పరమాణు కేంద్రకం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
విశేషణం తొలగింపు, శాస్త్రవేత్త పేరు సవరణ
ట్యాగు: 2017 source edit
పరిచయ భాగం మరికొంత
ట్యాగు: 2017 source edit
పంక్తి 1: పంక్తి 1:
{{విస్తరణ}}
{{విస్తరణ}}


'''అణు కేంద్రకం''' (''అటామిక్ న్యూక్లియస్'' - Atomic Nucleus) అంటే పదార్థాల యొక్క అతిచిన్న విభాగాలైన [[అణువు]] లేదా పరమాణువు మధ్యన ఉండే భాగం. ఇందులో [[ప్రోటాన్]]లు, [[న్యూట్రాన్]]లు ఉంటాయి. దీన్ని [[1911]] లో భౌతిక శాస్త్రవేత్త [[ఎర్నెస్ట్ రూథర్‌ఫోర్డ్]] కనుగొన్నాడు. 1909 లో గైగర్-మార్సిడెన్ జరిపిన గోల్డ్ ఫాయిల్ (బంగారు రేకు) ప్రయోగం ఆధారంగా ఈ విషయాన్ని కనుగొన్నాడు. [[1932]] లో న్యూట్రాన్ ను కనుగొన్న తరువాత కేంద్రకాన్ని ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్ల సముదాయం గా భావిస్తూ [[దిమిత్రి ఇవనెంకో]] <ref>{{cite journal|author=Iwanenko, D.D.|title= The neutron hypothesis|journal= Nature |volume=129|issue= 3265|pages= 798|doi=10.1038/129798d0|year= 1932|bibcode = 1932Natur.129..798I }}</ref>, [[వెర్నర్ హైసెన్ బర్గ్]] నమూనాలు ప్రతిపాదించారు. <ref>{{cite journal |last=Heisenberg |first=W. |title=Über den Bau der Atomkerne. I |journal=[[Z. Phys.]] |volume=77 |pages=1–11 |year=1932 |doi=10.1007/BF01342433 |bibcode = 1932ZPhy...77....1H }}</ref><ref>{{cite journal |last=Heisenberg |first=W. |title=Über den Bau der Atomkerne. II |journal=Z. Phys. |volume=78 |pages=156–164 |year=1932 |doi=10.1007/BF01337585 |issue=3–4 |bibcode = 1932ZPhy...78..156H }}</ref><ref>{{cite journal |last=Heisenberg |first=W. |title=Über den Bau der Atomkerne. III |journal=Z. Phys. |volume=80 |pages=587–596 |year=1933 |doi=10.1007/BF01335696 |issue=9–10 |bibcode = 1933ZPhy...80..587H }}</ref><ref>Miller A. I. ''Early Quantum Electrodynamics: A Sourcebook'', Cambridge University Press, Cambridge, 1995, ISBN 0521568919, pp. 84–88.</ref><ref>{{cite book |author= Fernandez, Bernard and Ripka, Georges |title=Unravelling the Mystery of the Atomic Nucleus: A Sixty Year Journey 1896 — 1956 |chapter=Nuclear Theory After the Discovery of the Neutron |chapterurl=https://books.google.com/books?id=4PxRBakqFIUC&pg=PA263 |year=2012 |publisher=Springer |isbn=9781461441809 |page=263 }}</ref> ఒక అణువు ద్రవ్యరాశిలో సింహభాగం ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లదే ననీ, ఎలక్ట్రాన్ మేఘం కేవలం కొద్ది భాగమేననీ కనుగొన్నారు. ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లు అణు శక్తితో కూడుకుని కేంద్రకంలో ఉంటాయి.
'''అణు కేంద్రకం''' (''అటామిక్ న్యూక్లియస్'' - Atomic Nucleus) అంటే పదార్థాల యొక్క అతిచిన్న విభాగాలైన [[అణువు]] లేదా పరమాణువు మధ్యన దట్టంగా ఉండే భాగం. ఇందులో [[ప్రోటాన్]]లు, [[న్యూట్రాన్]]లు ఉంటాయి. దీన్ని [[1911]] లో భౌతిక శాస్త్రవేత్త [[ఎర్నెస్ట్ రూథర్‌ఫోర్డ్]] కనుగొన్నాడు. 1909 లో గైగర్-మార్సిడెన్ జరిపిన గోల్డ్ ఫాయిల్ (బంగారు రేకు) ప్రయోగం ఆధారంగా ఈ విషయాన్ని కనుగొన్నాడు. [[1932]] లో న్యూట్రాన్ ను కనుగొన్న తరువాత కేంద్రకాన్ని ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్ల సముదాయం గా భావిస్తూ [[దిమిత్రి ఇవనెంకో]]<ref>{{cite journal|author=Iwanenko, D.D.|title= The neutron hypothesis|journal= Nature |volume=129|issue= 3265|pages= 798|doi=10.1038/129798d0|year= 1932|bibcode = 1932Natur.129..798I }}</ref>,
[[వెర్నర్ హైసెన్ బర్గ్]] నమూనాలు ప్రతిపాదించారు.<ref>{{cite journal |last=Heisenberg |first=W. |title=Über den Bau der Atomkerne. I |journal=[[Z. Phys.]] |volume=77 |pages=1–11 |year=1932 |doi=10.1007/BF01342433 |bibcode = 1932ZPhy...77....1H }}</ref><ref>{{cite journal |last=Heisenberg |first=W. |title=Über den Bau der Atomkerne. II |journal=Z. Phys. |volume=78 |pages=156–164 |year=1932 |doi=10.1007/BF01337585 |issue=3–4 |bibcode = 1932ZPhy...78..156H }}</ref><ref>{{cite journal |last=Heisenberg |first=W. |title=Über den Bau der Atomkerne. III |journal=Z. Phys. |volume=80 |pages=587–596 |year=1933 |doi=10.1007/BF01335696 |issue=9–10 |bibcode = 1933ZPhy...80..587H }}</ref><ref>Miller A. I. ''Early Quantum Electrodynamics: A Sourcebook'', Cambridge University Press, Cambridge, 1995, ISBN 0521568919, pp. 84–88.</ref><ref>{{cite book |author= Fernandez, Bernard and Ripka, Georges |title=Unravelling the Mystery of the Atomic Nucleus: A Sixty Year Journey 1896 — 1956 |chapter=Nuclear Theory After the Discovery of the Neutron |chapterurl=https://books.google.com/books?id=4PxRBakqFIUC&pg=PA263 |year=2012 |publisher=Springer |isbn=9781461441809 |page=263 }}</ref>
ఒక అణువు మధ్య భాగంలో ధనావేశం కలిగిన కేంద్రకం మరియు దానిచుట్టూ ఋణావేశం కలిగిన ఎలక్ట్రాన్ల మేఘం ఉంటుంది. ఇవి రెండు స్థిరవిద్యుత్ శక్తిచే (elactrostatic force) బంధింపబడి ఉంటాయి. ద్రవ్యరాశిలో సింహభాగం ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లదే ననీ, ఎలక్ట్రాన్ మేఘం కేవలం కొద్ది భాగమే. ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లు అణు శక్తితో కూడుకుని కేంద్రకంలో ఉంటాయి.

కేంద్రకం యొక్క వ్యాసం హైడ్రోజన్ అణువు {{val|1.7566|ul=fm}} ({{val|1.7566|e=-15|u=m}}) (ఒక్క ప్రోటాన్ వ్యాసం) నుంచి యురేనియం {{val|11.7142|ul=fm}} వరకు ఉంటుంది.<ref name="Atomic Data and Nuclear Data Tables">
{{cite journal
|author=Angeli, I., Marinova, K.P.
|date=January 10, 2013
|title=Table of experimental nuclear ground state charge radii: An update
|journal=Atomic Data and Nuclear Data Tables
|volume=99
|issue=1
|pages=69–95
|doi=10.1016/j.adt.2011.12.006
|bibcode=2013ADNDT..99...69A
}}</ref>


అణుకేంద్రకం గురించి, అందులో ఉన్న సూక్ష్మ కణాల గురించి, వాటిని బంధించి ఉంచే శక్తుల గురించి అధ్యయనం చేసే భౌతిక శాస్త్ర విభాగాన్ని న్యూక్లియర్ ఫిజిక్స్ (కేంద్రక భౌతికశాస్త్రం) అని వ్యవహరిస్తారు.
అణుకేంద్రకం గురించి, అందులో ఉన్న సూక్ష్మ కణాల గురించి, వాటిని బంధించి ఉంచే శక్తుల గురించి అధ్యయనం చేసే భౌతిక శాస్త్ర విభాగాన్ని న్యూక్లియర్ ఫిజిక్స్ (కేంద్రక భౌతికశాస్త్రం) అని వ్యవహరిస్తారు.

09:52, 20 ఏప్రిల్ 2020 నాటి కూర్పు


అణు కేంద్రకం (అటామిక్ న్యూక్లియస్ - Atomic Nucleus) అంటే పదార్థాల యొక్క అతిచిన్న విభాగాలైన అణువు లేదా పరమాణువు మధ్యన దట్టంగా ఉండే భాగం. ఇందులో ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లు ఉంటాయి. దీన్ని 1911 లో భౌతిక శాస్త్రవేత్త ఎర్నెస్ట్ రూథర్‌ఫోర్డ్ కనుగొన్నాడు. 1909 లో గైగర్-మార్సిడెన్ జరిపిన గోల్డ్ ఫాయిల్ (బంగారు రేకు) ప్రయోగం ఆధారంగా ఈ విషయాన్ని కనుగొన్నాడు. 1932 లో న్యూట్రాన్ ను కనుగొన్న తరువాత కేంద్రకాన్ని ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్ల సముదాయం గా భావిస్తూ దిమిత్రి ఇవనెంకో[1], వెర్నర్ హైసెన్ బర్గ్ నమూనాలు ప్రతిపాదించారు.[2][3][4][5][6] ఒక అణువు మధ్య భాగంలో ధనావేశం కలిగిన కేంద్రకం మరియు దానిచుట్టూ ఋణావేశం కలిగిన ఎలక్ట్రాన్ల మేఘం ఉంటుంది. ఇవి రెండు స్థిరవిద్యుత్ శక్తిచే (elactrostatic force) బంధింపబడి ఉంటాయి. ద్రవ్యరాశిలో సింహభాగం ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లదే ననీ, ఎలక్ట్రాన్ మేఘం కేవలం కొద్ది భాగమే. ప్రోటాన్లు, న్యూట్రాన్లు అణు శక్తితో కూడుకుని కేంద్రకంలో ఉంటాయి.

కేంద్రకం యొక్క వ్యాసం హైడ్రోజన్ అణువు 1.7566 fm (1.7566×10−15 m) (ఒక్క ప్రోటాన్ వ్యాసం) నుంచి యురేనియం 11.7142 fm వరకు ఉంటుంది.[7]

అణుకేంద్రకం గురించి, అందులో ఉన్న సూక్ష్మ కణాల గురించి, వాటిని బంధించి ఉంచే శక్తుల గురించి అధ్యయనం చేసే భౌతిక శాస్త్ర విభాగాన్ని న్యూక్లియర్ ఫిజిక్స్ (కేంద్రక భౌతికశాస్త్రం) అని వ్యవహరిస్తారు.

చరిత్ర

అణు కేంద్రకాన్ని 1911 లో జె. జె. థామ్సన్ ప్రతిపాదించిన ప్లమ్ పుడ్డింగ్ మోడల్ (Plum pudding model) మీద ఎర్నెస్ట్ రూథర్‌ఫోర్డ్ పరిశోధనలు చేస్తుండగా కనుగొన్నారు.[8] అప్పటికే జె. జె. థామ్సన్ ఎలక్ట్రాన్ ని కనుగొని ఉన్నాడు. అణువులు విద్యుదావేశ పరంగా తటస్థంగా ఉంటాయి కాబట్టి ఋణావేశ కణాలైన ఎలక్ట్రాన్లకు వ్యతిరేకమైన ధనావేశం ఉంటుందని ఆయన ప్రతిపాదించాడు. ఆయన ప్రతిపాదించిన ప్లమ్ పుడ్డింగ్ మోడల్ లో అణువులో ధనావేశ గోళంలో ఋణాత్మక ఎలక్ట్రానులు అక్కడక్కడ వెదజల్లినట్టు ఉంటాయని భావించాడు.

మూలాలు

  1. ↑ Iwanenko, D.D. (1932). "The neutron hypothesis". Nature. 129 (3265): 798. Bibcode:1932Natur.129..798I. doi:10.1038/129798d0.
  2. ↑ Heisenberg, W. (1932). "Über den Bau der Atomkerne. I". Z. Phys. 77: 1–11. Bibcode:1932ZPhy...77....1H. doi:10.1007/BF01342433.
  3. ↑ Heisenberg, W. (1932). "Über den Bau der Atomkerne. II". Z. Phys. 78 (3–4): 156–164. Bibcode:1932ZPhy...78..156H. doi:10.1007/BF01337585.
  4. ↑ Heisenberg, W. (1933). "Über den Bau der Atomkerne. III". Z. Phys. 80 (9–10): 587–596. Bibcode:1933ZPhy...80..587H. doi:10.1007/BF01335696.
  5. ↑ Miller A. I. Early Quantum Electrodynamics: A Sourcebook, Cambridge University Press, Cambridge, 1995, ISBN 0521568919, pp. 84–88.
  6. ↑ Fernandez, Bernard and Ripka, Georges (2012). "Nuclear Theory After the Discovery of the Neutron". Unravelling the Mystery of the Atomic Nucleus: A Sixty Year Journey 1896 — 1956. Springer. p. 263. ISBN 9781461441809. {{cite book}}: Unknown parameter |chapterurl= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  7. ↑ Angeli, I., Marinova, K.P. (January 10, 2013). "Table of experimental nuclear ground state charge radii: An update". Atomic Data and Nuclear Data Tables. 99 (1): 69–95. Bibcode:2013ADNDT..99...69A. doi:10.1016/j.adt.2011.12.006.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  8. ↑ "The Rutherford Experiment". Rutgers University. Archived from the original on November 14, 2001. Retrieved February 26, 2013.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=పరమాణు_కేంద్రకం&oldid=2916984" నుండి వెలికితీశారు