కెంగల్ హనుమంతయ్య
Kengal Hanumanthaiah ಕೆಂಗಲ್ ಹನುಮಂತಯ್ಯ | |
|---|---|
| దస్త్రం:Kengal Hanumanthaiah.jpg | |
| 2nd Chief Minister of Mysore State | |
| In office 30 March 1952 – 19 August 1956 | |
| అంతకు ముందు వారు | K. C. Reddy |
| తరువాత వారు | Kadidal Manjappa |
| In office 2 April 1962 – 18 January 1977 | |
| అంతకు ముందు వారు | N. Keshavaiengar |
| తరువాత వారు | C. K. Jaffer Sharief |
| Member of Constituent Assembly of India | |
| In office 9 December 1946 – 24 January 1950 | |
| వ్యక్తిగత వివరాలు | |
| జననం | 1908 ఫిబ్రవరి 14 Lakkappanahalli, Kingdom of Mysore, British India (present-day Karnataka, India) |
| మరణం | 1980 డిసెంబరు 1 (వయసు 72) |
| రాజకీయ పార్టీ | Surajya Party (From Sep 1977) |
| ఇతర రాజకీయ పదవులు |
|
కెంగల్ హనుమంతయ్య (14 ఫిబ్రవరి 1908 - 1 డిసెంబర్ 1980), భారతదేశ రాజకీయ నాయకుడు. అతను 30 మార్చి 1952 నుండి 19 ఆగస్టు 1956 వరకు కర్ణాటక (అప్పటి మైసూర్ రాష్ట్రం ) రెండవ ముఖ్యమంత్రి గా ఉన్నాడు . రాష్ట్ర శాసనసభ స్థానమైన విధానసౌధ నిర్మాణానికి అతను సహకరించాడు.
జీవితం తొలి దశలో
[మార్చు]హనుమంతయ్య 1908 ఫిబ్రవరి 14న రామనగర జిల్లా, రామనగర సమీపంలోని లక్కప్పనహళ్లి అనే చిన్న గ్రామంలో వొక్కలిగ కుటుంబంలో జన్మించాడు. అతను 1930లో మైసూర్‌లోని మహారాజా కళాశాల నుండి ఆర్ట్స్‌లో పట్టభద్రుడయ్యాడు. తరువాత 1932లో పూనా లా కళాశాల నుండి న్యాయశాస్త్రంలో పట్టా పొందాడు. కాలేజీ రోజుల్లో స్టూడెంట్స్ యూనియన్, కర్ణాటక సంఘ కార్యదర్శిగా ఎన్నికయ్యాడు. గ్రాడ్యుయేషన్ తర్వాత, అతను అదే సంవత్సరంలో బార్ కౌన్సిల్‌లో చేరాడు. [1]
రాజకీయ జీవితం
[మార్చు]ఆ సమయంలో, స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం క్రమంగా పెరుగుతోంది. ఉద్యమం మధ్య దశలో మహాత్మా గాంధీ నేతృత్వంలోని భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ ఉంది. అప్పటి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు డాక్టర్ పి. టాండన్, బార్‌లో తన ప్రాక్టీసును విడిచిపెట్టి, స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో తనను తాను అంకితం చేసుకోవాలని హనుమంతయ్యకు సలహా ఇచ్చాడు. గాంధీజీ స్ఫూర్తితో, టాండన్ ప్రోత్సాహంతో హనుమంతయ్య స్వాతంత్య్ర ఉద్యమంలో చేరి అప్పటి మైసూరు కాంగ్రెస్‌లో క్రియాశీలకంగా వ్యవహరించాడు. ఉద్యమ సమయంలో 7సార్లకు పైగా జైలుకెళ్లాడు. [2] 1948లో మైసూర్ అసెంబ్లీలో కాంగ్రెస్ పార్టీ పార్లమెంటరీ పార్టీ నాయకుడిగా ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యారు. అలాగే, అతను భారత రాజ్యాంగ సభ సభ్యుడు. [3]
1వ సాధారణ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీ విజయం సాధించడంతో 1952లో మైసూర్ రాష్ట్రానికి రెండవ ముఖ్యమంత్రి అయ్యాడు. ముఖ్యమంత్రిగా అతని పదవీకాలం రాష్ట్రంలోని గ్రామీణ జనాభాను ఉద్ధరించడానికి, ఆర్థిక వృద్ధిని ప్రోత్సహించడానికి ఉద్దేశించిన కార్యకలాపాలతో గుర్తించబడింది. [4] హనుమంతయ్య యొక్క ప్రధాన విజయం ఆ సమయంలో భారతదేశంలో అతిపెద్ద శాసనసభ-కమ్-ఆఫీస్ భవనం "విధాన సౌధ" నిర్మాణం. ఆయన మరో కీలక విజయం కర్ణాటక ఏకీకరణ . కన్నడ మాట్లాడే ప్రాంతాలను ఒకే రాష్ట్ర సరిహద్దుల్లో కలపడంలో ఆయన పాత్ర పోషించారు. [3]
రాజ్యాంగ సభలో పాత్ర
[మార్చు]అతను భారత రాష్ట్రాలకు నమూనా రాజ్యాంగం యొక్క ముసాయిదా కమిటీలో భాగంగా ఉన్నాడు. [2] [5] [6] రాజ్యాంగ సభలో రాష్ట్రాలకు స్వయంప్రతిపత్తి కల్పించాలని వాదించాడు. [7]
విధాన సౌధ
[మార్చు]
ఒక ఇంటర్వ్యూలో, కెంగల్ హనుమంతయ్య భారీ శాసనసభ భవనం నిర్మించడానికి గల కారణాన్ని వివరించాడు. ఒక రష్యన్ సాంస్కృతిక ప్రతినిధి బృందం బెంగళూరును సందర్శించింది. హనుమంతయ్య వారిని నగరాన్ని చూపించడానికి తీసుకువెళ్లాడు. వారి వ్యాఖ్యలతో ఆశ్చర్యపోయిన హనుమంతయ్య, కర్నాటక దేశీయ నిర్మాణ శైలిని ఉత్తమంగా ప్రదర్శించే విధంగా అద్భుతమైన స్మారక చిహ్నాన్ని సృష్టిస్తానని ప్రమాణం చేశాడు. దీంతో కర్ణాటకలోని శాసన సభా స్థానమైన విధాన సౌధ ఏర్పడింది. [8]
తరువాత జీవితం
[మార్చు]1956లో కర్నాటక ఏకీకరణకు కొంతకాలం ముందు ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసిన తరువాత, అతను జాతీయ రాజకీయాల్లోకి వెళ్లాడు. అతను 1962 నుండి 1977 వరకు బెంగుళూరు నగరానికి ప్రాతినిధ్యం వహించే పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఎన్నికయ్యాడు. అతను 3వ (1962), 4వ (1967), 5వ (1971) లోక్‌సభలో సభ్యుడు. [2] ఈ కాలంలో ఆయన కేంద్ర మంత్రివర్గంలో రైల్వేలు, పరిశ్రమలు మొదలైన అనేక శాఖలను నిర్వహించే మంత్రిగా పనిచేశారు. 1971 ఎన్నికల్లో జనసంఘ్ అభ్యర్థిగా పోటీ చేసిన కవి గోపాలకృష్ణ అడిగను ఓడించాడు. అయితే 1977లో జనతా పార్టీకి చెందిన జస్టిస్ కేఎస్ హెగ్డే చేతిలో ఓడిపోయాడు. అతను డిసెంబర్ 1, 1980 న మరణించాడు.
వారసత్వం
[మార్చు]
కెంగల్ హనుమంతయ్య మెమోరియల్ ట్రస్ట్ 2012లో ఆయన 104వ పుట్టినరోజును జరుపుకుంది, దీనికి ముఖ్య అతిథి, 13వ రాష్ట్రపతి (అప్పటి ఆర్థిక మంత్రి), ప్రణబ్ ముఖర్జీ హాజరయ్యారు. [9]
బెంగుళూరులోని లాల్‌బాగ్ దగ్గర డబుల్ రోడ్ అని పిలువబడే ఒక ప్రధాన రహదారికి కెంగల్ హనుమంతయ్య రోడ్ అని పేరు పెట్టారు. [10] విధానసౌధ ముందు హనుమంతయ్య విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. [11] అతని శతాబ్ది ఉత్సవాలు [12] లో జరిగాయి.
బెంగళూరులోని కెంగేరి TTMC జంక్షన్‌కి "శ్రీ కెంగల్ హనుమంతయ్య ట్రాన్స్‌పోర్ట్ జంక్షన్" అని పేరు పెట్టారు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Kengal Hanumanthaiah". Vokkaligara Sangha.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "A short introduction of Kengal Hanumanthiah in official Loksabha contents". loksabhaph.nic.in. Loksabha. Archived from the original on 5 June 2020. Retrieved 6 June 2020.
- ↑ 3.0 3.1 "Kengal Hanumanthaiah – Karnataka's second Chief Minister". Karnataka Spider. 26 September 2011.
- ↑ "The Political Powerhouse – Kengel Hanumanthaiah". Karnataka.com. 7 October 2011.
- ↑ "CADIndia". cadindia.clpr.org.in. Archived from the original on 29 March 2019. Retrieved 16 January 2018.
- ↑ "CADIndia". cadindia.clpr.org.in. Archived from the original on 17 జనవరి 2018. Retrieved 16 January 2018.
- ↑ "CADIndia". cadindia.clpr.org.in. Retrieved 16 January 2018.[permanent dead link]
- ↑ "Vidhan Soudha". Bangalore Best. Archived from the original on 6 June 2009.
- ↑ "Kengal Hanumanthaiah's 104th birth anniversary celebrated in Bangalore | Mega Media News". Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 30 October 2015.
- ↑ "An Interesting History Of Bangalore And Its Well Known Landmarks". www.citehr.com. Archived from the original on 5 July 2017. Retrieved 6 June 2020.
- ↑ "Kengal Hanumanthaiah's statue". Times of India.
- ↑ "Rich tributes paid to Kengal Hanumanthaiah". Mangalorean.Com. Archived from the original on 3 March 2016.
