కొండపల్లి నీహారిణి

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
కొండపల్లి నీహారిణి
తెలంగాణ రాష్ట్ర అవతరణ ఉత్సవాలలో భాగంగా నిర్వహించిన కవి సమ్మేళనంలో కొండపల్లి నీహారిణి
జననం1963, డిసెంబరు 8
చిన్నపెండ్యాల, చిల్పూర్ మండలం, జనగామ జిల్లా, తెలంగాణ
సుపరిచితుడు/
సుపరిచితురాలు		రచయిత్రి, కవయిత్రి, విమర్శకురాలు, సంపాదకురాలు, వక్త.
జీవిత భాగస్వామికొండపల్లి వేణుగోపాలరావు
పిల్లలుఇద్దరు పిల్లలు (దీప్తి, భార్గవ)
తల్లిదండ్రులు

డా. కొండపల్లి నీహారిణి తెలుగు రచయిత్రి, కవయిత్రి, విమర్శకురాలు, సంపాదకురాలు, వక్త. నీహారిణి 14 పుస్తకాలను ప్రచురించి సాహిత్యరంగంలో ఎంతోమంది మహిళలకు మార్గదర్శకంగా నిలిచారు.[1]

ప్రారంభ జీవితం, విద్య

[మార్చు]

డాక్టర్ కొండపల్లి నీహారిణి తెలంగాణ రాష్ట్రం, జనగామ జిల్లా, చిల్పూర్ మండలంలోని చిన్నపెండ్యాల గ్రామంలో 1963, డిసెంబరు 8న జన్మించారు. ఈవిడ తండ్రి పెండ్యాల రాఘవరావు రాజకీయ నాయకుడు, మాజీ పార్లమెంటు సభ్యులు కాగా, తల్లి కౌసల్యా దేవి. తన కుటుంబ సాహిత్య, రాజకీయ నేపథ్యం నుండి ప్రేరణ పొందిన నీహారిణి జీవితంలో ప్రారంభంలోనే తెలుగు సాహిత్యంపై అభిరుచిని పెంచుకున్నారు. నీహారిణి ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి బి.ఎ. (తెలుగు), కాకతీయ విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎం.ఎ. (తెలుగు) చదివారు. 2016లో ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి "ఒద్దిరాజు సోదరులు జీవితం-సాహిత్యం" అనే పరిశోధనాంశంతో పిహెచ్‌.డి. డాక్టరేట్ అందుకున్నారు.[2]

వృత్తిజీవితం

[మార్చు]

డాక్టర్ నీహారిణి తెలుగు ఉపాధ్యాయురాలిగా తన వృత్తిని ప్రారంభించారు. 1988 నుండి 2012 వరకు పనిచేశారు. సాహిత్యంపై ఆమెకున్న మక్కువ ఆమెను కవయిత్రి, రచయిత్రి, సంపాదకురాలు, వక్తగా మార్చింది. ఆమె కవితా సంపుటాలు, కథా సంపుటాలు, వ్యాస సంపుటాలు, జీవిత చరిత్రలతో సహా పలు పుస్తకాలను ప్రచురించారు. "అర్ర తలుపులు" (2011), "నిర్నిద్ర గానం" (2012), "ఎనిమిదో అడుగు" (2018), "కాల ప్రభంజనం" (2021) ముఖ్యమైన రచనలు. ఆమె తెలుగు అకాడమీకి జీవిత చరిత్రలు, "తెలంగాణ వేగుచుక్కలు" (2017) అనే పరిశోధనా రచనను కూడా రాశారు.[2]

నీహారిణి ఆన్‌లైన్ సాహిత్య పత్రిక "మయూఖ", మహిళా పత్రిక "తరుణి" స్థాపకురాలిగా, ప్రధాన సంపాదకురాలిగా ఉన్నారు. మహిళల విజయాలు, సాహిత్య కార్యకలాపాలను ప్రోత్సహించడానికి 'తరుణి యూట్యూబ్' ఛానల్‌ని కూడా నడుపుతున్నారు.

అవార్డులు, గుర్తింపు

[మార్చు]

సాహిత్యానికి నీహారిణి చేసిన కృషికి అనేక అవార్డులు అందుకున్నారు.[2]

  1. షీ ఫౌండేషన్ నుండి 'షీ' అవార్డు (2012)
  2. 2015 తెలంగాణ ప్రభుత్వ భాషా సాంస్కృతిక శాఖ నిర్వహించిన కవి సమ్మేళనంలో సత్కారం అందుకుంటున్న కొండపల్లి నీహారిణి
    తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం నుండి జీవిత చరిత్ర విభాగంలో కొండపల్లి శేషగిరిరావు జీవిత చరిత్రకు కీర్తి పురస్కారం (2014)
  3. తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఉత్తమ రచయిత్రి విభాగంలో ప్రతిభా పురస్కారం (2021)
  4. తెలంగాణ అమెరికా సంఘం నుండి విద్య సాహిత్యంలో కృషికి అత్యున్నత పురస్కారం (2024)
  5. వాషింగ్టన్ అమెరికన్ తెలుగు అసోసియేషన్ నుండి ఉత్తమ మహిళ అవార్డు (2022)
  6. శ్రీమతి తిరుమల రాజ్యలక్ష్మీ స్మారక సాహితీ పురస్కారం (2020)
  7. అమెరికా అకెళ్ళ ఫౌండేషన్‌ వారి ఉమెన్‌ ఐకాన్‌ అవార్డు
  8. శ్రీభాష్యం విజయసారథి ధర్మనిధి పురస్కారం
  9. ప్రమీలా శక్తిపీఠం వారి విశిష్ట సాహితీ పురస్కారం
  10. సోమ సీతారాములు రాష్ట్ర స్థాయి పురస్కారం
  11. ఎం.వి. నరసింహారెడ్డిచే కళాశ్రీ బిరుదు
  12. లయన్స్‌ క్లబ్‌ వారిచే ఉత్తమ ఉపాధ్యాయిని అవార్డు (2012)
  13. శ్రీమతి లక్కరాజు కమలమ్మ స్మారక పురస్కారం
  14. తెలంగాణ సాహిత్య కళా పీఠం వారి కాళోజీ జాతీయ పురస్కారం (2020)

వ్యక్తిగత జీవితం

[మార్చు]

కొండపల్లి వేణుగోపాలరావు (రిటైర్డ్ చీఫ్ ఇంజనీర్)తో నీహారిణి వివాహం జరిగింది. వీరికి దీప్తి, భార్గవ అనే ఇద్దరు పిల్లలు ఉన్నారు. ప్రఖ్యాత జాతీయ కళాకారుడు, హంస అవార్డు గ్రహీత కొండపల్లి శేషగిరిరావు ఈవిడ మామగారు.[3]

వారసత్వం

[మార్చు]

తెలుగు సాహిత్యానికి నీహారిణి చేసిన కృషి, సాహిత్యం ద్వారా స్త్రీల సాధికారత కోసం ఆమె చేసిన కృషి శాశ్వత ప్రభావాన్ని చూపారు. ఆమెకున్న అంకితభావం, సాహిత్య వృత్తిని తన వ్యక్తిగత జీవితంతో సమతుల్యం చేసుకునే సామర్థ్యంతో నీహారిణి అనేకమంది ఔత్సాహిక రచయితలకు రోల్ మోడల్‌గా నిలిచారు.

ప్రచురించిన రచనలు

[మార్చు]

కవితా సంపుటాలు

[మార్చు]
  • అర్ర తలుపులు (2011)[4]
  • నిర్నిద్ర గానం (2012)[5]
  • ఎనిమిదో అడుగు (2018)
  • కాల ప్రభంజనం (2021), ఇంగ్లీషులోకి ఎలనాగ టెంపెస్ట్ ఆఫ్ టైమ్ గా అనువదించారు[6]

కథా సంపుటాలు

[మార్చు]
  • రాచిప్ప (2019)[7]
  • ఎరుపు మరియు నీలం పెన్సిళ్ళు ఒకటే.. కాని ఒకటి కాదు (2020)[8]
  • ఘర్షణ (2023)

జీవిత చరిత్రలు

[మార్చు]
  • కొండపల్లి శేషగిరిరావు జీవిత చరిత్ర (2017) తెలుగు అకాడమీ ప్రచురణ[9][10]
  • ఒద్దిరాజు సోదరులు జీవిత చరిత్ర (2017) తెలుగు అకాడమీ ప్రచురణ[11]
  • లైఫ్ ఆఫ్ పెండ్యాల రాఘవరావు (2014) తెలుగు అకాడమీ ప్రచురణ

సాహిత్య విమర్శలు

[మార్చు]
  • వ్యాసహారిక (2011) వ్యాస సంపుటాలు[12]
  • సృజన రంజని (2018) వ్యాస సంపుటాలు[13]
  • అనివార్యం (2024) వ్యాస సంపుటాలు[14]

ట్రావెలాగ్

[మార్చు]
  • అమెరికాలో ఆరునెలలు (2012)[15]

సంపాదకత్వం

[మార్చు]
  • చిత్ర శిల్ప కళా రమణీయకం (2009)
  • నా ప్రజా జీవితం (2009)[16]
  • మయూఖ (అంతర్జాల పత్రిక) (2021 నుండి)
  • తరుణి (అంతర్జాల పత్రిక) (2022 నుండి)[17]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "క‌ళా శ్రామికుల‌కు అపురూప పుర‌స్కా‌రాలు (అంతర్జాల పత్రిక సంపాదకత్వం)". navatelangana.com. 2024-05-18. Archived from the original on 2024-08-21. Retrieved 2024-08-21.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 నవ తెలంగాణ, సలీమ (2024-05-28). "సాహిత్య శిరోమ‌ణి నీహారిణి -". navatelangana.com. Archived from the original on 2024-08-21. Retrieved 2024-08-21.
  3. ↑ ఆంధ్రజ్యోతి, సాంత్వన్‌ (2024-05-16). "మామయ్య... కుంచెతో చరిత్ర రాశారు". Andhrajyothy Telugu News. Archived from the original on 2024-05-15. Retrieved 2024-08-21.
  4. ↑ "Arratalupulu (Anthology of Poems)". www.amazon.in. Retrieved 2024-08-21.
  5. ↑ "Nirnidra Ganam (Anthology of Poems)". www.amazon.in. Retrieved 2024-08-21.
  6. ↑ Tempest of Time: 4-years lament of Dr Kondapalli Neeharini by Chitiprolu Subba Rao, The South India Times, Edit Page, Hyderabad Edition, 2023 February 17, Page No. 2.
  7. ↑ "Raachippa Kathala Samputi". www.amazon.in. Retrieved 2024-08-21.
  8. ↑ "Erupu Mariyu Neelam Pencillu Okate Kani Okati Kaadu". www.amazon.in. Retrieved 2024-08-22.
  9. ↑ Rao, Chitiprolu Subba (2023-08-13). "Kondapalli Seshagiri Rao: A Sage-like Artist and Santiniketan Alumnus". www.thehansindia.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-08-21.
  10. ↑ INDIA, THE HANS (2016-01-29). "Commemorating Seshagiri Rao's works". www.thehansindia.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-08-21.
  11. ↑ "Telangana Veguchukkalu Oddiraju Sodarulu (Parishodhana Grandam)". www.amazon.in. Retrieved 2024-08-21.
  12. ↑ "Vyaasaharika (Collection of articles published in various papers)". www.amazon.in. Retrieved 2024-08-21.
  13. ↑ "Srujana Ranjani (Anthology of ESSAYS)". www.amazon.in. Retrieved 2024-08-21.
  14. ↑ "Anivarayam". www.telugubooks.in (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-08-21.
  15. ↑ "Americalo Aaru Nelalu". www.amazon.in. Retrieved 2024-02-21.
  16. ↑ Venugopal, N. (2023-03-15). "Pendyala Raghava Rao, a remarkable public life". The South First (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-08-21.
  17. ↑ "సంపాదకీయం – తరుణి". www.tharuni.page. Retrieved 2024-08-21.

ఇతర లింకులు

[మార్చు]
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=కొండపల్లి_నీహారిణి&oldid=4350665" నుండి వెలికితీశారు