అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యతా దినోత్సవం
| అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యతా దినోత్సవం | |
|---|---|
| జరుపుకొనేవారు | All UN Member States |
| జరుపుకొనే రోజు | 8 సెప్టెంబర్ |
యునెస్కో (UNESCO) సెప్టెంబర్ 8 తేదీని అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యతా దినోత్సవం (ఆంగ్లం: International Literacy Day) గా ప్రకటించింది.
చరిత్ర
[మార్చు]
దీనిని నవంబర్ 17, 1965 సంవత్సరంలో యునెస్కో సభ్యదేశాల విద్యాశాఖ మంత్రుల మహాసభ అనంతరం ప్రకటించగా 1966 నుండి జరుపుకుంటున్నాము. ప్రపంచంలో కొన్ని దేశాలు వెనుకబడి ఉండడానికి నిరక్షరాస్యత ముఖ్యకారణం. దీని ముఖ్య ఉద్దేశం అక్షరాస్యతను వ్యక్తులు, సంఘాలకు అందించడం. ఇది పిల్లల్లోనే కాకుండా వయోజన విద్య మీద కూడా కేంద్రీకరించబడింది. ఈ రోజు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా జరుపుకుంటారు.[1]
775 మిలియన్ పెద్దలలో కొందరికి కనీస అక్షరాస్యత నైపుణ్యం లేదు; ప్రతి ఐదుమంది పెద్దలలో ఒకరికి, ప్రతి ముగ్గురు మహిళలలో ఇద్దరికి ఈ రోజుకు కూడా అక్షరజ్ఞానం లేదు.[2] కొన్ని 775 మిలియన్ పెద్దలు కనీస అక్షరాస్యత నైపుణ్యం లేదు; ఐదు పెద్దలలో ఇప్పటికీ అక్షరాస్యులు కాదు, వాటిని రెండు వంతుల మంది మహిళలు, [2] . 60,7 మిలియన్ పిల్లలు, అనేక మందికి క్రమమైన హాజరు లేక పాఠశాల విడిచి పోతున్నారు. ఈ విధంగా చదువుకు దూరం అగుచున్నారు.[3]
UNESCO యొక్క "అన్ని (2006) విద్యా గ్లోబల్ మానిటరింగ్ రిపోర్ట్" ప్రకారం,[4] దక్షిణ, పశ్చిమ ఆసియా తక్కువ ప్రాంతీయ వయోజన అక్షరాస్యత రేటు ఉంది (58.6%). తరువాత సబ్ సహారన్ ఆఫ్రికా (59.7%),, అరబ్ స్టేట్స్ (62.7%). ప్రపంచంలో అతి తక్కువ అక్షరాస్యత రేట్లు దేశాలు బుర్కినా ఫాసో (12.8%), నైగర్ (14.4%), మాలి (19%). నివేదిక వివిధ దేశాలలో నిరక్షరాస్యత, తీవ్రమైన పేదరికం మధ్య ఒక స్పష్టమైన కనెక్షన్ చూపిస్తుంది . నిరక్షరాస్యతకు, మహిళలపై పక్షపాతం నకు సామ్యాన్ని చూపిస్తుంది.
అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యత దినం వేడుకలు వివిధ దేశాలలో ప్రత్యేక నేపథ్యాలుగా అందరికీ విద్య అనే నినాదంగా లక్ష్యాలను చేరే కృషి చేస్తున్నాయి., ఇతర యునైటెడ్ నేషన్స్ కార్యక్రమాలు యునైటెడ్ నేషన్స్ అక్షరాస్యత డికేడ్ నిర్వహిస్తున్నవి. 2007, 2008 వేడుకలలో ఆరోగ్య విద్యలో భాగంగా "అక్షరాస్యత , ఆరోగ్యం" పై అభివృద్ధిలో ముందంజలో సంస్థలకు బహుమతులు జరిగినది[5] .ఇది యునైటెడ్ నేషన్స్ అక్షరాస్యత డికేడ్ 2007-2008 యొక్క ద్వివార్షిక నేపథ్యం.[6]
ముఖ్యంగా, అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యత దినం 2008 HIV, క్షయ, మలేరియాతో, ప్రపంచంలో ముందంజలో ప్రజా ఆరోగ్య సమస్యలు, కొన్ని అంటువ్యాధులు దృష్టితో నిర్వహింపబడుతుంది.[7] 2011-2012 వేడుకల్లో థీమ్ "అక్షరాస్యత , శాంతి" ఉంది.[8]
యునెస్కో 1990 సంవత్సరాన్ని అక్షరాస్యతా సంవత్సరంగా ప్రకటించింది. ఐక్య రాజ్య సమితి 2003 - 2012 దశాబ్దాన్ని అక్షరాస్యతా దశాబ్దంగా ప్రకటించింది. "Literacy for all, Voice for all, Learning for all" అనే అంశాల్ని ఈ దశాబ్ది లక్ష్యంగా నిర్దేశించింది.
ప్రపంచంలోని కొన్ని దేశాలు అన్ని రకాలుగా వెనుబడి ఉండటానికి నిరక్షరాస్యత ముఖ్య కారణంగా చెప్పవచ్చు. అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యతా దినోత్సవం ముఖ్య ఉద్దేశం ఏంటంటే... అక్షరాస్యతను వ్యక్తులు, సంఘాలకు అందించటం. ఇది పిల్లల్లో విద్యపైనేగాకుండా, వయోజన విద్యమీద కేంద్రీకరించబడుతుంది.
నేపథ్యం
[మార్చు]అదలా ఉంటే... ఐక్య రాజ్య సమితి విద్యా, విజ్ఞాన (శాస్త్రీయ), సాంస్కృతిక సంస్థ (యునెస్కో), ఐక్యరాజ్యసమితికి చెందిన ఒక ప్రధాన అంగము. ఇది ఓ ప్రత్యేక సంస్థ కూడా. దీనిని 1945లో స్థాపించారు. ఈ సంస్థ తన క్రియాశీల కార్యక్రమాలలో శాంతి, రక్షణలకు తోడ్పాటునందించటమేగాక... అంతర్జాతీయ సహకారంతో విద్య, విజ్ఞానం, సాంస్కృతిక పరిరక్షణ కోసం పాటుపడుతుంది.
193మంది సభ్యులు, ఆరుగురు అసోసియేట్ సభ్యులు కలిగిన యునెస్కో ప్రధాన కేంద్రం ఫ్రాన్స్‌ రాజధాని పారిస్‌లో ఉంది. దీని ప్రధాన అంగాలు మూడు. వాటిలో మొదటిది తన పాలసీ తయారీ కోసం, రెండవది అధికార చెలామణి కోసం, మూడవది దైనందిన కార్యక్రమాల కోసం పాటుపడుతాయి.
యునెస్కో తన తన కార్యక్రమాలను 5 రంగాలలో నిర్వహిస్తుంది, అవేంటంటే... విద్య, ప్రకృతి విజ్ఞానం, సామాజిక, మానవ శాస్త్రాలు, సంస్కృతి,, కమ్యూనికేషన్లు, ఇన్ఫర్మేషన్. యునెస్కో, విద్య ద్వారా "అంతర్జాతీయ నాయకత్వం" కొరకు అవకాశాల కల్పనలో తన వంతు కృషి చేస్తుంది. దీని ప్రధాన ఉద్దేశం... వివిధ దేశాలలో విద్యావిధానలను క్రమబద్ధీకరించడం, ట్రైనింగ్ రీసెర్చ్‌లు చేపట్టడం.
యునెస్కో ప్రజా ప్రకటనలిచ్చి, ప్రజలను చైతన్యవంతం చేస్తుంది. సాంస్కృతిక, శాస్త్రీయ ఉద్దేశాలు కలిగిన ప్రాజెక్టులను చేపడుతుంది. "భావ వ్యక్తీకరణ స్వాతంత్ర్యాన్ని, ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీని ప్రోత్సహిస్తుంది. మీడియా ద్వారా, సాంస్కృతిక భిన్నత్వాలను తెలియజేసి, రాజకీయ సిద్ధాంతాలను తయారుజేయడం. వివిధ ఈవెంట్‌లను ప్రోత్సహించడం.. లాంటివి చేస్తుంది.
కాగా... యునెస్కో 1990 సంవత్సరాన్ని అక్షరాస్యతా సంవత్సరంగా ప్రకటించింది. ఇక ఐక్యరాజ్య సమితి అయితే 2003-2012 దశాబ్దాన్ని అక్షరాస్యతా దశాబ్దంగా ప్రకటించింది. "లిటరసీ ఫర్ ఆల్, వాయిస్ ఫర్ ఆల్, లెర్నింగ్ ఫర్ ఆల్" అనే అంశాల్ని ఈ దశాబ్ది లక్ష్యంగా నిర్దేశించింది.
ఆ సంగతలా పక్కనబెడితే... ప్రపంచంలో అభివృద్ధి చెందుతున్న ఇతర దేశాలతో పోలిస్తే అక్షరాస్యత విషయంలో భారతదేశం అగాధంలో వున్నట్లే చెప్పవచ్చు. ఈ మాత్రమైనా మనదేశ అక్షరాస్యత ఉందంటే దానిక్కారణం కొన్ని రాష్ట్రాలు అక్షరాస్యతను సాధించటంలో ముందుండటం తప్ప మరోటి కాదు. బీహార్, ఆంధ్రప్రదేశ్ లాంటి రాష్ట్రాలు సగటు అక్షరాస్యతా శాతానికి దూరంగా ఉన్న విషయం తెలిసిందే. మొత్తం మీద ప్రపంచ నిరక్షరాస్యుల్లో సగం మంది మనదేశంలోనే ఉండటం విచారకరం. స్థిరమైన ఆర్థికాభివృద్ధి సాధించాలంటే దేశంలో 80 శాతం అక్షరాస్యత సాధించాల్సిన అవసరం ఉంది . స్వాతంత్య్రం వచ్చిన 53 ఏళ్లు గడుస్తున్నా 65 శాతం అక్షరాస్యతనే సాధించగలిగాము .ఈ సందర్భంగా విద్య యొక్క ప్రాముఖ్యతను ఉపాధ్యాయులు వివరించారు . అందరూ చదివినప్పుడే గ్రామాభివృద్ధి జరుగుతుంది .
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ [1]
- ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2012-07-28. Retrieved 2013-07-13.
- ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2014-03-23. Retrieved 2021-02-03.
- ↑ [2]
- ↑ [3]
- ↑ [4]
- ↑ [5]
- ↑ [6]
బయటి లింకులు
[మార్చు]- International Literacy Day official site
- UNESCO's Literacy Portal
- UNESCO Effective Literacy Practice Database
- Gestures not enough to teach the world, by Larry Elliott and Victoria Brittain, September 8, 2000, The Guardian