చందుపట్ల (భువనగిరి మండలం)
చందుపట్ల తెలంగాణ రాష్ట్రం, యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా, భువనగిరి మండలంలోని గ్రామం.[1]
| చందుపట్ల | |
| — రెవిన్యూ గ్రామం — | |
  చందుపట్ల |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 17°30′24″N 78°58′57″E / 17.506797°N 78.982607°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | యాదాద్రి భువనగిరి |
| మండలం | భువనగిరి |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 2,122 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 1,051 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 1,071 |
| - గృహాల సంఖ్య | 525 |
| కాలాంశం | GMT+5:30 (UTC) |
| పిన్ కోడ్ | 508116 |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | 08685 |
ఇది మండల కేంద్రమైన భువనగిరి నుండి 12 కి. మీ. దూరంలో ఉంది.
జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణలో
[మార్చు]2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత నల్గొండ జిల్లాలోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.[2]
గ్రామ జనాభా
[మార్చు]2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 525 ఇళ్లతో, 2122 జనాభాతో 1026 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1051, ఆడవారి సంఖ్య 1071. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 322 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 4. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 576759[3].పిన్ కోడ్: 508116 .
గ్రామ చరిత్ర
[మార్చు]కళ్యాణీచాళుక్యులు కొలనుపాక (ఉప) రాజధానిగా సా.శ.973 నుండి రెండవతైలపుని నుండి సా.శ.1156 రెండవ జగదేకమల్లుని వరకు పరిపాలించారు.ఆ తర్వాత కూడా కళ్యాణీచాళుక్యులు కొంతకాలం పాలకులుగా వున్నప్పటికీ అది గణనీయం కాదు.కళ్యాణీచాళుక్య చక్రవర్తి త్రిభువనమల్లుడు (1076-1126) ఇప్పటి భువనగిరిపై గొప్పదుర్గాన్ని నిర్మింప జేసాడు. అతని తర్వాత కుమారసోమేశ్వరుడు లేదా భూలోకమల్లుడు (1126-1138), రెండవ జగదేకమల్లుడు (1138-1156) చక్రవర్తులైనారు. భువనగిరిలో త్రిభువనమల్లుని కాలంలో మహాప్రధాన, దండనాయకులుగా తొలుత మల్లచమూపతి తర్వాత అతని కొడుకు విద్ధమయ్య భువనగిరి దుర్గాధిపతులైనారు. విద్ధమయ్య లేదా విద్ధమరసరు భువనగిరికి సమీపంలోని చందుపట్లగ్రామంలో విద్దేశ్వరస్వామిపేర శైవాలయాన్ని నిర్మించాడు. దేవాలయం వెనక కోనేరు తవ్వించి దానికి ‘విద్యాధరతీర్థమ’ని పేరుపెట్టాడు.శాసనం (సా.శ.1115) వేయించాడు. తర్వాత కాలంతో విద్దేశ్వరాలయ సేవలకు చేసిన భూదానం చేసినట్లు రెండవ చందుపట్ల శాసనం (కాలం తెలియదు) తెలియజేస్తున్నది. ఆ శాసనంలో కళ్యాణీచాళుక్యులు హారీతిపుత్రులని, మానవ్యసగోత్రులని తెలుపుతూ వారి వంశవృక్షం పేర్కొనబడ్డది.ఇటీవల పదిరోజులక్రితం భువనగిరికి వాయవ్యంలో 6కి.మీ.ల దూరంలో వున్న వడపర్తిలో లభించిన కొత్తశాసనాన్ని (సా.శ.1156) తెలంగాణ చరిత్ర బృందం చదివి పరిష్కరించింది. ఆ శాసనంలో కూడా చాళుక్యులు హారీతిపుత్రులని రాయబడివుంది. అందులోనూ చాళుక్యుల వంశవృక్షం ఇవ్వబడ్డది. వడపర్తిలో ప్రతిష్ఠించిన స్వయంభూ కందర్పేశ్వరాలయానికి విద్దమయ్య చేసిన భూదాన ప్రశస్తి ఈ శాసనంలో పేర్కొనబడ్డది. రెండు చందుపట్లశాసనాలు , ఒక వడపర్తి శాసనాలవల్ల సా.శ.1115 నుండి 1156 వరకు త్రిభువనమల్లుడు, రెండవ జగదేకమల్లులకాలంలో భువనగిరి దండనాయకుడిగా విద్ధమయ్య వున్నాడని తెలుస్తున్నది. చందుపట్లలో విద్ధేశ్వరాలయానుకుని చందలారాణి కోసం నిర్మించిన భవనం భువనగిరి కోటగోడల ప్రాకారాన్ని తలపించేవిధంగా ఉన్నాయి. చాలా పెద్దదేవాలయప్రాంగణం అందులో ప్రధానాలయం, దానికి అనుబంధంగా ఉపాలయాలు చక్కగా నిర్మించారు.వాటిపై గజలక్ష్మి లలాటబింబాలుగా ఉంది. గుడికి ఈశాన్యాన కోనేటిజాడలుగా కలశాలున్న రెండుద్వారబంధాలు, రాతిస్తంభాలు, ఇతరశిథిలాలు మిగిలివున్నాయి. ఒక్క శిథిలదేవాలయంలో సూర్యుడు, నాగదేవతల విగ్రహాలు మిగిలివున్నాయి. దేవాలయం ప్రాంగణమంతా ముండ్లచెట్లతో నిండిపోయివుంది. చందలారాణి భవనం కూలిపోయివుంది. గోడలు మిగిలాయి. ఆషాఢంలో జరిగే బోనాలపండుగపుడు మహంకాలి దేవత విగ్రహమును ఆ కోనేటికి తెచ్చి స్నానాలాడించి, వడిబియ్యాలుపోసి పండుగ మొదలుపెట్టే సంప్రదాయం ఇప్పటికీ కొనసాగు తున్నదని గ్రామస్థులు చెప్పారు. వూర్లో రామాలయం, అమ్మదేవతల గుళ్ళు, నాగశిల్పాలు ఉన్నాయి.
విద్యా సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.సమీప బాలబడి భువనగిరిలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల భువనగిరిలో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల హైదరాబాదులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు భువనగిరిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం భువనగిరిలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల హైదరాబాదు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]చందుపట్లలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
[మార్చు]గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
[మార్చు]మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
[మార్చు]చందుపట్లలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
[మార్చు]గ్రామంలో వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉంది. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి.
ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
[మార్చు]గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 12 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
[మార్చు]చందుపట్లలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 50 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 210 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 130 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 60 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 210 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 90 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 130 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 146 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 306 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 60 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
[మార్చు]చందుపట్లలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 60 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 247 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2022-01-06. Retrieved 2021-01-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".