2, KN95, and N95 and Other Filtering Facepiece Respirator Classes" (PDF). 3M Technical Data Bulletin. 2020-01-01. Archived from the original (PDF) on 2020-04-14. Retrieved 2020-03-28.
- ↑ "Strategies for Optimizing the Supply of N95 Respirators: Crisis/Alternate Strategies". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-03-17. Retrieved 2020-03-28.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) మూస:PD-inline - ↑ "Approved N95 Respirators 3M Suppliers List | NPPTL | NIOSH | CDC". www.cdc.gov (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-07-06. Retrieved 2020-10-19.
- ↑ "ఎన్-95 మాస్క్ చరిత్ర తెలుసా..? లేదంటే ఇది చదవండి". www.andhrajyothy.com. Retrieved 2020-10-19.
- ↑ Velugu (2020-08-26). "ఎన్–95 మాస్కులు చాలా ఎఫెక్టివ్‌.. ఇండియన్ సైంటిస్టుల స్టడీలో వెల్లడి". V6 Velugu (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-19.[permanent dead link]
- ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7161499/
- ↑ "How Many Times Can an N95 Mask Be Sanitized and Reused?". www.medpagetoday.com (in ఇంగ్లీష్). 2020-04-15. Retrieved 2020-10-19.
- ↑ CDC (2020-02-11). "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Centers for Disease Control and Prevention (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-19.
- ↑ "ఆ ఎన్-95 మాస్కులు వాడొద్దు.. కరోనా వైరస్‌ను అడ్డుకోలేవు". Samayam Telugu. Retrieved 2020-10-19.