లైలా త్యాబ్జీ

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
లైలా త్యాబ్జీ
జననం2 May 1947 (1947-05-02) (age 77)
ఢిల్లీ, భారతదేశం
వృత్తిక్రాఫ్ట్ డిజైనర్, సామాజిక కార్యకర్త
క్రియాశీలక సంవత్సరాలు1968–present
బంధువులుత్యాబ్జీ కుటుంబం
తండ్రిబద్రుద్దీన్ త్యాబ్జీ
తల్లిసూరయా త్యాబ్జీ
పురస్కారాలుపద్మశ్రీ
కళాకారులకు సహాయం క్రాఫ్ట్ అవార్డ్ సంరక్షణ
నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫ్యాషన్ టెక్నాలజీ లైఫ్‌టైమ్ అచీవ్‌మెంట్ అవార్డు
చిష్టి హార్మొనీ అవార్డు
లిమ్కా బుక్ ఆఫ్ ది రికార్డ్స్ పర్సన్ ఆఫ్ ది ఇయర్

లైలా త్యాబ్జీ (జననం 2 మే 1947) ఒక భారతీయ సామాజిక కార్యకర్త, డిజైనర్, రచయిత్రి, క్రాఫ్ట్ కార్యకర్త. [1] ఆమె భారతదేశంలోని సాంప్రదాయ చేతిపనుల పునరుద్ధరణ కోసం పనిచేస్తున్న ఢిల్లీకి చెందిన ప్రభుత్వేతర సంస్థ అయిన దస్త్కర్ [2] వ్యవస్థాపకుల్లో ఒకరు. [3] [4] [5] ఆమెను 2012లో భారత ప్రభుత్వం పద్మశ్రీ అనే భారతీయ పౌర పురస్కారంతో సత్కరించింది. [6] ఆమె సీనియర్ భారతీయ సివిల్ సర్వెంట్, దౌత్యవేత్త అయిన దివంగత బద్రుద్దీన్ త్యాబ్జీ, ICS కుమార్తె. [7]

జీవిత చరిత్ర[మార్చు]

లైలా త్యాబ్జీ ఢిల్లీలో 2 మే 1947న [8] ఒక భారతీయ సివిల్ సర్వెంట్‌కి అతని నలుగురు పిల్లలలో ఒకరిగా జన్మించారు. ఆమె ప్రారంభ విద్యాభ్యాసం విదేశాల్లోని పాఠశాలల్లో, డెహ్రాడూన్‌లోని వెల్హామ్ బాలికల పాఠశాలలో జరిగింది. ఆమె తదనంతరం వడోదరలోని ఎంఎస్ యూనివర్శిటీలోని ఫైన్ ఆర్ట్స్ ఫ్యాకల్టీలో కళలో తన చదువును కొనసాగించింది. [9] తరువాత, ఆమె స్వేచ్చా డిజైనర్‌గా వృత్తిని ప్రారంభించడానికి భారతదేశానికి తిరిగి రావడానికి ముందు, ప్రసిద్ధ జపనీస్ ప్రింట్‌మేకింగ్ ఆర్టిస్ట్ తోషి యోషిదాతో కలిసి చదువుకోవడానికి జపాన్ వెళ్ళింది. [10] అసైన్‌మెంట్‌లలో గ్రాఫిక్, ఇంటీరియర్ డిజైన్, కాస్ట్యూమ్స్, థియేటర్ కోసం సెట్‌లు, వస్త్రాలు, వస్త్రాలు ఉన్నాయి.

కచ్ సంప్రదాయానికి చెందిన సాంప్రదాయ హస్తకళలను డాక్యుమెంట్ చేయడానికి, పునరుద్ధరించడానికి, డిజైన్ చేయమని గుజరాత్ స్టేట్ హ్యాండ్లూమ్ అండ్ హ్యాండిక్రాఫ్ట్స్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ త్యాబ్జీని కోరడంతో ఆమె కెరీర్‌లో మలుపు తిరిగింది. [11] వాస్తవానికి 3 నెలలకు నిర్ణయించబడిన అసైన్‌మెంట్ ఆరుకు పొడిగించబడింది. కచ్ నుండి తిరిగి వచ్చిన తయాబ్జీ తాజ్ ఖాజానాకు వ్యాపారిగా పనిచేశాడు, తాజ్ గ్రూప్ ఆఫ్ హోటల్స్ నిర్వహించే విలాసవంతమైన జీవనశైలి దుకాణాల గొలుసు, [12] భారతీయ కళలు, చేతిపనుల వ్యాపారం. ఏది ఏమైనప్పటికీ, చిన్న గ్రామీణ కళాకారులు ప్రయోజనం పొందడం, ప్రధాన స్రవంతి రిటైల్ చైన్‌లో స్థిరమైన భాగంగా మారడం వంటి ఇబ్బందులు, హస్తకళాకారులు, పట్టణ కొనుగోలుదారుల మధ్య వారధిగా పనిచేసే సంస్థను ప్రారంభించాలనే ఆలోచనను త్యాబ్జీకి అందించాయి.

అదే ఆందోళనలు, ఆలోచనలు ఉన్న పార్సీ మహిళ బన్నీ పేజ్‌తో జరిగిన సమావేశం, అనేక చర్చలు, సమావేశాల ఫలితంగా 1981లో త్యాబ్జీ మరో ఐదుగురు మహిళలతో [13] దస్తకర్‌ను స్థాపించారు [14] [15] [16] [17] సాంప్రదాయ హస్తకళాకారులకు డిజైన్, ఉత్పత్తి అభివృద్ధి, మార్కెట్ సమాచారం, వ్యవస్థాపకత శిక్షణను అందించడం, ప్రధాన స్రవంతి మార్కెట్లో తమ స్థానాన్ని తిరిగి పొందడంలో వారికి సహాయపడటం దీని లక్ష్యం. దస్తకారి బజార్‌లు, హస్తకళాకారులు నేరుగా మెట్రో మార్కెట్‌లో తమ స్వంత ఉత్పత్తులను విక్రయించడానికి వచ్చారు, ఇంతకు మునుపు తమ పట్టణ వినియోగదారులను ఎన్నడూ ఎదుర్కోని హస్తకళాకారులకు విక్రయ అవకాశం, నేర్చుకునే ప్రదేశం. ఆ సమయంలో ఇది ఒక కొత్త ఆలోచన - అప్పటి నుండి చాలా అనుకరించబడింది. దస్త్కారీ బజార్ ప్రారంభోత్సవం అదే సంవత్సరం న్యూఢిల్లీలో త్రివేణి కళా సంఘంలో జరిగింది. [18] ముంబై, కోల్‌కోటా, పూణే, బెంగుళూరు, చెన్నై, ఇతర భారతీయ నగరాల్లో బజార్లు అనుసరించబడ్డాయి, వార్షిక ఈవెంట్‌లుగా మారాయి.

1995లో మొదటి నేచర్ బజార్ (ప్రసిద్ధ పులి నిపుణులు, వన్యప్రాణుల సంరక్షకులు వాల్మిక్ థాపర్ ప్రేరణతో) ప్రకృతిని సృజనాత్మక ప్రేరణ, ముడిసరుకు రెండింటికి మూలంగా ఉపయోగించుకునేలా కళాకారులు ప్రయత్నించారు. ఢిల్లీలోని మెహ్రౌలీలోని కిసాన్ హాట్‌లో శాశ్వత వేదికతో ఇది ఒక సాధారణ కార్యక్రమంగా మారింది. గత 35 సంవత్సరాలుగా, దస్త్కర్, త్యాబ్జీ క్రాఫ్ట్ నైపుణ్యాలను సంపాదన, సాధికారత సాధనంగా ఉపయోగించేందుకు అనేక క్రాఫ్ట్ ఆర్గనైజేషన్‌లు, NGOలతో కలిసి పనిచేశారు. భారతీయ చేతిపనుల కోసం మార్కెట్‌ను అభివృద్ధి చేయడం, కళాకారుల నైపుణ్యాలను ఆధునీకరించడం, కళాకారులు, కొనుగోలుదారుల మధ్య అనుసంధాన లింక్‌గా వ్యవహరించడం ద్వారా భారతదేశంలో క్రాఫ్ట్ పరిశ్రమలో విప్లవాత్మక మార్పులు చేసిన ఘనత ఆమెది. [19] వస్తువుల యాజమాన్యాన్ని వాటిని ఉత్పత్తి చేసిన కళాకారులకు అప్పగించే విధానంపై దస్త్కర్ నిర్వహిస్తుంది, నిర్వహణ ఖర్చులకు 10 శాతం రాబడిని కలిగి ఉంటుంది. [20] ఇది కళాకారులకు వ్యవస్థాపక శిక్షణను అందిస్తుంది, క్రెడిట్, డిజైన్‌లు, ఉత్పత్తి అభివృద్ధి పద్ధతులతో వారికి సహాయం చేస్తుంది. [21] [22] సంస్థ 700 కంటే ఎక్కువ కళాకారుల సమూహాలను కలిగి ఉంది, ఇందులో సమిష్టిగా 1 లక్ష మంది కళాకారులు ఉన్నారు. [21] [22]

దస్త్కర్ ఆధ్వర్యంలో, త్యాబ్జీ ప్రఖ్యాత గాంధేయవాది, ఎలా భట్, URMUL, సండూర్ కుశాల్ కళా కేంద్రం, రంగసూత్ర, SASHA, బెరోజ్గర్ మహిళా కళ్యాణ సమితి ద్వారా స్థాపించబడిన స్వయం ఉపాధి గల మహిళా సంఘం ( SEWA )తో కలిసి పనిచేశారు.,, అనేక ఇతరులు. ఇతర ప్రధాన DASTKAR ప్రాజెక్టులు కాశ్మీర్‌లో తీవ్రవాద బాధితుల సామాజిక పునరుద్ధరణ కోసం, రణతంబోర్‌లో, నేషనల్ పార్క్ [23] [24] కోసం తరలించబడిన ప్రజల పునరావాసం కోసం, బళ్లారిలో మరణిస్తున్న కళ యొక్క పునరుజ్జీవనం కోసం ఉన్నాయి. లంబానీ ఎంబ్రాయిడరీ. [25] [26] ఆమె దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న బంజారా నీడిల్ క్రాఫ్ట్స్, కచ్, మహారాష్ట్రకు చెందిన రబారి మిర్రర్ వర్క్ క్రాఫ్ట్‌స్వుమన్, లక్నోలోని చికాన్ క్రాఫ్ట్ కార్మికులు, గోండ్, ఫాడ్, పచేరిలోని మాతా, మధుబని చిత్రకారులు, కర్ణాటకలోని కసూటి ఎంబ్రాయిడరీ కళాకారులు, చేనేత నేత వంటి వారితో అనుబంధం కలిగి ఉంది. బీహార్, కర్ణాటక,, రాజస్థాన్‌లోని తోలు, వస్త్ర, టెర్రకోట కళాకారులు. [23] [27] [24]

లైలా త్యాబ్జీ థ్రెడ్స్ అండ్ వాయిస్స్ – బిహైండ్ ది ఇండియన్ టెక్స్‌టైల్ ట్రెడిషన్, [28] 2007లో ప్రచురించబడింది, [29] [30], భారతీయ జర్నల్స్‌లో అనేక వ్యాసాలు రాశారు. [29] [31] ఎంపిక ద్వారా అవివాహితురాలు, ఆమె ఢిల్లీలో నివసిస్తుంది, ఆమె అంధేరియా మోద్ కార్యాలయంలో [32] ఛైర్‌పర్సన్, దస్త్కర్‌గా క్రాఫ్ట్స్, క్రాఫ్ట్‌స్పిప్‌ల తరపున డిజైన్ చేయడం, రాయడం, మాట్లాడుతుంది.

అవార్డులు, గుర్తింపులు[మార్చు]

2003లో, తయాబ్జీకి ఎయిడ్ టు ఆర్టిసన్స్ ప్రిజర్వేషన్ ఆఫ్ క్రాఫ్ట్ అవార్డు లభించింది, ఇది మొదటి ఆసియా, రెండవ మొత్తం గ్రహీత, [33] న్యూయార్క్‌లో జరిగిన పెట్టుబడి వేడుక. [34] [35] పదకొండు సంవత్సరాల తరువాత 2012లో, భారత ప్రభుత్వం నాల్గవ-అత్యున్నత భారతీయ పౌర పురస్కారమైన పద్మశ్రీతో ఆమెను సత్కరించింది. [36] ఆమె NIFT లైఫ్‌టైమ్ అచీవ్‌మెంట్ అవార్డు [35], చిస్తీ హార్మొనీ అవార్డును కూడా అందుకుంది. [37] లిమ్కా బుక్ ఆఫ్ రికార్డ్స్, భారతీయ రికార్డులు, విజయాల భాండాగారం, 2014లో లైలా త్యాబ్జీని పర్సన్ ఆఫ్ ది ఇయర్‌గా పేర్కొంది [37]

మూలాలు[మార్చు]

  1. Nair, Malini (24 June 2017). "I was 30, and riding a motorcycle: Laila Tyabji". The Hindu.
  2. "Dastkar". Dastkar2014. Retrieved 3 December 2014.
  3. "Laila Tyabji: The Keeper of Heritage". Tehelka. 2013-10-23. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  4. "Dastkar and the Marketing of Craft: A Subsideized Con Trick or a Success Story". Asia INCH Encyclopedia. April 2010. Archived from the original on 14 February 2014. Retrieved 3 December 2014.
  5. "Laila Tyabji Biography". University of Copenhagen. 2014. Archived from the original on 15 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  6. "Padma Shri" (PDF). Padma Shri. 2014. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 11 November 2014.
  7. "Brussels in winter". The Telegraph India. Archived from the original on 23 April 2016. Retrieved 11 April 2016.
  8. "Limca Book of Records". Limca Book of Records. 2014. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  9. Krishna, Geetanjali (21 March 2014). "Lunch with BS: Laila Tyabji". Business Standard India. Retrieved 3 December 2014.
  10. "Laila Tyabji: The Keeper of Heritage". Tehelka. 2013-10-23. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  11. Krishna, Geetanjali (21 March 2014). "Lunch with BS: Laila Tyabji". Business Standard India. Retrieved 3 December 2014.
  12. "Taj Khazana". Taj Hotels. 2014. Retrieved 3 December 2014.
  13. Krishna, Geetanjali (21 March 2014). "Lunch with BS: Laila Tyabji". Business Standard India. Retrieved 3 December 2014.
  14. "Laila Tyabji: The Keeper of Heritage". Tehelka. 2013-10-23. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  15. "Laila Tyabji Biography". University of Copenhagen. 2014. Archived from the original on 15 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  16. "Free Press Journal". Crafts crusader Laila Tyabji has the key to a gold mine. 19 August 2012. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  17. "Harmony India". Harmony India. 2014. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  18. Tripathi, Shailaja (7 October 2011). "Ethnic yet chic". 7 October 2011. Retrieved 3 December 2014.
  19. "Laila Tyabji: The Keeper of Heritage". Tehelka. 2013-10-23. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  20. "Dastkar and the Marketing of Craft: A Subsideized Con Trick or a Success Story". Asia INCH Encyclopedia. April 2010. Archived from the original on 14 February 2014. Retrieved 3 December 2014.
  21. 21.0 21.1 "Laila Tyabji Biography". University of Copenhagen. 2014. Archived from the original on 15 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  22. 22.0 22.1 "Limca Book of Records". Limca Book of Records. 2014. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  23. 23.0 23.1 "Dastkar and the Marketing of Craft: A Subsideized Con Trick or a Success Story". Asia INCH Encyclopedia. April 2010. Archived from the original on 14 February 2014. Retrieved 3 December 2014.
  24. 24.0 24.1 "Limca Book of Records". Limca Book of Records. 2014. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  25. "Laila Tyabji: The Keeper of Heritage". Tehelka. 2013-10-23. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  26. Tripathi, Shailaja (7 October 2011). "Ethnic yet chic". 7 October 2011. Retrieved 3 December 2014.
  27. "Laila Tyabji Biography". University of Copenhagen. 2014. Archived from the original on 15 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  28. Laila Tyabji (7 October 2007). Threads & Voices: Behind the Indian Textile Tradition. Marg Foundation. p. 148. ISBN 978-8185026794.
  29. 29.0 29.1 "Laila Tyabji Biography". University of Copenhagen. 2014. Archived from the original on 15 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  30. "Limca Book of Records". Limca Book of Records. 2014. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  31. Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
  32. Tripathi, Shailaja (7 October 2011). "Ethnic yet chic". 7 October 2011. Retrieved 3 December 2014.
  33. "Laila Tyabji Biography". University of Copenhagen. 2014. Archived from the original on 15 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  34. "Dastkar and the Marketing of Craft: A Subsideized Con Trick or a Success Story". Asia INCH Encyclopedia. April 2010. Archived from the original on 14 February 2014. Retrieved 3 December 2014.
  35. 35.0 35.1 "Harmony India". Harmony India. 2014. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  36. "Padma Awards Directory (1954–2013)" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015.
  37. 37.0 37.1 "Limca Book of Records". Limca Book of Records. 2014. Archived from the original on 13 December 2014. Retrieved 3 December 2014.