దామెర (ఎల్కతుర్తి)
దామెర, తెలంగాణ రాష్ట్రం, హన్మకొండ జిల్లా, ఎల్కతుర్తి మండలం లోని గ్రామం.[1]
| దామెర | |
| — రెవిన్యూ గ్రామం — | |
 |
|
  దామెర |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 18°04′27″N 79°25′41″E / 18.074097°N 79.428137°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | తెలంగాణ |
| జిల్లా | హన్మకొండ |
| మండలం | ఎల్కతుర్తి |
| ప్రభుత్వం | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2011) | |
| - మొత్తం | 5,597 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 2,774 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 2,823 |
| - గృహాల సంఖ్య | 1,485 |
| పిన్ కోడ్ | |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | |
ఇది మండల కేంద్రమైన ఎల్కతుర్తి నుండి 4 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన వరంగల్ నుండి 17 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత కరీంనగర్ జిల్లాలో, ఇదే మండలంలో ఉండేది. పునర్వ్యవస్థీకరణలో దీన్ని కొత్తగా ఏర్పాటు చేసిన వరంగల్ పట్టణ జిల్లా లోకి చేర్చారు. [2][3] ఆ తరువాత 2021 లో, వరంగల్ పట్టణ జిల్లా స్థానంలో హనుమకొండ జిల్లాను ఏర్పాటు చేసినపుడు ఈ గ్రామం, మండలంతో పాటు కొత్త జిల్లాలో భాగమైంది.[3]
గణాంకాలు
[మార్చు]2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1485 ఇళ్లతో, 5597 జనాభాతో 815 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2774, ఆడవారి సంఖ్య 2823. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1611 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 11. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 572689[4].పిన్ కోడ్: 505476.
విద్యా సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఆరు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి , ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు మూడు , ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు మూడు ఉన్నాయి.సమీప బాలబడి ఎల్కతుర్తిలో ఉంది.సమీప జూనియర్ కళాశాల ఎల్కతుర్తిలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల‌లు వరంగల్లోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్ వరంగల్లో ఉన్నాయి.సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల వరంగల్లో ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]దామెరలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]గ్రామంలో5 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఐదుగురు ఉన్నారు. రెండు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు
[మార్చు]గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
[మార్చు]మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
[మార్చు]దామెరలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
[మార్చు]గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది.
ఏటీఎమ్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
[మార్చు]గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 12 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
[మార్చు]దామెరలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 187 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 121 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 3 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 78 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 104 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 215 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 107 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 36 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 390 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
[మార్చు]దామెరలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 390 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
[మార్చు]దామెరలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
[మార్చు]పారిశ్రామిక ఉత్పత్తులు
[మార్చు]బీడీలు
చేతివృత్తులవారి ఉత్పత్తులు
[మార్చు]లోహ వస్తువులు
మత సామరస్యం
[మార్చు]ఎల్క తుర్తి మండలం దామెరలో ఫకీర్‌షావలీ జాతర ప్రతి యేటా ఉగాది పండుగ రోజు ఘనంగా నిర్వహిస్తారు. గ్రామంలోని గుట్టపై వెలసిన ఫకీర్‌షావలీని స్మరిస్తూ ప్రతి ఉగాది రోజున హిందూ, ముస్లింలు కలిసి ఉరుసు (జాతర ) ఘనంగా నిర్వహిస్తారు. దాదాపు నూట యాబై ఏళ్ల క్రితం నిజాం పాలకులు ఈ ప్రాంతాన్ని పాలిస్తున్న కాలంలో, ప్రస్తుత వరంగల్ జిల్లా ఆత్మకూరు వద్ద సైనిక పటాలాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. ఈ క్యాంపులో సయ్యద్ హజ్రత్ ఫకిర్ షావలీ అనే యూనాని వైద్యుడు ఉండేవారు. ఆయన ఎక్కడ పనిచేసినా సమీప ప్రాంతాలను సందర్శించి, పేద రోగులకు చికిత్స చేయడం అలవాటు. ఈ క్రమంలో ఓసారి దామెరకు వచ్చాడు. అప్పటికి దామెరతో పాటు చుట్టూ ఉన్న గ్రామాల్లో గత్తర (కలరా), ప్లేగు లాంటి వ్యాధులు వ్యాపించడం వల్ల నిత్యం పదుల సంఖ్యలో జనాలు మరణిస్తుండేవారు.ఈ పరిస్థితి చూసి చలించిన ఆయన ప్రజల ఆరోగ్యవంతులయ్యే వరకు దామెర పరిసర ప్రాంతాలలోనే ఉండాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. ఫకీర్ తన సొమ్మును సైతం పేద ప్రజల కోసం వెచ్చించాడు. ఈ చర్యలతో ఫకీర్ ప్రజల గుండెల్లో దైవమై నిలిచాడు.వయసు మీద పడడంతో ఫకీర్ అతివృద్ద్యాప్య దశకు చేరుకున్నాడు. ఫకీర్ గ్రామ పెద్దలను పిలిచి తాను ఉగాది పర్వదినాన మరణిస్తానని నా శవాన్ని మంచంపై వేసుకుని ఇస్లాం మతాచారం ప్రకారం అంత్యక్రియలు నిర్వహిస్తేచాలని చెప్పారు. దీంతో ముస్లిం సంప్రదాయం తెలియని గ్రామస్థులు ఇతర ప్రాంతం నుంచి లాల్‌మహ్మద్ అనే ముజావర్ (ఇస్లాం సంప్రదాయాలు తెలిసిన వ్యక్తి)ను తీసుకొచ్చారు. (ప్రస్తుతం గ్రామంలో ఉన్న ముస్లింలంతా ముజావర్ సంబంధీకులే కావడం విశేషం) ఫకీర్ మరణం తర్వాత మంచంపై మృతదేహాన్ని శ్మశానానికి తీసుకెళ్లేసరికి మంచంలోని శవం అదృశ్యమైందని, అదే రోజు రాత్రి కొందరికి ఫకీర్ కలలో తాను ఎక్కడికి పోలేదని గ్రామ సమీపంలోని రాతి గుట్టపైనే ఉన్నానని చెప్పాడట.మర్నాడు గ్రామస్తులంతా గుట్టపైకి వెళ్లీ చూసేసరికి ఫకీర్ సమాధి సాక్షాత్కరించిందట. అప్పటి నుంచి క్రమం తప్పకుండా ప్రతియేటా ఉగాది పండుగ రోజు ఫకీర్‌షావలీ జాతర నిర్వహిస్తు న్నారు. ఫకీరషావలీని దర్శించుకుంటే దీర్ఘకాలిక రోగాలు నయమవడంతో పాటు, సంతానం లేని వారికి పిల్లలు పుడతారని భక్తుల నమ్మకం. కష్టమైనప్పటికి వయోభేదం లేకుండా గుట్టపైకెక్కి ఫకీర్‌షావలీ సమాధిని దర్శించుకుంటారు.గుట్టపైకి వెళ్లిన తర్వాత వేసవిలో సైతం చల్లని గాలులు వీచడం విశేషం. ఎల్కతుర్తి మండలంతో పాటు భీమదేవరపల్లి, హుజూరాబాద్, ధర్మసాగర్, హసన్‌పర్తి, హన్మకొండ మండలాల నుంచి 20వేల మంది భక్తులు వస్తారు.ఎల్కతుర్తి మండలకేంద్రం నుంచి జాతర జరిగే దామెర గ్రామం మూడు కిలో మీటర్ల దూరంలోనే ఉంటుంది. కరీంనగర్, వరంగల్, సిద్దిపేటలను కలిపే ప్రధాన రహదారులపైనే ఎల్కతుర్తి ఉం టుంది. ఇక్కడ దిగి ఆటోలో దామెరకు చే రుకోవచ్చు. వరంగల్ జిల్లా ధర్మసాగర్ నుంచి కూడా రవాణా మార్గం ఉంది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 231 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
- ↑ "వరంగల్ గ్రామీణ జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2022-01-06. Retrieved 2021-01-06.
- ↑ 3.0 3.1 G.O.Ms.No. 74, Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 12-08-2021.
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".