వాడపల్లి (దామరచర్ల మండలం)
| వాడపల్లి | |
| — రెవిన్యూ గ్రామం — | |
  వాడపల్లి |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 16°46′04″N 79°37′40″E / 16.7677640°N 79.6277523°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | నల్గొండ |
| మండలం | దామరచర్ల |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | KONDUTI MADHAVI |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 8,108 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 4,078 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 4,030 |
| - గృహాల సంఖ్య | 2,145 |
| పిన్ కోడ్ | 508355 |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | |
వాడపల్లి, తెలంగాణ రాష్ట్రం, నల్గొండ జిల్లా, దామెరచర్ల మండలంలోని గ్రామం.[1]దీనిని వజీరాబాదు అని కూడా అంటారు. ఇది మండల కేంద్రమైన దామరచర్ల నుండి 5 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన మిర్యాలగూడ నుండి 25 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.జిల్లా కేంద్రమైన నల్గొండ వాడపల్లికి వాయవ్యదిశలో ఉంటుంది.
జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణలో
[మార్చు]2016 అక్టోబరు 11న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత నల్గొండ జిల్లాలోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.[2]
గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర
[మార్చు]వాడపల్లిని ప్రభుత్వ రికార్డుల ప్రకారం వజీరాబాదు అని పిలుస్తారు.పూర్వం తీరప్రాంతంలో పడవలు నడుపు పల్లెకారులు కట్టుకున్న పల్లె వాడపల్లె కాలక్రమేణా వాడపల్లిగా మారింది.
గ్రామ జనాభా
[మార్చు]2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 2145 ఇళ్లతో, 8108 జనాభాతో 2965 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4078, ఆడవారి సంఖ్య 4030. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 988 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 1231. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 577491[3].పిన్ కోడ్: 508355.
విద్యా సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు ఉన్నాయి.సమీప బాలబడి దామరచర్లలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల మిర్యాలగూడలో ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల నార్కట్ పల్లిలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు మిర్యాలగూడలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం మిర్యాలగూడలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల నల్గొండ లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]వాడపల్లిలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]గ్రామంలో5 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఐదుగురు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
[మార్చు]గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
[మార్చు]గ్రామంలో భూగర్భ మురుగునీటి వ్యవస్థ ఉంది. మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ ఉంది. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను గ్రామ పంచాయతీకి సంబంధించిన ట్రాక్టర్ లోనే వేస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
[మార్చు]వాడపల్లిలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. మొబైల్ ఫోన్ ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
నల్గొండ , అద్దంకి హై వేలో దామరచర్ల గుండా వాడపల్లికి చేరుకోవచ్చు.గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
జాతీయ రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
[మార్చు]గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
[మార్చు]గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
[మార్చు]వాడపల్లిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- అడవి: 478 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 467 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 10 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 226 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 96 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 1687 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1685 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 324 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
[మార్చు]వాడపల్లిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 324 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
[మార్చు]వాడపల్లిలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
[మార్చు]విశేషాలు
[మార్చు]- వాడపల్లి గ్రామం కృష్ణా, మూసీ నదుల సంగమ ప్రదేశంలో ఉంది.
- 12వ శతాబ్దంలో కాకతీయుల కాలంనాటి "మీనాక్షీ అగస్తేశ్వర స్వామి" మందిరం వాడపల్లిలో ప్రసిద్ధం. కృష్ణా నదికి 120 మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న శివలింగం చాలా ప్రసిద్ధము.
- ఇక్కడ కృష్ణా ముచికుందా (మూసీ) నదీ సంగమతీరాన హరిహరులకు భేదంలేదని నిరూపిస్తూ శ్రీ లక్ష్మీనరసింహస్వామి, శ్రీ అగస్త్యేశ్వరుడు కొలువుతీరి వున్నారు,ఈ రోడ్డులో వున్న ఇండియా సిమెంట్స్ కి ఎదురుగా వచ్చే రోడ్ లోకి తిరిగి అర కిలో మీటర్ వెళ్ళాక ఎడమ పక్క వచ్చే మట్టి రోడ్డులో వెళ్తే ఈ ఆలయం వస్తుంది,
- భారతదేశపు మూడవ అతి పెద్ద సిమెంటు కంపెనీ అయిన ఇండియా సిమెంట్స్ కర్మాగారం వాడపల్లిలో ఉంది. దీని ఉత్పత్తి సామర్థ్యం 2.25 మిలియన్ టన్నులు.
దేవాలయాలు
[మార్చు]
అగస్త్య మహాముని తీర్ధయాత్రలు చేస్తూ ఈ ప్రాంతానికి వచ్చి, ఇక్కడ కృష్ణా, ముచికుందా నదీ సంగమంలో స్నానంచేసి, ఇక్కడ శివలింగాన్ని ప్రతిష్ఠించాడు. అగస్త్య మహామునిచే ప్రతిష్ఠింపబడిన లింగంగనుక అగస్త్యేశ్వరుడయ్యాడు. శివ కేశవులకు భేదంలేదని అగస్త్య మహాముని ఇక్కడ లక్ష్మీ నరసింహ స్వామిని కూడా ప్రతిష్ఠించాడు. తర్వాత కొంతకాలానికి రక్షణలేని కారణంగా విగ్రహాలచుట్టూ పుట్టలు లేచాయి.రెడ్డిరాజులకాలంలో ఈ ప్రదేశంలో రెండు వైపుల నీరు, ఒక వైపే త్రోవ వుందని గుర్తించి, ఈ ప్రదేశంలో కోట, ఇళ్ళు కట్టుకుంటే సురక్షితంగా వుంటాయనే వుద్దేశ్యంతో బాగు చేస్తున్న సమయంలో లింగాన్ని చూసి, గుడి కట్టించి పూజించసాగారు. రెడ్డి రాజులిక్కడ కోటలు, ఊళ్ళూ నిర్మించుకుని చాలాకాలం పరిపాలించారు. ఆ కాలంలో ప్రసిధ్ధ పట్టణంగా పేరుపొందిన ఈ పట్టణాన్ని అగస్త్యపురము, నర్సింహాపురం, వీరభద్రపురం అను పేర్లతో పిలిచేవారు. 11వందల సంవత్సరాలు సురక్షితంగా వున్న ఈ పట్టణం నిజాం మేనల్లుడయిన వజీరు సుల్తాను ముట్టడిలో సర్వనాశనమైంది. వజీరు సుల్తాను గుళ్ళని మాత్రం ఏమీ చేయలేదు.
- మీనాక్షి అగస్త్యేశ్వరాలయం: అతి పురాతన దేవాలయాల్లో ఒకటైన ఈ మీనాక్షి అగస్త్యేశ్వరాలయం కృష్ణా నది, ముచికుందా నదుల సంగమ ప్రదేశం వద్ద ఉంది. దేశసంచారంలో భాగంగా కృష్ణా, ముచికందా సంగమ ప్రదేశానికి వచ్చి, దీనిని గొప్ప దివ్యస్థలంగా గుర్తించిన అగస్త్య మహాముని ఇక్కడ శివలింగాన్ని ప్రతిష్టించి పూజలు నిర్వహించాడని చరిత్ర చెబుతోంది.[4]
- లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవాలయం: హరిహరులకు బేధంలేదని నిరూపిస్తూ అగస్త్య మహాముని లక్ష్మీనరసింహస్వామిని కూడా ప్రతిష్టించి పూజలు నిర్వహించాడు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 245 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "నల్గొండ జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2021-12-27. Retrieved 2021-01-06.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ "కృష్ణా తీరాన పుణ్య క్షేత్రాలు - 7". TeluguOne Devotional. Archived from the original on 2022-11-25. Retrieved 2022-11-25.