ఆచార్య

భారతీయ మతాలలో, సమాజంలో ఒక ఆచార్యుడు (సంస్కృతం: ఆచార్య, ఐ.ఎ.ఎస్.టి: ఆచార్యుడు; పాలి: ఆచారి) హిందూమతం, బౌద్ధమతంలో ఒక మత గురువు, హిందువులు, బౌద్ధులకు ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శి. హిందూమతం, బౌద్ధమతం, లౌకిక సందర్భాలలో ఈ పదానికి వేర్వేరు అర్థాలు ఉన్నాయి.^[1]^[2]

ఆచార్యను కొన్నిసార్లు ఏదైనా విభాగంలో నిపుణుడైన ఉపాధ్యాయుడు లేదా పండితుడిని సంబోధించడానికి ఉపయోగిస్తారు, ఉదా: భాస్కరాచార్య, నిపుణ గణిత శాస్త్రవేత్త.

వ్యుత్పత్తి శాస్త్రం

ఆచార్య (లేదా గురువు) అనే సంస్కృత పదబంధం ఆచార్య (లేదా గురువు) తన విద్యార్థులకు సత్ప్రవర్తనను బోధించే వ్యక్తి అని అర్థం. మహిళా గురువును ఆచార్య అని, పురుష ఉపాధ్యాయుని భార్యను ఆచార్యి అని పిలుస్తారు. ^[3]^[4] ^[5]

హిందూమతంలో

'ఆచార్య' అనే పదానికి అనేక నిర్వచనాలు ఉన్నాయి. హిందూ మతం తరచుగా "ఆచార్య", "గురువు" అనే పదాలను పరస్పరం ఉపయోగిస్తుంది. ధర్మశాస్త్రాల ప్రకారం ఒక విద్యార్థికి మొత్తం వేద జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించి ఉపనయన సంస్కారాలు చేసేవాడే ఆచార్యుడు.

వేదాలతో ముడిపడి ఉన్న అనుబంధ విభాగమైన నిరుక్త ప్రకారం, ఆచార్యుడు ఒక విద్యార్థికి జ్ఞానాన్ని అందించే, విద్యార్థి నుండి సంపదను సేకరించే, నైతిక నియమాల ఆధారంగా ప్రవర్తనను అర్థం చేసుకోవడానికి విద్యార్థులకు సహాయపడే వ్యక్తి.

మనుస్మృతి ప్రకారం, ఒక శిష్యుడిని ప్రారంభించిన తరువాత, అతనికి ఆచార, నిగూఢ గ్రంథాలతో పాటు వేదాన్ని బోధిస్తాడు - అతన్ని వారు 'ఆచార్యుడు', 'గురువు' అని పిలుస్తారు-(140) ^[6]

ఇతర రచయితల నిర్వచనాలుః

గౌతమ-ధర్మసూత్రం, 1.10-11. - 'ఉపనయనము రెండవ జన్మము. ఎవరి నుండి ఇది అందుకోబడిందో అతను ఆచార్యుడు'.
ఆపస్తంబ-ధర్మసూత్ర, 1.2.24-27. "ఎవరి నుండి ఒకరు సేకరిస్తారో (నేర్చుకుంటారు, నేర్చుకుంటారు) అతని విధులు అతను తెచ్చే ఆచార్యులు జ్ఞానం సారాంశం-ఇది అత్యున్నత జన్మను కలిగి ఉంటుంది".
వసిష్ఠ-స్మృతి, 3. 24. "ఎవరైతే, అతనికి దీక్ష ఇచ్చి, అతనికి మొత్తం వేదాన్ని బోధిస్తారో వారే ఆచార్యులు".
విష్ణు-స్మృతి, 29.1. "ఎవరైతే శిష్యుడిని ప్రారంభించి, ఆచారాలను నేర్పించి, అతనికి వేదాన్ని నేర్పిస్తే, అతన్ని ఆచార్య అని పిలవాలి".
యాజ్ఞవల్క్య-స్మృతి, 1.34.- 'ఎవరైతే, దీక్ష చేసిన తరువాత, వేదాన్ని బోధిస్తారో వారిని ఆచార్య అని పిలుస్తారు.

హిందూ సంప్రదాయంలోని ప్రముఖ ఆచార్యులు క్రింద ఇవ్వబడిన విధంగా ఉన్నారుః

బౌద్ధమతం

బౌద్ధమతంలో ఆచార్యుడు (పాళీ: ఆచారియా) ఒక సీనియర్ గురువు లేదా గురువు. దేవరవాడలో దీనిని కొన్నిసార్లు పది మంది సామంతులు దాటిన బౌద్ధ సన్యాసులకు చిరునామాగా ఉపయోగిస్తారు. థాయ్ భాషలో ఈ పదాన్ని అజాన్ అని, జపనీస్ భాషలో అజరి అని పిలుస్తారు.

వజ్రయాన బౌద్ధమతంలో, తాంత్రిక గురువులను వజ్రాచార్యులు (టిబెటన్: దోర్జే లోపోన్; జె. "కొంఘో అజరి" 金闊໺໺闍梨) అని పిలుస్తారు.

జైనమతంలో

జైనమతం, ఆచార్యుడు జైన క్రమానికి అత్యున్నత నాయకుడు. ఆచార్యుడు పాంచ-పరమేషి (ఐదుగురు సర్వోన్నత జీవులు) లో ఒకడు, అందువల్ల ఆరాధనకు అర్హుడు. వీరు సన్యాస వ్యవస్థలో అంతిమ అధికారం కలిగి ఉంటారు, కొత్త సన్యాసులు, సన్యాసినులను నియమించే అధికారం కలిగి ఉంటారు. కొత్త విగ్రహాలను ప్రతిష్ఠించే అధికారం కూడా వీరికి ఉంది, అయితే వారు అప్పుడప్పుడు ఈ కర్తవ్యాన్ని నిర్వహించడానికి పండితులను నియమిస్తారు.

ఇతర జైన సన్యాసి వలె ఆచార్యుడు కూడా చాతుర్మాసాన్ని మినహాయించి తిరుగుతాడని భావిస్తున్నారు. సంస్థలకు అధిపతి అయిన భరతరకులు సాంకేతికంగా జూనియర్ సన్యాసులు, అందువలన అదే ప్రదేశంలో ఉండటానికి అనుమతించబడ్డారు.

శాస్త్రీయ/గణిత శాస్త్రంలో స్కాలర్షిప్