పృథ్వీ థియేటర్
 | |
| Location | జుహు, ముంబై |
|---|---|
| Owner | శశి కపూర్ జెన్నిఫర్ కెండల్ కునాల్ కపూర్ సంజనా కపూర్ |
| Opened | 1944 |
| Website | |
| prithvitheatre.org | |
పృథ్వీ థియేటర్ ముంబైలోని ప్రసిద్ధ థియేటర్లలో ఒకటి. శశి కపూర్, అతని భార్య జెన్నిఫర్ కపూర్, శశి తండ్రి పృథ్వీరాజ్ కపూర్ జ్ఞాపకార్థం దీనిని నిర్మించారు. అతను తన రెపర్టరీ థియేటర్ కంపెనీ పృథ్వీ థియేటర్స్‌కు "ఇల్లు" కావాలని కలలు కన్న కపూర్ కుటుంబానికి చెందినవాడు, బాలీవుడ్‌లో అత్యంత ప్రభావవంతమైన నటులలో, దర్శకులలో ఒకడు. పృథ్వీరాజ్ కపూర్ 1944లో 'పృథ్వీ థియేటర్స్' అనే ట్రావెలింగ్ థియేటర్ కంపెనీని స్థాపించాడు. ఆ కంపెనీ పదహారు సంవత్సరాలు నడిచింది.[1] జెన్నిఫర్ కపూర్ పర్యవేక్షణతో థియేటర్‌ని డిజైన్ చేసి నిర్మించిన ఆర్కిటెక్ట్ వేద్ సెగన్. జెన్నిఫర్, (ట్రస్టీ) 1984లో ఆమె మరణించే వరకు థియేటర్ భవన నిర్వహణను పర్యవేక్షించింది. 1978లో ముంబైలోని జుహులో పృథ్వీ థియేటర్ ప్రారంభించబడింది. శశి కపూర్ మేనేజింగ్ ట్రస్టీగా ఉన్నాడు, రోజువారీ వ్యవహారాలను కునాల్ కపూర్ (ట్రస్టీ) సమర్థవంతంగా చూసుకునేవాడు. పృథ్వీ థియేటర్‌లో సంవత్సరం పొడుగునా ప్రతి రోజు, సోమవారం సెలవు మినహా, పిల్లల కోసం వర్క్‌షాప్‌లు, నాటకాల వార్షిక వేసవికాల కార్యక్రమం, ఫిబ్రవరి 28న మెమోరియల్ కాన్సర్ట్, నవంబర్‌లో వార్షిక థియేటర్ ఫెస్టివల్, భాష, కవిత్వం, అంతర్జాతీయంగా ప్రచారం చేసే అనేక భాగస్వామ్య కార్యక్రమాలు ఉంటాయి. సినిమా అండ్ డాక్యుమెంటరీలు, ప్రదర్శన కళలు మొదలైన కార్యక్రమాలు ప్రజలకు ఉచితంగా అందించేవారు.[2]
చరిత్ర[మార్చు]
పృథ్వీ థియేటర్‌ను 1942లో పృథ్వీరాజ్ కపూర్ 150 మంది సభ్యులతో ఒక ప్రయాణ బృందంగా స్థాపించాడు, ఇది భారతదేశం అంతటా ప్రదర్శనలు ఇచ్చింది.[3][4] దాని తొలి ప్రదర్శన కాళిదాసు క్లాసిక్ "శకుంతల". తరువాతి సంవత్సరాల్లో థియేటర్ "దీవార్" (గోడ), "పఠాన్" (ఉత్తర భారతదేశంలోని హిందువులు, ముస్లింలతో కూడిన సంఘం), "గద్దర్" (ద్రోహి), "ఆహుతి" (అర్పణ), "కళాకర్" (కళాకారుడు), "పైసా" (డబ్బు), "కిసాన్" (రైతు) వంటి 2,600 కంటే ఎక్కువ నాటకాలను ప్రదర్శించింది. పృథ్వీరాజ్ ప్రతి షోలో లీడ్ యాక్టర్‌గా నటించాడు.[5][6] భారతీయ చలనచిత్ర పరిశ్రమలో అతని పని సంస్థ కార్యకలాపాలకు నిధులు సమకూర్చింది.[7]
పృథ్వీ ధియేటర్స్‌లో నటుడిగా, దర్శకుడిగా శిక్షణ పొందిన పృథ్వీరాజ్ కపూర్ చిన్న కుమారుడు శశి కపూర్, లారా, జియోఫ్రీ కెండల్‌ల కుమార్తె జెన్నిఫర్ కెండాల్‌ను, వారి థియేటర్ కంపెనీ షేక్స్‌పిరానా ప్రముఖ నటిని వివాహం చేసుకున్నాడు. శశి, జెన్నిఫర్‌లు తమ మాతృ సంస్థలైన పృథ్వీ థియేటర్స్, షేక్‌స్పియర్నాతో కలిసి పర్యటించారు. రంగస్థలంపై లోతైన మక్కువను పంచుకున్నారు. భారతీయ నాటకరంగం పట్ల పృథ్వీరాజ్ కల పట్ల గొప్ప గౌరవాన్ని పంచుకున్నాడు.
తిరిగి ఆవిర్భావం[మార్చు]
పృథ్వీరాజ్ కపూర్ కల తన థియేటర్ కంపెనీకి శాశ్వత స్థానం కల్పించడం. 1962లో అతను జుహులో థియేటర్ స్థలాన్ని సృష్టించేందుకు ఒక స్థలాన్ని లీజుకు తీసుకున్నాడు. దురదృష్టవశాత్తూ అతని అనారోగ్యం, 1972లో మరణించిన కారణంగా అతని కల సాకారం కావడం ఆలస్యం అయింది.[8] అతను చనిపోయిన సంవత్సరానికి భూమిపై లీజు గడువు ముగిసింది. అతని కుటుంబానికి విక్రయించబడింది. శశి కపూర్, అతని భార్య జెన్నిఫర్ పృథ్వీరాజ్ కలను సాకారం చేయాలని నిర్ణయించుకున్నారు, ఆ స్థలాన్ని కొనుగోలు చేసి, హిందీ థియేటర్, ప్రదర్శన కళలను ప్రోత్సహించడానికి స్థలాన్ని నిర్మించాలనే ఉద్దేశ్యంతో అతని జ్ఞాపకార్థం 'శ్రీ పృథ్వీరాజ్ కపూర్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ అండ్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్'ని స్థాపించారు.
పృథ్వీ థియేటర్ 1978 నవంబరు 5న ముంబైలో ప్రారంభించబడింది. జి పి దేశ్‌పాండే రచించిన "ఉధ్వస్థ ధర్మశాల", నసీరుద్దీన్ షా, ఓం పురి, బెంజమిన్ గిలానీలు ప్రదర్శించారు, ఇది పృథ్వీ మొదటి నాటకం. దీని తర్వాత ఇండియన్ పీపుల్స్ థియేటర్ అసోసియేషన్ (IPTA), నటుడు-దర్శకుడు ఎం. ఎస్. సత్యు దర్శకత్వం వహించిన "బక్రీ" అనే రాజకీయ వ్యంగ్య నాటకం ప్రదర్శించబడింది.
ఆ సమయంలో ముంబైలోని థియేటర్‌లో దక్షిణ ముంబైలోని ఔత్సాహిక ఆంగ్ల థియేటర్, గుజరాతీ ప్రహసనం, దాదర్‌లోని తక్కువ-కీ మరాఠీ థియేటర్ ఆధిపత్యం వహించాయి. కొన్ని వేదికలు అందుబాటులో ఉండటంతో హిందీ థియేటర్ అత్యంత కనిష్ఠ స్థాయికి చేరుకుంది. పృథ్వీ థియేటర్ హిందీ థియేటర్‌కి సరసమైన ప్లాట్‌ఫారమ్‌ను అందించింది, ఇక్కడ కొత్త శైలులు, రూపాలను ప్రయోగాలు చేయవచ్చు, ప్రదర్శనకారులు, దర్శకులు, నగరంలోని థియేటర్ రచయితలకు కొత్త ఉత్తేజకరమైన వేదిక, కళా ప్రక్రియ కోసం కొత్త ప్రేక్షకులను సృష్టించడం జరిగింది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Prithvi www.mumbainet.com.
- ↑ "Prithvi, pioneer in theatre". The Hindu. 7 November 2003. Archived from the original on 1 January 2004.
- ↑ Prithvi Theatre Britannica.com
- ↑ Prthvi Theatre History Archived 17 ఆగస్టు 2008 at the Wayback Machine www.junglee.org.
- ↑ Prithviraj Kapoor biography IMDb
- ↑ History Archived 27 జూలై 2011 at the Wayback Machine Prithvi Theatre.
- ↑ How ‘Papaji’s’ films funded Prithvi Theatre DNA (newspaper), 27 October 2006."Zohra Sehgal once asked Prithviraj, 'Why the plural? Why Prithvi Theatres?' and he replied, 'I wish there were many Prithvi Theatres all over the world that do what we do.'"
- ↑ Kissing the firmament with Prithvi Theatre The Hindu, 22 November 2004.