పసునూరి రవీందర్

పసునూరి రవీందర్
డాక్టర్ పసునూరి రవీందర్
జననం	జనవరి 8 వరంగల్ జిల్లా శివనగర్‌
నివాస ప్రాంతం	హైదరాబాదు
వృత్తి	రచయిత

డాక్టర్ పసునూరి రవీందర్‌ కవిగా, రచయితగా తెలుగు సాహితీ జగత్తుకు సుపరిచితుడు. తెలంగాణ రాష్ట్రం నుండి తొలిసారిగా కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు యువపురస్కారం అందుకున్న రచయిత. తెలంగాణ ఉద్యమ గేయసాహిత్యంపై హైదరాబాద్‌ కేంద్రీయ విశ్వవిద్యాలయంలో పరిశోధన చేసి డాక్టరేట్‌ అందుకున్నారు. వరంగల్‌ జిల్లా శివనగర్‌ ప్రాంతంలో 1980వ సంవత్సరం జనవరి 8న జన్మించారు.

ప్రస్తుతం హైదరాబాద్‌ సెంట్రల్‌ యూనివర్సిటీ లో పీ.హెచ్.డీ అనంతర పరిశోధన (పోస్ట్ డాక్టోరల్ ఫెల్లో) పీఢిఎఫ్ చేస్తున్నారు.

"ప్రపంచీకరణ నేపథ్యంలో తెలుగు సాహిత్యం -విమర్శ"అనే అంశం మీద ఎంఫిల్‌, "తెలంగాణ గేయసాహిత్యం-ప్రాదేశిక విమర్శ"అనే అంశంపై పి.హెచ్‌డీ చేశారు. పసునూరి రాసిన వ్యాసాలు పలు దిన, వార పత్రికల్లో అచ్చయ్యాయి. 'దస్కత్'తెలంగాణ కథా వేదికకు కన్వీనర్‌గా పనిచేసారు. తెలంగాణ ఉద్యమంలో సాహిత్యకారులను కూడగట్టి ఉద్యమ బాట పట్టించిన "సింగిడి" తెలంగాణ రచయితల సంఘానికి కన్వీనర్‌గా పనిచేశారు. తాను రాసిన అవుటాఫ్ క‌వ‌రేజ్ ఏరియా క‌థా సంపుటికి కేంద్ర‌సాహిత్య అకాడెమి యువ‌ పుర‌స్కారం ల‌భించింది. జాషువా, బోయి భీమ‌న్నల త‌ర్వాత‌ సాహిత్య అకాడెమి చేత గౌర‌వాన్ని అందుకున్న ద‌ళిత ర‌చ‌యిత ర‌వీంద‌రే.

రచనలు

డాక్టర్‌ పసునూరి రవీందర్‌ రాసిన మొదటి కథ "వలసపక్షులు" (2001) 'ప్రజాశక్తి' దినపత్రికలో అచ్చైంది.

• -మాదిగపొద్దు (2009) (సంపాదకత్వం)
• -లడాయి (2010) (తెలంగాణ ఉద్యమ దీర్ఘకవిత, పలు విశ్వవిద్యాలయాల పరిశోధనల్లో పేర్కొనబడిన కావ్యం)
• -జాగో జగావో (2012) (సహ సంపాదకత్వం) (200మంది కవుల కవిత్వం వెలువడ్డ తెలంగాణ కీలక వచన కవితా సంకలనం)
• -దిమ్మిస (2013) (సహ సంపాదకత్వం) వినిర్మాణ కవిత్వం)
• -అవుటాఫ్ కవరేజ్ ఏరియా (2014) (తెలంగాణ రాష్ట్ర తొలి కథా సంపుటి), తెలంగాణ రాష్ట్రం నుంచి తొలిసారి యువ పురస్కారానికి ఎంపికైన కథా సంపుటి.
• -అవుటాఫ్ కవరేజ్ ఏరియా (2015) (పునర్ముద్రణ)
• -తెలంగాణ గేయ సాహిత్యం ప్రాదేశిక విమర్శ (2016) (తెలంగాణ ఉద్యమ పాటపై పరిశోధన గ్రంథం)
• -ఒంటరి యుద్ధభూమి (2018) (కవిత్వం)
• -గ్లోబలైజేషన్ సాహిత్య విమర్శ (2016) ఎంఫిల్ సిద్ధాంత వ్యాసం)
• ఇమ్మతి (సాహిత్య విమర్శ వ్యాస సంపుటి) (2018)
• పోటెత్తిన పాట (గేయ సాహిత్య విమర్శ) (2018)

పసునూరి సంపాదకవర్గ సభ్యునిగా ఉన్న మాస పత్రికలు..

• -బహుజనం (సాహిత్య సాంస్కృతిక మాస పత్రిక)
• -చమన్ (ముస్లిం సాహిత్య సాంస్కృతిక వేదిక)

గతంలో పనిచేసిన సాహిత్య పత్రికలు

-హైదరాబాద్ మిర్రర్ తెలుగు దినప్రతిక (కాలమిస్టు)

-జనగానం ప్రజానాట్యమండలి సాంస్కృతిక పత్రిక (కాలమిస్టు, ఎడిటోరియల్ బోర్డు మెంబర్)

-సింగిడి (ఎడిటోరియల్ బోర్డు మెంబర్)

బహుముఖ కృషి

డాక్టర్ పసునూరి రవీందర్ బహుముఖీన కృషి చేస్తున్నారు. సాహిత్యంలో ఎవరికైనా ఒకటో రెండో ప్రక్రియల్లో ప్రవేశం, ప్రావీణ్యం ఉంటుంది. కానీ, డాక్టర్ పసునూరి మాత్రం తొలుత పాటతో తాను సాహిత్యంలోకి ప్రవేశించారు. విద్యార్థిగా ఉన్న నాటి నుండి వామపక్ష ఉద్యమాల సాంస్కృతిక సంఘాల్లో కళాకారునిగా పనిచేశారు. అలా గాయకునిగా మొదలైన ప్రస్థానం, అనతికాలంలోనే పాటల రచయితగా మారింది. అందుకు కారణం ఉద్యమ అవసరాలే. అలా డిగ్రీ చదివేనాటికే వాగ్గేయకారునిగా వరంగల్ జిల్లా వ్యాప్తంగా పేరుగాంచారు. ఇంటర్మీడియేట్లోనే రాష్ట్ర స్థాయి జానపద గేయాల పోటీలో అనేక బహుమతులు అందుకున్నారు. ఆ తరువాత కవిత్వంలో అడుగుపెట్టారు. 2002లో నిర్వహించిన రాష్ట్రస్థాయి కవిసమ్మేళనాల్లో పాల్గొని ప్రజల పక్షాన తన గళం వినిపించారు. పసునూరి కవితలు ఆంధ్రజ్యోతి, నమస్తే తెలంగాణ, నవ తెలంగాణ, సూర్య, ప్రస్థానం, గోదావరి సాహితీ, బహుజన కెరటాలు వంటి పత్రికల్లో ప్రచురితమయ్యాయి. కొన్ని కవితలు ఇంగ్లీషు, హిందీ భాషల్లోకి అనువాదం అయ్యాయి. సాహిత్య పరిశోధకునిగా పరిశోధనలోకి, అలాగే సాహిత్య విమర్శలోకి అడుగుపెట్టారు. దళిత, బహుజన ఉద్యమాలకు వెన్నుదన్నుగా నిలుస్తు సాహిత్య విమర్శ రాశారు. ఇక కథకునిగా తెలంగాణ దళిత జీవితాన్ని ప్రతిబింబించే కథలు రాస్తున్నారు. ఇక సాహిత్యోద్యమ కారునిగా రవీందర్ చేసిన కృషి విలువైనది. తెలంగాణ ఉద్యమంలో సింగిడి తెలంగాణ రచయితల సంఘం కన్వీనర్ గా, ఉద్యమానికి మద్ధతుగా అనేక కార్యక్రమాలు చేపట్టారు. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆవిర్భవ అనంతరం ఏర్పడిన బహుజన రచయితల సంఘానికి కూడా రవీందరే వ్యవస్థాపక అధ్యక్షుడు. తెలంగాణ ఉద్యమ కాలంలో తెలంగాణ కథా ప్రక్రియకు జరుగుతున్న అన్యాయం పై ఏర్పడిన 'దస్కత్` తెలంగాణ కథా వేదికకు కన్వీనర్ గా పనిచేశారు.

తెలంగాణ ఉద్యమంలో ఒకవైపు సాహిత్యోద్యమకారునిగా పనిచేస్తూనే, తాను పరిశోధన చేస్తున్న సెంట్రల్ యూనివర్సిటీలో స్టూడెంట్ జేఏసీ కో-కన్వీనర్ గా పనిచేశారు. పలు ప్రాంతాల విద్యార్థుల మధ్య సమన్వయం ఏర్పరచి, తెలంగాణ రాష్ట్ర ఆవశ్యకతను పదిజిల్లాల్లో ప్రచారం చేశారు.

తెలంగాణ ఉద్యమగీతాల్లో తలమానికమైన గీతాల్లో ఒకటిగా పేరొందిన ''జైకొట్టు తెలంగాణ'' https://www.youtube.com/watch?v=ub2CqasoanU&list=RDub2CqasoanU&index=0) గీతం పసునూరి రవీందర్ రచించిందే. ఈ పాట ఉద్యమకాలంలో దేశ, విదేశాల్లో మార్మోగింది.

రచయిత భావజాలం

రచయిత పసునూరి రవీందర్ అంబేద్కరిస్టు. అంబేద్కర్ భావజాలంతో తాను సాహిత్య, సామాజిక రంగాలను పలుమార్లు విశ్లేషించి ఉన్నారు.

సాహిత్య సాంస్కృతిక చైతన్యానికి పెట్టింది పేరైన వరంగల్‌ జిల్లా ఉద్యమాల నేపథ్యమే వారిని రాయడానికి పురిగొల్పింది. తాను పుట్టిన శివనగర్ ప్రాంతం కమ్యూనిస్టు ప్రభావం బలంగా ఉన్న ప్రాంతము. అలాంటి ప్రాంతంలో పుట్టడం వల్ల చిన్ననాటి నుంచి తనకు అభ్యుదయ భావజాలం, సామాజిక స్పృహ ఉంది. అందుకే మాదిగ కులంలో పుట్టిన తనను మార్క్సిస్టు దృష్టితో పనిచేయడానికి అది పురిగొల్పింది. అట్లా సుమారు 15 సంవత్సరాల పాటు విద్యార్థి సంఘాల్లో నాయకునిగా పనిచేశారు. ఆ తరువాత కాకతీయ యూనివర్సిటీతో పాటు, సెంట్రల్ యూనివర్సిటీలో పైచదువులు చదవడం వల్ల తనలో అస్తిత్వ స్పృహ బలపడింది. ఆయన తన మూలాల్లోకి వెళ్ళి తమ జాతులకు వేలయేండ్లుగా జరుగుతున్న అన్యాయాన్ని చూసి గుండెరగిలి కవిగా, రచయితగా తనను తాను నిర్మించుకున్నారు. ఇదే సమయంలో రెండు ఉద్యమాలు తనను ఆలోచింప జేశాయి. అవి 1.దండోరా ఉద్యమం 2.తెలంగాణ ఉద్యమం. ఈరెండు ఉద్యమాలకు సంబంధించిన అనేక చర్చలు మిత్రులతో చేసిన తరువాత తన కార్యచరణను నిర్ణయించుకున్నారు. ముఖ్యంగా సెంట్రల్‌ యూనివర్సిటీలో అంబేద్కరిజం పరిచయంతో తన దృష్టి మరింత పటిష్ఠమైంది. అంటరాని జాతుల గురించి సామాజికంగా పనిచేయాల్సిన అవసరాన్ని ఈ క్రమంలోనే గుర్తించారు. అదే సమయంలో తెలంగాణకు జరిగిన, జరుగుతున్న అన్యాయాలు మరింత స్పష్టంగా అర్థం చేసుకున్నారు. తను చేసిన పరిశోధన కూడా ఇందుకోసం ఉపయోగపడింది అంటారు రవీందర్‌. 'ప్రపంచీకరణ సాహిత్య విమర్శ‌' మీద ఎంఫిల్‌ చేయడం వల్ల గ్రామాలు ధ్వంసం అవుతున్న తీరును ఆయా కులాలు, సాహిత్యకారులు అర్థం చేసుకుంటున్న తీరు, అవగతం చేసుకున్నారు. అలాగే తెలంగాణ పాట మీద పీహెడీ చేస్తున్నపడు తెలంగాణకు జరగిన అన్యాయాలు అవగతం చేస్కున్నారు. అందుకోసం సామాజికంగా పనిచేస్తూనే, సాహిత్యపరంగా అక్షరయుద్ధం చేయాల్సిన ఆవశ్యకతను గుర్తించారు. ఈ క్రమంలోనే గడిచిన దశాబ్దకాలంగా కవిత్వం, కథ, పాట, విమర్శ వంటి ప్రక్రియల్లో తనదైన పద్ధతిలో రాస్తున్నారు. ఆయన రాసిన కథలన్ని కులపరంగా, ఆధునికంగా దళితులు ఇంకా ఎదుర్కొంటున్న వివక్షకు సంబంధించినవే.

తన మొదటి కథ 2002లో అచ్చైంది. అప్పటి నుండి ఇప్పటి వరకు వచ్చిన తన కథలు చదివిన వాళ్ళు "ఎందుకు ప్రతీసారి కులం గురించే రాస్తావ‌ని" హేళన చేస్తుంటారు, అయినా తనేం దాన్ని పట్టించుకోనని ఆయన అంటుంటారు. "ఎవరు అవునన్న కాదన్న ఈ దేశంలో కులం ఒక నగ్నసత్యం. కానీ, చాలా మంది ఆ కులం లేదని బుకాయిస్తుంటారు. వాస్తవ కులజాడ్యపు గుట్టును కప్పిపెట్టడంలో భాగస్వాములైనవాళ్లే ఆ పనికి పూనుకుంటారు. వాళ్లు బాధిత సమూహాల బాధను వినడానికి, చూడడానికి సిద్ధంగా ఉండరు. అందుకే నిజాలను నిర్భయంగా రాయాలి. సమాజాన్ని ఆలోచింపజేయాలి. ఈ ఉద్దేశ్యంతోనే నేను కథలు రాస్తున్న" అని అన్నారు. దళిత సాహిత్యోద్యమంలో దళిత కథ‌లు వచ్చాయి. కానీ, అవన్ని పూర్వ రూపానికి చెందిన‌ కుల వివక్షకు సంబంధించినవి. కానీ, ఇప్పుడు కాలం మారింది. కులం తన రూపం మార్చుకొని మ‌రింత బ‌ల‌ప‌డింది. అయినా ఈ విషయం మనలో ఉన్న చాలా మందికి మింగుడు పడని విషయం. అందుకే తన రచనలు ఈ సమాజంలో ఉన్న దళితుల బాధలకు ఒక గొంతుకగా ఉపయోగపడితే చాలు అని తన నమ్మకం.

అవార్డులు

-కేంద్ర సాహిత్య అకాడెమి యువ పురస్కారం (2015) (తొలి తెలంగాణ రచయిత)

-యువశ్రీ (1998), యువశ్రీ కల్చరల్ ఆర్గనైజేషన్, వరంగల్

-సురవరం ప్రతాపరెడ్డి పురస్కారం (2015) (తెలంగాణ ఎన్నారై అసోసియేషన్ తేనా వారి పునర్జీవన గౌరవపురస్కారాలు-ఉత్తమ పరిశోధనగ్రంథ పురస్కారం)

-రాష్ట్ర ఉత్తమ ఎలక్ట్రానిక్ మీడియా జర్నలిస్టు అవార్డు (2015) (తెలంగాణ రాష్ట్ర తొలి ఆవిర్భావ వేడుకలు)

-నవయుగ కవి చక్రవర్తి గుర్రం జాషువా (2015) (యునైటెడ్ ఫోరం)

-ద‌ర‌సం పుర‌స్కారం (2017)

-న‌ట‌రాజ్ అకాడెమి ప్ర‌తిభా పుర‌స్కారం (2017)

-గిడుగు పుర‌స్కారం (2017)

సాహిత్య రత్న అవార్డ్ (భారతీయ దళిత సాహిత్య అకాడెమి) (2018)

కంకణాల జ్యోతి సాహిత్య రత్న అవార్డ్(2018)

జెన్నె మాణిక్యమ్మ స్మారక సాహిత్య పురస్కారం (2019)

వాయిస్ టుడే ఎక్సలెన్స్ అవార్డ్ ఫర్ లిటరరీ కాంట్రిబ్యూషన్ (2019)

గూడా అంజయ్య స్మారక పురస్కారం (2019)

జ్యోత్స్నా కళాపీఠం-ఉగాది కవితా పురస్కారం(2019)

జైనీ శకుంతల స్మారక కథా పురస్కారం (2019)

బి.ఎస్.రాములు స్ఫూర్తి పురస్కారం (2019)

సుద్దాల హనుమంతు పురస్కారం (2019)

లలిత కళాభిరామ పించము సాహిత్య అవార్డ్ (2019)

సాహసం, వే ఫౌండేషన్ ‘‘ఆత్మీయ పురస్కారం (2020)

కాళోజీ జాతీయ పురస్కారం (2020)

ప్రసంగించిన జాతీయ, అంతర్జాతీయ సదస్సులు

• -ప్రపంచీకరణ-తెలుగు భాష, సాహిత్యం-కళలు (ఇంటర్నేషనల్ సెమినార్, ఉస్మానియా కాలేజ్, కర్నూలు, 2014)
• -నిర్దేశాత్మక వ్యాకరణం-ప్రాదేశిక భాషలు (నేషనల్ సెమినార్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్,2008)
• -జానపద సిద్ధాంతాలు-నూతన పరిశోధన పద్ధతులు (నేషనల్ సెమినార్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్, 2008)
• -కె.వి.నరేందర్ కథలు-ప్రాదేశిక దృక్పథం (నేషనల్ సెమినార్, ద్రావిడ విశ్వవిద్యాలయం, కుప్పం, 2008)
• -ప్రపంచీకరణ గేయసాహిత్యం-రాజ్యాధిపత్యం (నేషనల్ సెమినార్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్, 2008)
• -ప్రపంచీకరణ నేపథ్యంలో తెలుగు సాహిత్య విమర్శ (నేషనల్ సెమినార్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్2008)
• -తెలుగు దళిత కథా చరిత్ర-వికాసం (నేషనల్ సెమినార్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్, 2010)
• -తెలంగాణ గేయ సాహిత్యం-ఉద్యమాలు (నేషనల్ సెమినార్, జడ్చర్ల, హైదరాబాద్, 2012)
• -ప్రపంచకీరణ సాహిత్య విమర్శ-సిద్ధాంతం (నేషనల్ సెమినార్, ఇందిరా ప్రియదర్శిని కళాశాల, హైదరాబాద్, 2013)
• -తెలంగాణ పాట-ప్రజా పోరాటాలు ( (నేషనల్ సెమినార్, కాకతీయ యూనివర్సిటీ, వరంగల్, 2014)
• -తెలంగాణ గేయం సాహిత్యం-సూత్రీకరణ (నేషనల్ సెమినార్, ట్రిపుల్ ఐటీ, బాసర, 2015)
• -తెలంగాణ గేయ సాహిత్యం-ఆరంభ, వికాసాలు (నిజాం కాలేజ్, హైదరాబాద్, 2016)

బయటి లింకులు

• ఓరుగల్లు బిడ్డకు సాహితీ పురస్కారం