ముకుంద్ నాయక్
ముకుంద్ నాయక్ | |
|---|---|
 30 మార్చి 2017న న్యూ ఢిల్లీ రాష్ట్రపతి భవన్‌లో జరిగిన పౌర పెట్టుబడి వేడుకలో నాయక్ పద్మశ్రీ అవార్డును అందుకుంటున్నారు | |
| జననం | ముకుంద్ నాయక్ 1949 అక్టోబరు 15 |
| విద్య | బ్యాచిలర్ ఆఫ్ సైన్స్, జంషెడ్పూర్ |
| వృత్తి |
|
| క్రియాశీల సంవత్సరాలు | 1974–present |
| సుపరిచితుడు/ సుపరిచితురాలు | నాగ్పురి జానపద సంగీతం |
| జీవిత భాగస్వామి | శ్రీమతి. ద్రోపది దేవి. |
| పిల్లలు |
|
| పురస్కారాలు |
|
ముకుంద్ నాయక్ (జననం: 1949 అక్టోబరు 15) భారతీయ కళాకారుడు. ఈయన జానపద గాయకుడు, గేయరచయిత, నృత్యకారుడు. నాయక్ నాగపురి జానపద నృత్యం ఝుమర్ యొక్క ప్రతిపాదకుడు. పద్మశ్రీ, సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డులు అందుకున్నారు.[1][2][3][4][5][6][7]
ప్రారంభ జీవితం, కుటుంబం
[మార్చు]ఆయన 1949లో బీహార్ సిమ్దేగా జిల్లా (ప్రస్తుతం జార్ఖండ్) బోక్బా గ్రామంలో జన్మించాడు. ఆయన సాంప్రదాయకంగా సంగీతకారులైన ఘాసి కుటుంబానికి చెందినవాడు.[8][2] జంషెడ్పూర్ నుండి బి. ఎస్. సి పూర్తి చేశాడు. [9] ఆయన ద్రోపాడి దేవిని వివాహం చేసుకున్నాడు. ఆయనకు నందలాల్, ప్రద్యుమన్, కవలలు చంద్రకాంత్, సూర్యకాంతతో సహా ఐదుగురు పిల్లలు ఉన్నారు.[10]
కెరీర్
[మార్చు]సాంప్రదాయ జానపద కళలను పరిరక్షించే లక్ష్యంతో, ముకుంద్ నాయక్ భరత్ నాయక్, భవ్య నాయక్, ప్రఫుల్ కుమార్ రాయ్, లాల్ రణవిజయ్ నాథ్ షాదేవ్, క్షితిజ్ కుమార్ వంటి ఇతర సాంస్కృతిక కార్యకర్తలతో బహిరంగ ప్రదేశాలలో పాటలను ప్రదర్శించడం ప్రారంభించాడు. 1974లో ఆకాశవాణిలో పెర్ఫార్మర్ గా చేరాడు. రాంచీలోని జగనాథ్ పూర్ మేళాలో ఆయన తొలి ప్రదర్శన జరిగింది. 1979లో ఇండస్ట్రియల్ కెమిస్ట్ ఉద్యోగాన్ని వదిలేసి బీహార్ ప్రభుత్వ సాంగ్ అండ్ డ్రామా విభాగంలో చేరారు. ఇది అతనికి రేడియో, టెలివిజన్లో పనిచేసే అవకాశాలను ఇచ్చింది. ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహంతో విదేశాలకు వెళ్లి హాంకాంగ్, తైవాన్, ఫిలిప్పీన్స్, యునైటెడ్ స్టేట్స్ లలో ప్రదర్శనలు ఇచ్చాడు.[10] 1980లో రాంచీ విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రాంతీయ, గిరిజన భాషా విభాగం ఏర్పడినప్పుడు విశ్వవిద్యాలయంతో అనుబంధం ఏర్పడింది. 1981 లో, అతను దక్షిణ బీహార్కు చెందిన కరమ్ సంగీతంపై డాక్టర్ కరోల్ మెర్రీ బేబీ పరిశోధకునితో పరిచయం అయ్యాడు, ఆమెతో కలిసి పనిచేసే అవకాశం పొందాడు. 1988లో హాంగ్ కాంగ్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఫర్ ది ప్రమోషన్ ఆఫ్ చైనీస్ కల్చర్ యొక్క మూడవ "హాంగ్ కాంగ్ ఇంటర్నేషనల్ డాన్స్ ఫెస్టివల్"లో అతని బృందం ప్రదర్శన ఇచ్చింది. 1985 లో నాగపురి సంస్కృతిని ప్రోత్సహించడానికి "కుంజ్బన్" అనే సంస్థను స్థాపించాడు. కుంజ్బన్ నాగపురి సంస్కృతిని, ముఖ్యంగా నాగపురి ఝుమర్ను ప్రోత్సహిస్తుంది. పలు నాగ్పురి చిత్రాల్లో కూడా నటించారు. ధనుంజయ్ నాథ్ తివారీ 1992లో నిర్మించి, 1994లో విడుదలైన సోనా కర్ నాగ్ పూర్ ఆయన తొలి చిత్రం.[10]
ఫిల్మోగ్రఫీ
[మార్చు]| సంవత్సరం | సినిమా | నటుడు | సంగీత దర్శకుడు | గాయకుడు | భాష | గమనికలు |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1992 | సోనా కర్ నాగ్పూర్ | అవును | నాగపూరి | సోనా కర్ నాగ్పూర్ మొదటి నాగ్పురి చిత్రం[11] | ||
| 2009 | బహా | అవును | నాగపూరి | [12] | ||
| 2019 | ఫుల్మనియా | అవును | నాగపూరి | [13] | ||
| 2022 | కర్మ ధర్మం | అవును | నాగపూరి | [14] |
అవార్డులు, గౌరవాలు
[మార్చు]- సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు, 2019 [7]
- పద్మశ్రీ, 2017[4]
- సంస్కృత సమ్మన్ (2017) కళా సంస్కృతి విభాగ్.[7]
- ప్రభాత్ ఖబర్ రచించిన జార్ఖండ్ గౌరవ్ సమ్మన్.
- లోక్ కళా సమితి & దైనిక్ జాగరణ్ చేత జార్ఖండ్ రత్న అవార్డు.[8]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Dashboard (7 June 2014). "Out of the Dark". democraticworld.
- ↑ 2.0 2.1 "Song of India". thecollege.syr.edu. 25 August 2017. Archived from the original on 30 మార్చి 2019. Retrieved 29 ఆగస్టు 2024.
- ↑ "Padma Shri duo, take a bow". telegraphindia. 26 January 2017.
- ↑ 4.0 4.1 Pioneer, The (26 January 2017). "Balbir Dutt, Mukund Nayak bag Padma Shri".
- ↑ "Sangeet Natak Akademi Awards: President Ram Nath Kovind Honours 42 Artistes". indiatoday. 6 February 2019.
- ↑ "Sangeet Natak Akademi Awards: President Kovind Honours the Achievers". new18. 6 February 2019.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 "Padmashree Mukund Nayak gets Sangeet Natak Academy award". timesofindia. 7 February 2019. Retrieved 1 December 2019.
- ↑ 8.0 8.1 "Mukund Nayak - Ranchi. - Lens Eye, Neither tomorrow nor today, it's now". 20 May 2012.
- ↑ Manish Ranjan (2022). JHARKHAND GENERAL KNOWLEDGE 2021. Prabhat Prakashan. ISBN 9789354883002.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 CM Babiracki (2017). "Two Generations in the Fault Lines of India ' s Musical Modernities". pp. 26–35. Retrieved 19 November 2022.
- ↑ "Jharkhand.org.in | The public website of Jharkhand State". Forum.jharkhand.org.in. Retrieved 2018-11-10.
- ↑ "Baha – Nagpuri Feature Film". shriprakash.com. Archived from the original on 2019-03-24. Retrieved 2024-08-29.
- ↑ "Nagpuri flick makes it big at Cannes". dailypioneer. 6 July 2019. Retrieved 8 November 2019.
- ↑ "Nagpuri film "Karma Dharma" released, conspiracy to flop digitally". crazybollywood. 25 July 2022. Retrieved 20 September 2022.