సిట్రస్

సిట్రస్
	Mandarin Orange (Citrus reticulata cultivar)
Scientific classification
Kingdom	Plantae
Division	మాగ్నోలియోఫైటా
Class	మాగ్నోలియోప్సిడా
Subclass	Rosidae
Order	Sapindales
Family	రూటేసి
Subfamily	Aurantioideae
Tribe	Citreae
Genus	సిట్రస్; లిన్నేయస్
జాతులు and hybrids
	Important species:; Citrus aurantifolia – Key lime; Citrus maxima – Pomelo; Citrus medica – మాదీఫలం (Citron); Citrus reticulata – కమలాపండు (Mandarin orange) Important hybrids:; Citrus × aurantium – Bitter orange; Citrus × latifolia – Persian lime; Citrus × limon – నిమ్మ (Lemon); Citrus × limonia – Rangpur; Citrus × paradisi – Grapefruit; Citrus × sinensis – బత్తాయి (Sweet orange); Citrus × tangerina – Tangerine; See also below for other species and hybrids.
Synonyms
	Eremocitrus; Microcitrus; and see text

పంపరపనస

సిట్రస్ (లాటిన్ Citrus) పుష్పించే మొక్కలలో రూటేసి కుటుంబంలోని ప్రజాతి. సిట్రస్ రెటిక్యులాటాను మాండరిన్ ఆరెంజ్ అంటారు. ఇది ఆగ్నేయాసియాకు చెందినది. ఇది 15-25 పొడవు వరకు పెరుగుతుంది. సిట్రస్ (మాండరిన్ నారింజ) 2000 సంవత్సర పూర్వమే సాగులో ఉంది. ఆకులు (1 1/2 ”పొడవు వరకు), పువ్వులు వసంత ఋతువులో వస్తాయి . ఈ పండ్లు క్రిస్మస్ సెలవుదినాలలో ఎక్కవగా జనాదరణ ఉన్నందున కొన్నిసార్లు దీనిని " క్రిస్మస్ నారింజ" అని అంటారు ^[1]

చరిత్ర[మార్చు]

సిట్రస్ పువ్వులు ఏప్రిల్ , మే నెల మధ్యలో కాస్తాయి , నవంబర్ నుంచి ఫిబ్రవరి వరకు పండ్లు వస్తాయి. పండు లేత పసుపు, నారింజ, ఎరుపు, రంగులో ఉంటాయి . పండ్లు కొన్ని తియ్యగా చేదుగా, పులుపుగా గా వస్తాయి . ఒక పండుకు సుమారు విత్తనాలు 10-15 వరకు వస్తాయి. ఈ పండ్లను అస్సాం లో కోమ్లా తెంగా, కమలా-తెంగా, సుమ్తియా-తెంగా, హమ్థియా-తెంగా, బెంగాలీ భాషలో కమల,ఇంగ్లీష్ లో ఆరెంజ్ ,లూస్ -స్కిన్డ్ ఆరెంజ్, మాండరిన్ ఆరెంజ్, హిందీ లో సంత్ర,కన్నడ లో కుడగోరేంజ్ , తమిళం లో వాలాజ కమరా , తెలుగులో కమలా పండు అని అంటారు. భారత దేశం లో: అస్సాం, గుజరాత్, మేఘాలయ, మహారాష్ట్ర( పశ్చిమ కనుమలు ప్రాంతాలలో ) వస్తాయి ^[2] ఇతర దేశాలలో ఈ పండ్లు జపాన్, దక్షిణ చైనా, ఆస్ట్రేలియా వంటి దేశాలలో సాగు చేస్తారు . అమెరికా దేశంలో సిట్రస్ (మాండరిన్ నారింజ) ను వాణిజ్య సాగుగా అలబామా, ఫ్లోరిడా ,మిసిసిపీ, టెక్సాస్, జార్జియా,కాలిఫోర్నియా రాష్టములలో వేస్తారు.^[3]

ఉపయోగములు[మార్చు]

సిట్రస్ పండ్లలలో పోషక , విటమిన్ సి, ఫ్లేవనాయిడ్లు, ఆమ్లాలు ఉన్నాయి. వీటి పండ్లు , ఆకులు సౌందర్య సాధనాలలో యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు, కెమికల్ ఎక్స్‌ఫోలియెంట్ల,, రక్తస్రావ నివారిణి, అజీర్తి, గ్యాస్ట్రో పేగుల కఫంతో వున్నా దగ్గు, చికిత్సలో ఉపయోగిస్తారు ^[4]

మూలాలు[మార్చు]

↑ "Citrus reticulata 'Clementine' - Plant Finder". www.missouribotanicalgarden.org. Retrieved 2020-10-13.
↑ "Citrus reticulata Blanco". India Biodiversity Portal. Retrieved 2020-10-13.
↑ "Mandarin Orange". www.hort.purdue.edu. Retrieved 2020-10-13.
↑ "medicinal herbs: MANDARIN - Citrus reticulata". www.naturalmedicinalherbs.net. Retrieved 2020-10-13.

[1] "Citrus reticulata 'Clementine' - Plant Finder". www.missouribotanicalgarden.org. Retrieved 2020-10-13.

[2] "Citrus reticulata Blanco". India Biodiversity Portal. Retrieved 2020-10-13.

[3] "Mandarin Orange". www.hort.purdue.edu. Retrieved 2020-10-13.

[4] "medicinal herbs: MANDARIN - Citrus reticulata". www.naturalmedicinalherbs.net. Retrieved 2020-10-13.

[1]

[2]

[3]

[4]

సిట్రస్

చరిత్ర[మార్చు]

ఉపయోగములు[మార్చు]

మూలాలు[మార్చు]

మార్గదర్శకపు మెనూ

వెతుకు

సిట్రస్

Mandarin Orange (Citrus reticulata cultivar)
Scientific classification
Kingdom	Plantae
Division	మాగ్నోలియోఫైటా
Class	మాగ్నోలియోప్సిడా
Subclass	Rosidae
Order	Sapindales
Family	రూటేసి
Subfamily	Aurantioideae
Tribe	Citreae
Genus	సిట్రస్ లిన్నేయస్
జాతులు and hybrids
Important species: Citrus aurantifolia – Key lime Citrus maxima – Pomelo Citrus medica – మాదీఫలం (Citron) Citrus reticulata – కమలాపండు (Mandarin orange) Important hybrids: Citrus × aurantium – Bitter orange Citrus × latifolia – Persian lime Citrus × limon – నిమ్మ (Lemon) Citrus × limonia – Rangpur Citrus × paradisi – Grapefruit Citrus × sinensis – బత్తాయి (Sweet orange) Citrus × tangerina – Tangerine See also below for other species and hybrids.
Synonyms
Eremocitrus Microcitrus and see text