వీర చక్ర

వీర చక్ర
వీర చక్ర
	; ; వీర చక్ర, దాని రిబ్బను.
Type	పతకం
Awarded for	నేలపైన, సముద్రం పైన, గాలి లోనూ శత్రువుతో ముఖాముఖిలో ప్రదర్శించిన శౌర్యానికి గుర్తింపుగా
దేశం	భారతదేశం
అందజేసినవారు	భారత ప్రభుత్వం
Eligibility	సైనిక దళాల్లోని వ్యక్తులకు
Post-nominals	VrC
Status	ప్రస్తుతం ఇస్తున్నారు
మొదటి బహుమతి	1947
Last awarded	2021
Total awarded posthumously	362
Total recipients	1335 (As of 2023)
Precedence
Next (higher)	అతి విశిష్ట సేవా పతకం
Equivalent	శౌర్య చక్ర
Next (lower)	యుద్ధ సేవా పతకం

Vir Chakra
Vir Chakra
	; ; Vir Chakra and its ribbon, the third highest military decoration of India
Type	Medal
Awarded for	Acts of gallantry in the presence of the enemy, whether on land or at sea or in the air.
దేశం	Republic of India
అందజేసినవారు	Republic of India
Eligibility	Military Personnel Only
Post-nominals	VrC
Status	Currently Awarded
మొదటి బహుమతి	1947
Last awarded	2021
Total awarded posthumously	362
Total recipients	1335 (As of 2023)
Precedence
Next (higher)	Ati Vishisht Seva Medal
Equivalent	Shaurya Chakra
Next (lower)	Yudh Seva Medal

వీర చక్ర, యుద్ధసమయంలో భూమిపై గానీ గాలిలో గానీ సముద్రంలో గానీ ప్రదర్శించే శౌర్య పరాక్రమాలకు అందించే యుద్ధకాలపు భారతీయ సైనిక శౌర్య పురస్కారం.^[4]

యుద్ధకాలంలో ప్రదర్శించిన శౌర్యసాహసాలకు ఇచ్చే పురస్కారాలలో ఇది మూడవది. పరమ వీర చక్ర, మహావీర చక్రల తర్వాతి స్థానంలో ఇది ఉంటుంది.^[5]

మూలం

దీనిని 1950 జనవరి 26 న స్థాపించారు (1947 ఆగస్టు 15 నుండి అమలులోకి వచ్చేలా). కొత్త పురస్కారాలను నెలకొల్పినందున ఆయా పతకాలను ధరించే క్రమాన్ని సరిచేయడానికి 1952 జనవరి 12 న సంబంధిత శాసనాలను సవరించారు.^[6]

ఇది బ్రిటిషువారి డిస్టింగ్విష్డ్ సర్వీస్ క్రాస్ (DSC), మిలిటరీ క్రాస్ (MC), డిస్టింగ్విష్డ్ ఫ్లయింగ్ క్రాస్ (DFC)ల స్థానంలో వచ్చింది. పతక గ్రహీతలు తమ పేరు చివర Vr.C. అని చేర్చుకోవచ్చు. విక్టోరియా క్రాస్ (VC) నుండి దీన్ని వేరు చేయడానికి ఈ నిబంధన పెట్టారు.

స్వరూపం

వీర చక్ర, 1 ⅜ అంగుళాల వృత్తాకార వెండి పతకం. ^[7] మధ్యలో చక్రంతో కూడిన ఐదు కోణాల నక్షత్రం, దానిపై, బంగారు పూతపూసిన జాతీయ చిహ్నం ఉంటాయి. అంచుపై పేరు ముద్రించి ఉంటుంది. నిటారు పట్టీకి వేలాడుతూ, గుండ్రంగా తిరిగేలా వేలాడుతూ ఉంటుంది. పతకానికి అంచున పేరు, తేదీ ఉంటాయి. ఒక చదునైన కేంద్రం చుట్టూ, రెండు దండలు తామర పువ్వులచే వేరు చేయబడి ఉంటాయి; పైన హిందీలో, దిగువ ఆంగ్లంలో వీర చక్ర అని ముద్రించి ఉంటుంది. రిబ్బన్ 32 మి.మీ. వెడల్పుతో, సగం ముదురు నీలం రంగు, సగం నారింజ-కుంకుమపువ్వు రంగుతో ఉంటుంది.^[8]

ఈ పురస్కారంతో పాటు నగదు భత్యం గానీ, కొన్ని సందర్భాల్లో ఏకమొత్తం నగదు గానీ ఉంటుంది. ఈ నగదు అంశం ఈ పతకానికి సంబంధించి వివాదాస్పదంగా ఉంటోంది. 199 ఫిబ్రవరి 1 నుండి, కేంద్ర ప్రభుత్వం అవార్డు గ్రహీతలకు నెలనెలా రూ. 850 భత్యం చెల్లిస్తూ వస్తోంది. అదనంగా, వివిధ రాష్ట్రాలు పతక గ్రహీతలకు వ్యక్తిగత పెన్షన్లను ఏర్పాటు చేశాయి.