జాతీయ రహదారుల అభివృద్ధి ప్రాజెక్టు
జాతీయ రహదారుల అభివృద్ధి ప్రాజెక్టు (ఎన్హెచ్డిపి) అనేది ఇప్పటికే ఉన్న జాతీయ రహదారులను నాలుగు వరుసలుగా మార్చడం, ఎంపిక చేసిన ప్రధాన జాతీయ రహదారులను ఆరు వరుసలుగా మార్చడం లక్ష్యంగా ఏర్పాటు చేసిన కార్యక్రమం. ఈ ప్రాజెక్టు 1998 లో ప్రధానమంత్రి అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి నేతృత్వంలో ప్రారంభమైంది. అప్పటికి, జాతీయ రహదారులు మొత్తం రోడ్ల పొడవులో కేవలం 2% మాత్రమే ఉన్నాయి. అయితే దేశంలోని మొత్తం ట్రాఫిక్‌లో 40% ఈ రోడ్ల గుండానే పోతుంది. ఈ ప్రాజెక్టును రోడ్డు, రవాణా, రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలోని నేషనల్ హైవేస్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా (NHAI) నిర్వహిస్తుంది. ఎన్హెచ్డిపి కింద 49,260 కి.మీ. రోడ్లు, రహదారుల పనులు చేపట్టారు. 2018 ప్రారంభంలో ఎన్హెచ్డిపి కార్యక్రమం కింద కొనసాగుతున్న ప్రాజెక్టులను భారత్‌మాల ప్రాజెక్టులో కలిపేసారు.
ప్రాజెక్టు దశలు
[మార్చు]ప్రాజెక్టులో క్రింది దశలున్నాయి:
- మొదటి దశః ఢిల్లీ, ముంబై, చెన్నై, కోల్కతా అనే నాలుగు ప్రధాన నగరాలను కలుపుతూ స్వర్ణ చతుర్భుజి (GQ) 5,846 కి.మీ.. నాలుగు మెట్రో నగరాలను కలుపుతూ 5,846 కి.మీ. (3,633 మై.) కి.మీ. (3,633 మైళ్ళు) విస్తీర్ణంలో ఈ ప్రాజెక్టు ఉంది. ఈ ప్రాజెక్టు మొత్తం వ్యయం రూ 30,000 కోట్లు. 2012 జనవరిలో, నాలుగు-లేన్ల స్వర్ణ చతుర్భుజి పూర్తయినట్లు భారత ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.[1][2]
- రెండవ దశ: దేశంలోని నాలుగు కొసల్లో ఉన్న ప్రాంతాలను జాతీయ రహదారులతో కలిపే ఉత్తర-దక్షిణ, తూర్పు-పశ్చిమ కారిడార్లు. ఉత్తరాన శ్రీనగర్ నుండి దక్షిణాన కన్యాకుమారి వరకు ఉన్న ఉత్తర-దక్షిణ, తూర్పున సిల్చార్ నుండి పశ్చిమాన పోర్బందర్ వరకు ఉన్న తూర్పు-పశ్చిమ కారిడార్ రెండింటి మొత్తం పొడవు 7,142 కి. మీ. 2016 అక్టోబరు 31 నాటికి ఈ ప్రాజెక్టు 90.99% పూర్తయింది.[3] ఇందులో పోర్ట్ కనెక్టివిటీ, ఇతర ప్రాజెక్టులు కూడా ఉన్నాయి-435 కి.మీ. (270 మై.). రూ 35 వేల కోట్ల వ్యయంతో ఇది 2009 ఫిబ్రవరి 28 న పూర్తైంది.
- మూడవ దశ: మొదటి రెండు దశలో నిర్మించిన రోడ్లకు రాష్ట్ర రాజధానులను కలపడం, అధిక సాంద్రత కలిగిన ట్రాఫిక్ లను దృష్టిలో ఉంచుకుని బిల్డ్, ఆపరేట్ అండ్ ట్రాన్స్ఫర్ (BOT) ప్రాతిపదికన 12,109 కి.మీ. (7,524 మై.) జాతీయ రహదారులను అప్గ్రేడ్ చేసే కార్యక్రమం ఇది. 2007 ఏప్రిల్ 12 న ప్రభుత్వం దీన్ని ఆమోదించింది.
- నాలుగవ దశ:మొదటి మూడు దశల్లో భాగం కాని 20,000 కి.మీ. (12,000 మై.) రహదారులను విస్తరించడానికి ప్రభుత్వం 2008 జూన్ 18న ఆమోదం తెలిపింది. నాలుగో దశ ప్రస్తుతమున్న సింగిల్-లేన్ రహదారులను చదును చేయబడిన భుజాలతో రెండు వరసల దారులుగా మారుస్తుంది.
- ఐదవ దశ: కాలక్రమంలో రహదారి ట్రాఫిక్ పెరిగేకొద్దీ, అనేక నాలుగు-లేన్ల రహదారులను ఆరు లేన్లకు అప్గ్రేడ్/విస్తరించాల్సిన అవసరం ఉంది. 2006 అక్టోబరు 5న ప్రభుత్వం సుమారు 5,000 కి.మీ. (3,100 మై.) నాలుగు-లేన్ల రహదారులను మెరుగుపరచడానికి ఆమోదం తెలిపింది.
- ఆరవ దశ: ప్రధాన వాణిజ్య, పారిశ్రామిక పట్టణాలను అనుసంధానించే 1,000 కి.మీ. (620 మై.) ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలను నిర్మించడానికి ప్రభుత్వం కృషి చేస్తోంది. ఇది ఇప్పటికే వడోదర-ముంబై విభాగంలో 400 కి.మీ. (250 మై.)ను గుర్తించింది. ఇది ప్రస్తుతం ఉన్న వడోదర-అహ్మదాబాద్ విభాగాన్ని కలుపుతుంది. ఈ ప్రాజెక్టుకు బీఓటీ ప్రాతిపదికన నిధులు సమకూర్చారు. చెన్నై-బెంగళూరు మధ్య 334 కి.మీ. (208 మై.) ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే, కోల్కతా-ధన్బాద్ మధ్య 277 కి.మీ. (172 మై.) ఎక్స్ ప్రెస్ వే లను గుర్తించారు.
- ఏడవ దశ: ఈ దశలో ముఖ్యమైన నగరాలకు జాతీయ రహదారులతో సులభంగా అనుసంధానించడానికి రింగ్ రోడ్లను నిర్మించి, నగర రహదారి నెట్వర్క్లను మెరుగుపరుస్తారు. అదనంగా, రహదారుల వెంబడి జనాభా, గృహాల పెరుగుదల, పెరుగుతున్న ట్రాఫిక్ కారణంగా అదనపు ఫ్లైఓవర్లు, బైపాస్‌లను నిర్మించి జాతీయ రహదారులను మెరుగుపరుస్తారు. ఈ దశ కోసం 16,680 కోట్ల రూపాయలు పెట్టుబడి పెట్టాలని ప్రభుత్వం యోచిస్తోంది. ఈ దశలో భాగంగా 19 కి.మీ. (12 మై.) కిలోమీటర్ల (12 మైళ్ల) పొడవైన చెన్నై నౌకాశ్రయం-మధురవోయల్ ఎలివేటెడ్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేను నిర్మిస్తున్నారు.
| ఎన్హెచ్డిపి దశ | విశేషాలు | పొడవు | ఖర్చు ₹ (కోట్లు) |
|---|---|---|---|
| ఎన్హెచ్డిపి-I & II | GQ, EW-NS కారిడార్లలో మిగిలిన పని | 13,000 కి.మీ. (8,100 మై.) | 42,000 |
| ఎన్హెచ్డిపి-III | 4-వరుసలకు పెంచడం | 10,000 కి.మీ. (6,200 మై.) | 55,000 |
| ఎన్హెచ్డిపి-IV | 2-వరుసలకు పెంచడం | 20,000 కి.మీ. (12,000 మై.) | 25,000 |
| ఎన్హెచ్డిపి-V | ఎంచుకున్న స్ట్రెచ్‌ల 6-వరుసలకు పెంచడం | 5,000 కి.మీ. (3,100 మై.) | 17,500 |
| ఎన్హెచ్డిపి-VI | ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేల అభివృద్ధి | 1,000 కి.మీ. (620 మై.) | 15,000 |
| ఎన్హెచ్డిపి-VII | రింగ్ రోడ్లు, బైపాస్‌లు, గ్రేడ్ సెపరేటర్లు, సర్వీస్ రోడ్లు మొదలైనవి. | 700 కి.మీ. (430 మై.) | 15,000 |
| మొత్తం | 45,000 కి.మీ. (28,000 మై.) | 16,90,500 (22,00,000కి సవరించబడింది) |
| ప్రాధాన్యత | ఎన్హెచ్డిపి దశ | పొడవు (km) | స్థితి | ఆమోదం | లక్ష్యం పూర్తయ్యే తేదీ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | దశ I | 5,846 కి.మీ. (3,633 మై.) | పూర్తైంది | 2000 డిసెంబరు | 2006 డిసెంబరు |
| 2 | దశ II | 7,300 కి.మీ. (4,500 మై.) | పురోగతిలో అవార్డు | 2003 డిసెంబరు | 2009 డిసెంబరు |
| 3 | దశ III A | 4,000 కి.మీ. (2,500 మై.) | ఇప్పటికే గుర్తించినవి | 2005 మార్చి | 2009 డిసెంబరు |
| 4 | దశ V | 6,500 కి.మీ. (4,000 మై.) | 5700 కిలోమీటర్ల జిక్యూ + 800 కిలోమీటర్ల ఇంకా గుర్తించాల్సి ఉంది | 2005 నవంబరు | 2012 డిసెంబరు |
| 5 | దశ III B | 6,000 కి.మీ. (3,700 మై.) | ఇప్పటికే గుర్తించినవి | 2006 మార్చి | 2012 డిసెంబరు |
| 6 | దశ VII A | 700 కి.మీ. (430 మై.) | రింగ్ రోడ్లను గుర్తించాల్సి ఉంది | 2006 డిసెంబరు | 2012 డిసెంబరు |
| 7 | దశ IV A | 5,000 కి.మీ. (3,100 మై.) | ఇంకా గుర్తించాల్సి ఉంది | 2006 డిసెంబరు | 2012 డిసెంబరు |
| 8 | దశ VII B | రింగ్ రోడ్లను గుర్తించాల్సి ఉంది | 2007 డిసెంబరు | 2013 డిసెంబరు | |
| 9 | దశ IV B | 5,000 కి.మీ. (3,100 మై.) | ఇంకా గుర్తించాల్సి ఉంది | 2007 డిసెంబరు | 2013 డిసెంబరు |
| 10 | దశ VI A | 400 కి.మీ. (250 మై.) | ఇప్పటికే గుర్తించినవి | 2007 డిసెంబరు | 2014 డిసెంబరు |
| 11 | దశ VII సి | రింగ్ రోడ్లను గుర్తించాల్సి ఉంది | 2008 డిసెంబరు | 2014 డిసెంబరు | |
| 12 | దశ IV సి | 5,000 కి.మీ. (3,100 మై.) | ఇంకా గుర్తించాల్సి ఉంది | 2008 డిసెంబరు | 2014 డిసెంబరు |
| 13 | దశ VI B | 600 కి.మీ. (370 మై.) | ఇంకా గుర్తించాల్సి ఉంది | 2008 డిసెంబరు | 2015 డిసెంబరు |
| 14 | దశ IV D | 5,000 కి.మీ. (3,100 మై.) | ఇంకా గుర్తించాల్సి ఉంది | 2009 డిసెంబరు | 2015 డిసెంబరు |
NHAI వెబ్‌సైట్ ప్రకారం ప్రాజెక్టు స్థితి
[మార్చు]జాతీయ రహదారుల అభివృద్ధి ప్రాజెక్టును అన్ని దశల్లో అమలు చేస్తున్నారు. ప్రస్తుత దశల్లో 49,260 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ రోడ్లు మెరుగుపడుతున్నాయి. ఎన్హెచ్డిపి ప్రాజెక్టు వారీగా అన్ని దశల వివరాలు 2021 మే 18 నాటికి కింది విధంగా ఉన్నాయి:
| జాతీయ రహదారి అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్ (ఎన్హెచ్డిపి) | ||||||
| ప్రాజెక్టులు | మొత్తం పొడవు (కి. మీ.) | ఇప్పటికే 4/6 ల్యాండ్ (కి.మీ.. | అమలులో ఉంది (కి. మీ.) | అమలులో ఉన్న ఒప్పందాలు (సంఖ్య. | అవార్డు కోసం సంతులనం పొడవు (కి. మీ.) | |
| ఎన్హెచ్డిపి | GQ | 5,846 | 5,846
(100.00%) |
0 | 0 | - అని. |
| NS-EW
Ph. I & II |
7,142 | 6,568 | 300 | 28 | 274 | |
| నౌకాశ్రయం
అనుసంధానత |
435 | 383 | 52 | 7 | - అని. | |
| ఎన్హెచ్డిపి దశ III | 11,809 | 7,621 | 2,161 | 71 | 2,027 | |
| ఎన్హెచ్డిపి దశ IV | 13,203 | 4,058 | 6,050 | 105 | 3,095 | |
| ఎన్హెచ్డిపి దశ V | 6,500 | 2,564 | 1,428 | 33 | 2,508 | |
| ఎన్హెచ్డిపి దశ VI | 1,000 | - అని. | 184 | 9 | 816 | |
| ఎన్హెచ్డిపి దశ VII | 700 | 22 | 94 | 4 | 584 | |
| ఎన్హెచ్డిపి మొత్తం | 46,635 | 27,062 | 10,269 | 257 | 9,304 | |
| ఇతరులు (′ఐడి2], <ఐడి1] & వివిధ రకాలు | 2,048 | 1,743 | 305 | 18 | - అని. | |
| ఎస్. ఏ. ఆర్. డి. పి-ఎన్. ఈ. | 110 | 110 | 0 | 1 | - అని. | |
| ఎన్హెచ్ఏఐ మొత్తం | 48,589 | 28,915* | 10,574 | 276 | 9,304 | |
| ఎన్హెచ్డిపి దశ IV కింద మొత్తం 20,000 కిలోమీటర్ల మేర అనుమతి మంజూరు కాగా, ఇందులో 13,203 కిలోమీటర్ల మేర ఎన్హెచ్ఏఐకి కేటాయించారు, మిగిలిన కిలోమీటర్లను ఎంఓఆర్టీహెచ్ కు కేటాయించారు. [4] | ||||||
భారతమాల ప్రాజెక్టులో కలిపివేత
[మార్చు]నేషనల్ హైవే డెవలప్‌మెంట్ ప్రాజెక్టు 2018 మొదటి సగం నాటికి భారత్‌మాల ప్రాజెక్టు ప్రారంభంతో మూసివేయబడుతుంది.[5] 10,000 ఎన్హెచ్డిపి కింద మిగిలిపోయిన హైవే నిర్మాణం యొక్క km భారతదేశం యొక్క మొదటి దశతో విలీనం చేయబడుతుంది.[5] Sagarmalaసాగర్మాల, సేతు భారతం కూడా పూరించగలవని భావిస్తున్నారు.
- భారతమాల
- భారత చైనా సరిహద్దు రోడ్లు - భారతమాలలో కలిపేసారు
- భారతదేశపు ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు
- సేతు భారతం, నదులపై వంతెనల అభివృద్ధి ప్రాజెక్టు
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Govt declares Golden Quadrilateral complete". The Indian Express. 7 January 2012.
- ↑ "National Highways Development Project Map". National Highways Institute of India. Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2024-06-22.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 1 January 2018. Retrieved 12 November 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "National Highways Authority of India, Ministry of Road Transport & Highways, Government of India". nhai.gov.in. Retrieved 2021-05-18.
- ↑ 5.0 5.1 Sood, Jyotika (2017-04-18). "NDA to kick off India's most ambitious roads programme ever". livemint.com/. Retrieved 2017-06-25.