Jump to content

ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్

వికీపీడియా నుండి
ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్

ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (11 మార్చి 1840 - 19 జనవరి 1926) ఒక భారతీయ బెంగాలీ కవి, పాటల స్వరకర్త, తత్వవేత్త, గణిత శాస్త్రజ్ఞుడు మఱియు చిత్రకారుడు. అతను బెంగాలీ లిపిలో సంక్షిప్తలిపి యొక్క మార్గదర్శకులలో ఒకరు. అతను దేబేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ యొక్క పెద్ద కుమారుడు మఱియురవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ యొక్క పెద్ద సోదరుడు. [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

జీవిత విశేషాలు

[మార్చు]

ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (జననం 11 మార్చి 1840). దేబేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ మఱియు శారదా దేవిల పెద్ద కుమారుడు. అతని చిన్ననాటి విద్య ప్రధానంగా ట్యూటర్ వద్ద సాగింది. అయితే, అతను కలకత్తాలోని సెయింట్ పాల్స్ స్కూల్ మఱియు హిందూ కాలేజీలో (ప్రస్తుతం ప్రెసిడెన్సీ యూనివర్సిటీ) కూడా కొంత కాలం చదివాడు. [8] ద్విజేంద్రనాథ్ తన తరువాతి సోదరుడు సత్యేంద్రనాథ్ ఠాగూర్‌కు చాలా సన్నిహితుడు. అన్నదమ్ముల మధ్య కొన్ని సహజ విభేదాలు ఉన్నప్పటికీ. ద్విజేంద్రనాథ్ సమాజం యొక్క సాంప్రదాయ సంస్కరణలకు గట్టి అనుచరుడు. సాదాసీదా జీవితానికి అలవాటు పడిన ద్విజేంద్రనాథ్ కవిత్వం, విజ్ఞానం, ప్రయోగాలు ఇష్టపడేవారు. అతని భార్య సర్బసుందరీ దేవి 1878 [3] మరణించింది. అటుపై ద్విజేంద్రనాథ్ మరియొక వివాహం చేసుకోలేదు.

ద్విజేంద్రనాథ్ తొమ్మిది మంది పిల్లలలో ఇద్దరు పుట్టిన వెంటనే మరణించారు. మిగిలిన ఐదుగురు కుమారులు ద్విపేంద్రనాథ్, అరుణేంద్రనాథ్, నితీంద్రనాథ్, సుధీంద్రనాథ్ మఱియు కృపేంద్రనాథ్. ఇద్దరు కూతుళ్ల పేర్లు సరోజ, ఉష. [3]

కవిగా

[మార్చు]

బెంగాలీ సాహిత్యానికి ద్విజేంద్రనాథ్ చేసిన మొదటి సహకారం కాళిదాసు యొక్క మేఘదూత కావ్య యొక్క బెంగాలీ అనువాదం. నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత తమ్ముడు రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ పుట్టడానికి సరిగ్గా ఒక సంవత్సరం ముందు ఈ పుస్తకం 1860లో ప్రచురించబడింది. ప్రచురణ సమయానికి ద్విజేంద్రనాథ్ వయస్సు కేవలం ఇరవై సంవత్సరాలు. ఈ అనువాదం మేఘదూత్ యొక్క మొదటి బెంగాలీ అనువాదం. ద్విజేంద్రనాథ్ ఈ పుస్తకాన్ని అనువదించేటప్పుడు రెండు వేర్వేరు బెంగాలీ రైమింగ్ శైలులను ఉపయోగించారు. [1] అతని రెండవ ప్రముఖ కవిత్వ పుస్తకం స్వప్నప్రయాన్ 1875లో ప్రచురించబడింది. ఈ పుస్తకం ప్రచురించబడినప్పుడు రవీంద్రనాథ్ యువకుడు మాత్రమే. ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ కవిత్వాన్ని అభ్యసించడం ప్రారంభించినప్పుడు, సమకాల కవి అయిన మైఖేల్ మధుసూదన్ దత్ అతని కవితా విజయంలో శిఖరాగ్రంలో ఉన్నాడు. ద్విజేంద్రనాథ్ జీవించి ఉన్న సమయంలోనే బంకించంద్ర ఛటోపాధ్యాయ మఱియు రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్‌ల బలమైన రచనా ధోరణి బెంగాలీ సాహిత్యాన్ని కీర్తి శిఖరానికి చేర్చింది. [9] ఆ సమయంలో బెంగాల్‌లోని ప్రతి కవి మధుసూదన్‌చే ఎక్కువగా ప్రభావితమైనప్పటికీ, ద్విజేంద్రనాథ్ ఈ ప్రభావానికి అతీతంగా ఉన్నారు. [1]

తత్వవేత్తగా

[మార్చు]

ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ 'నిజమైన తత్వవేత్త'. అతను నేషనల్ సొసైటీ మఱియు విద్వజ్జన్ సమాగం అనే రెండు తాత్విక సంస్థల స్థాపన మఱియు నిర్వహణలో సహాయం చేశాడు. ఆయనకు గీతా తత్వశాస్త్రం పట్ల కూడా చాలా ఆసక్తి ఉండేది. [10]

అతని ప్రధాన తత్వశాస్త్రం తత్త్వబిద్య (మూడు సంపుటాలలో, 1866-1868). ఈ పుస్తకం బెంగాలీ తత్వశాస్త్ర చరిత్రలో ఒక మార్గదర్శక పుస్తకం. ఈ జాతీయ పుస్తకం ఇంతకు ముందు బెంగాలీలో ప్రచురించబడలేదు. అతని ఇతర రెండు తాత్విక రచనలు అద్వైత మతెర్ సమాలోచన (1896) మఱియు ఆర్యధర్మ ఓ బౌధధర్మర్ ఘాట్-ప్రోతిఘాట్ (1899). [1]

గణిత శాస్త్రవేత్తగా

[మార్చు]

ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ గొప్ప గణిత శాస్త్రజ్ఞుడు. అతను ఆంగ్లంలో కొన్ని పుస్తకాలు రాశాడు: బాక్సోమెట్రీపై ఒక పుస్తకం (బక్షమితి, ఇది పెట్టె యొక్క నిర్మాణానికి సంబంధించినది) (1913), ఒంటాలజీ (1871) మఱియు జ్యామిట్రి. [3] [11]

ఆయన సుదూర ప్రాముఖ్యత కలిగిన అనేక రంగాలలో మార్గదర్శకుడు. అతను బెంగాలీలో సంక్షిప్తలిపిని కనిపెట్టాడు మఱియు దానిపై పద్యంలో ఒక మాన్యువల్‌ను వ్రాసాడు. అతను జ్యామిట్రిపై ఒక పుస్తకాన్ని రాశాడు, అందులో 12వ సూత్రం కొత్త వాటితో భర్తీ చేయబడింది. బాక్సోమెట్రీ లేదా పేపర్-ఫోల్డింగ్ సైన్స్‌పై అతని రచనలు గణిత పండితులను ఆకర్షించాయి. [2] [4]

సంగీతం మఱియు ఇతర ప్రముఖ కార్యకలాపాలు

[మార్చు]

అతను 1884 నుండి 25 సంవత్సరాల పాటు తత్త్వబోధిని పత్రికకు సంపాదకత్వం వహించాడు. హితవాది పత్రికను కూడా స్థాపించాడు. ద్విజేంద్రనాథ్ తత్త్వబోధిని పత్రిక ప్రచురణను కొనసాగించాలనుకున్నారు. [11] కానీ అతని మరో సోదరుడు జ్యోతిరింద్రనాథ్ ఠాగూర్ భారతి అనే కొత్త పత్రికను ప్రారంభించాలని ప్రతిపాదించారు. ద్విజేంద్రనాథ్ పేపర్ ఎడిటింగ్ బాధ్యతలు నిర్వహిస్తున్నప్పటికీ, దానిని ప్రధానంగా జ్యోతిరింద్రనాథ్ నడిపారు. [1] [3]

బెంగాలీ సాహిత్యానికి ఆయన చేసిన విశేష కృషికి, అతను 1897 నుండి 1900 వరకు బంగియా సాహిత్య పరిషత్ అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యాడు. అతను 1914లో బెంగాల్ సాహిత్య సదస్సులో పూజారిగా ఉన్నాడు [1] [3] .

1873లో పాబ్నా తిరుగుబాటు సమయంలో అతని జమీందారీ ఆదాయం క్షీణించినప్పుడు, అతను "శాంతిని పునరుద్ధరించడానికి" రైతులపై కఠినమైన చర్యలను సిఫార్సు చేశాడు. [12] [3]

ద్విజేంద్రనాథ్ రకరకాల ప్రయోగాలు చేసేవారు. బంగ్లా లిపి లేదా షార్ట్‌హ్యాండ్‌ని పరిచయం చేసిన వారిలో ఆయన ఒకరు. సంకేత లిపిని కూడా కవితల రూపంలో ప్రవేశపెట్టాడు. [1] బెంగాలీ పాటలలో సంజ్ఞామానాన్ని ఉపయోగించడంలో కూడా అతను ప్రముఖ పాత్ర పోషించాడు. అప్పట్లో సౌరీంద్ర మోహన్ ఠాగూర్ రాజుకు సహాయకుడైన క్షేత్రమోహన్ గోస్వామి తప్ప మరెవరూ ఈ పని చేయలేదు. [13] రకరకాల ఆకృతుల్లో కాగితం చుట్టడం అతని హాబీ. [13]

1866 నుండి 1871 వరకు ఆది బ్రహ్మ సమాజానికి ఆచార్య పదవిని నిర్వహించారు. బ్రజ సుందర్ మిత్ర పర్యవేక్షణలో ఢాకా బ్రహ్మ సమాజం ప్రారంభ దశలో అతను తన తండ్రి దేబేంద్రనాథ్‌తో కలిసి ఢాకాకు వెళ్లాడు. [14]

ద్విజేంద్రనాథ్ హిందూ మేళా అనే సంస్కృత సాహిత సదస్సుకు దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉన్నారు. అతను హిందూ మేళా కోసం దేశభక్తి గీతాలను కూడా స్వరపరిచాడు. [8] పాటలు రాయడం ఆయనకు అలవాటు. అతను స్వరపరిచిన బ్రహ్మ సంగీతం, కరో తర్ నామ్ గాన్, జటాదిన్ రహే దేహ ప్రాణ్, చాలా సంవత్సరాలు ప్రార్థన కోసం ఉపయోగించబడింది. అతని బ్రహ్మ పాటలు బ్రహ్మ సమాజం యొక్క సాధారణ ప్రార్థనలలో కూడా విస్తృతంగా పాడతారు. [3] హిందూ మేళా కోసం రాసిన అతని ప్రసిద్ధ దేశభక్తి గీతాలలో ఒకటి మాలిన్ ముఖ్చంద్రమా భారత్ తోమారి. [11]

శాంతినికేతన్ రోజులు

[మార్చు]

ద్విజేంద్రనాథ్ తన జీవితంలో చివరి ఇరవై సంవత్సరాలు శాంతినికేతన్‌లో విజ్ఞానం మఱియు రచనల సాధన ద్వారా ప్రకృతి సహవాసంలో గడిపాడు. అతను శాంతినికేతన్‌లోని ఆశ్రమకారులతో హాస్య గీతాలను కంపోజ్ చేసేవాడు. ఈ రైమ్స్ శాంతినికేతన్‌లో ప్రచురించబడ్డాయి. శాంతినికేతన్‌లో అతని హాస్యం చర్చనీయాంశమైంది. [15] శాంతినికేతన్‌లో పక్షులు, ఉడుతలు, కాకులతో అతని స్నేహం సామెతగా ఉండేది. [13] ఎన్నో విషయాలు నేర్చుకున్నాడు. కానీ తత్వశాస్త్రం అతని ఆసక్తికి కేంద్రంగా ఉంది. రవీంద్రనాథ్‌తో సహా ఇతర పండితులను తీసుకెళ్లడానికి అతను మజ్లిస్‌ను ఏర్పాటు చేసేవాడు. ఈ సమావేశంలో ఆయన తన స్వరకల్పనలను చదివేవారు. అతనికి ఏమీ అర్థం కాకపోతే, బిధుశేఖర్ శాస్త్రి మఱియు క్షితిమోహన్ సేన్‌ల సహాయం కోరేవాడు [15]

రవీంద్రనాథ్ అతన్ని బరోదాదా అని పిలిచేవారు. దక్షిణాఫ్రికా నుండి తిరిగి వచ్చినప్పుడు, మహాత్మా గాంధీ మఱియు చార్లెస్ ఫ్రీర్ ఆండ్రూస్ శాంతినికేతన్‌ను సందర్శించి ద్విజేంద్రనాథ్‌ను కలిశారు. [15] ద్విజేంద్రనాథ్ రాసిన లేఖను ఒక వార్తాపత్రికలో ప్రచురించాలనే ఉద్దేశ్యంతో, మహాత్మా గాంధీ ముందుమాటగా ఇలా రాశారు, “మీకు ద్విజేంద్రనాథ్ తెలుసు. అతను శ్రీ రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ యొక్క పెద్ద సోదరుడు మఱియు అతను తన తండ్రి దేబేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ వలె ఆచరణాత్మకంగా సన్యాసిగా జీవించాడు" [16] .

ద్విజేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ 19 జనవరి 1926న శాంతినికేతన్‌లో మరణించారు [3] [6]

వారసులు

[మార్చు]

ద్విజేంద్రనాథ్‌కు ఐదుగురు కుమారులు - దీపేంద్రనాథ్, అరుణేంద్రనాథ్, నితీంద్రనాథ్, సుధీంద్రనాథ్ మఱియు కృపేంద్రనాథ్. వారిలో సుధీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (1869-1929) ప్రముఖ రచయిత. అతను అనేక కవితలు, నవలలు మఱియు చిన్న కథలు రాశాడు. 1891లో సాధన అనే పత్రికను ప్రచురించాడు. ఈ పత్రికకు ఆయన సంపాదకులుగా ఉన్నారు. తర్వాత ఈ పత్రిక సంపాదక బాధ్యతలను రవీంద్రనాథ్ స్వీకరించారు. కాలక్రమంలో ఆ పత్రిక భారతిలో కలిసిపోయింది. [1]

ఆయన మనవళ్లలో, దీపేంద్రనాథ్ కుమారుడు దినేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (1882-1935) ప్రముఖ సంగీత విద్వాంసుడు. పాట వినగానే తీయగలిగాడు.

సౌమేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (1910-1984), ద్విజేంద్రనాథ్ మరొక కుమారుడు సుధీంద్రనాథ్ కుమారుడు, ప్రముఖ వక్త. అతని పేరు 1960 మఱియు 1970 లలో సాంస్కృతిక ప్రపంచంలో సుపరిచితం. [1] ద్విజేంద్రనాథ్ సినీ నటి షర్మిలా ఠాగూర్ పూర్వీకుడు కూడా. ద్విజేంద్రనాథ్ మనవరాలు లతిక, షర్మిలా ఠాగూర్ అమ్మమ్మ. [17]

పుస్తకాలు

[మార్చు]

బెంగాలీ: [11] [3] [7]

  • కాళిదాసు మేఘదూత కావ్య బెంగాలీ అనువాదం (1860)
  • భ్రాత్రిభాబ్ (1863)
  • తత్త్వబిద్య (మూడు సంపుటాలలో, 1866–68)
  • స్వప్నప్రయాన్ (1875)
  • సోనార్ కతి, రూపర్ కతి (1885)
  • సోనయ్ సొహగా (1885)
  • అరయామి మఱియు సాహెబియానా (1890)
  • సామాజిక్ రోజర్ కబిరాజీ చికిత్స (1891)
  • అద్వైత మేటర్ సమలోచన (1896)
  • ఆర్యధర్మ ఓ బౌధధర్మేర్ ఘాట్-ప్రతిఘాట్ (1899)
  • బ్రహ్మజ్ఞాన్ ఓ బ్రహ్మసాధన (1900)
  • బంగేర్ రంగోభూమి (1907)
  • హరమోనిర్ అన్వేషన్ (1906)
  • రేఖాక్షర్-బర్నమల (1912)
  • గీతా పథేర్ భూమిక (1915)
  • ప్రవంధమాల (1920)
  • కావ్యమాల (1920)

ప్రస్తావనలు

[మార్చు]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 হিরণ্ময় বন্দোপাধ্যায়। ঠাকুরবাড়ির কথা। শিশু সাহিত্য সংসদ। পৃষ্ঠা ৯৫–৯৮।
  2. ↑ 2.0 2.1 "Dwijendranath Tagore". www.visvabharati.ac.in. Retrieved 2021-05-17.
  3. ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 "দ্বিজেন্দ্রনাথ ঠাকুর". onushilon.org. Retrieved 2021-05-17. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; ":1" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు
  4. ↑ 4.0 4.1 "Dwijendranath Tagore (1840–1926), brother of Rabindranath". The Scottish Centre of Tagore Studies (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). 2019-02-05. Retrieved 2021-05-17.
  5. ↑ Times, Wireless To the New York (1926-02-10). "TAGORE'S BROTHER IS DEAD.; Dwijendranath, 87, Also a Poet, Was Eldest of Seven Sons". The New York Times (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). ISSN 0362-4331. Retrieved 2021-05-17.
  6. ↑ 6.0 6.1 "দ্বিজেন্দ্রনাথ ঠাকুরের জন্ম". www.dainikamadershomoy.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-05-17.
  7. ↑ 7.0 7.1 "দ্বিজেন্দ্রনাথ ঠাকুর". সববাংলায় (in Bengali). 2020-03-11. Retrieved 2021-05-18.
  8. ↑ 8.0 8.1 সুবোধ চন্দ্র সেনগুপ্ত; অঞ্জলি বোস, সম্পাদকগণ (১৯৯৮) [১৯৭৬]। সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান। ১। সাহিত্য সংসদ। পৃষ্ঠা ২২৫। আইএসবিএন 81-85626-65-0।
  9. ↑ Nag, Kalidas, Introduction to the Bethune School and College Centenary Volume, 1949.
  10. ↑ Calcutta, the living city.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 Sarker, Dulal। "Article on: Tagore, Dwijendranath"। Dwijendranath Tagore। Banglapedia।
  12. ↑ Sarkar, Sumit; Modern India 1885-1947; New Delhi 1998; আইএসবিএন ০-৩৩৩-৯০৪২৫-৭, p. 52
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 ইন্দিরা দেবী চৌধুরাণী। স্মৃতিসম্পুত। বিশ্বভারতী। পৃষ্ঠা ২৯–৩১।
  14. ↑ Sastri, Sivanath, History of the Brahmo Samaj, 1911-12/1993, p. 344, p. 395, Sadharan Brahmo Samaj.
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 হীরেন্দ্রনাথ দত্ত। শান্তিনিকেতনের এক যুগ। বিশ্বভারতী গ্রন্থন বিভাগ। পৃষ্ঠা ২৭–৩২। আইএসবিএন 81-7522-329-4।
  16. ↑ দেশাই, মহাদেব। "Day to day with Gandhi"। Secretary’s Diary। সর্ব সেবা সাংঘ প্রকাশন, রাজঘাট, বেনারস - ২২১০০১। ২০০৭-০৫-২৪ তারিখে মূল থেকে আর্কাইভ করা। সংগ্রহের তারিখ ২০০৭-০২-২৬।
  17. ↑ "My surname opened many doors for me: Sharmila Tagore". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-05-18.

బాహ్య లింకులు

[మార్చు]











"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ద్విజేంద్రనాథ్_ఠాగూర్&oldid=3644285" నుండి వెలికితీశారు