మెథాంఫేటమిన్
| |
|---|---|
| వ్యవస్థాత్మక (IUPAC) పేరు | |
| (RS)-N-methyl-1-phenylpropan-2-amine | |
| Clinical data | |
| వాణిజ్య పేర్లు | డెసోక్సిన్, ఇతరాలు |
| అమెరికన్ సొసైటీ ఆఫ్ హెల్త్ సిస్టం ఫార్మాసిస్ట్స్(AHFS)/డ్రగ్స్.కామ్ | monograph |
| ప్రెగ్నన్సీ వర్గం | ? |
| చట్టపరమైన స్థితి | Controlled (S8) (AU) Schedule I (CA) Class A (UK) Schedule II (US) Psychotropic Schedule II (UN) SE: Förteckning II |
| Dependence liability |
|
| Routes | నోటి ద్వారా, ఇంట్రావీనస్, ఇంట్రామస్కులర్, సబ్కటానియస్, ధూమపానం, ఉబ్బరం, మల, యోని |
| Pharmacokinetic data | |
| Bioavailability | ఓరల్: 67%[1] ఇంట్రానాసల్: 79% ఉచ్ఛ్వాసము: 67–90% ఇంట్రావీనస్: 100%[1] |
| Protein binding | Varies widely[2] |
| మెటాబాలిజం | CYP2D6[3] and FMO3 |
| అర్థ జీవిత కాలం | 9–12 గంటలు (range 5–30 గంటలు); మార్గంతో సంబంధం లేకుండా |
| Excretion | ప్రధానంగా కిడ్నీ |
| Identifiers | |
| CAS number | 537-46-2 
|
| ATC code | N06BA03 |
| PubChem | CID 1206 |
| IUPHAR ligand | 4803 |
| DrugBank | DB01577 |
| ChemSpider | 1169
|
| UNII | 44RAL3456C
|
| KEGG | D08187
|
| ChEBI | CHEBI:6809
|
| ChEMBL | CHEMBL1201201
|
| Synonyms | N-methylamphetamine, N,α-dimethylphenethylamine, desoxyephedrine |
| PDB ligand ID | B40 (PDBe, RCSB PDB) |
| Chemical data | |
| Formula | C10H15N |
| |
| Physical data | |
| Melt. point | 170 °C (338 °F) [4] |
| Boiling point | 212 °C (414 °F) at 760 mmHg[4] |
 (what is this?) (verify)
| |
మెథాంఫేటమిన్ అనేది కేంద్ర నాడీ వ్యవస్థ ఉద్దీపన ప్రధానంగా వినోద ఔషధంగా, తక్కువ సాధారణంగా శ్రద్ధ లోటు హైపర్యాక్టివిటీ డిజార్డర్, నార్కోలెప్సీ, ఊబకాయం చికిత్సకు ఉపయోగిస్తారు.[5] ఊబకాయం కోసం ఉపయోగించడం ఇకపై సిఫార్సు చేయబడదు.[6] నోటి ద్వారా తీసుకున్నప్పుడు ప్రభావాలు 30 నిమిషాలలో ప్రారంభమవుతాయి, 24 గంటల వరకు ఉండవచ్చు.[6][5]
అధిక రక్తపోటు, దడ, మానసిక స్థితి పెరగడం, నిద్రకు ఇబ్బంది, వణుకు, విరేచనాలు, లైంగిక పనిచేయకపోవడం వంటి సాధారణ దుష్ప్రభావాలు ఉన్నాయి.[6] ఇతర దుష్ప్రభావాలలో సైకోసిస్, ఉన్మాదం, మూర్ఛలు, అధిక శరీర ఉష్ణోగ్రత, సంకోచాలు ఉండవచ్చు.[6][7] అధిక ప్రమాదం దుర్వినియోగం ఉంది; అయితే నేరుగా ఉపయోగం నుండి మరణాలు చాలా అరుదు.[6][5] గర్భధారణ సమయంలో ఉపయోగించడం శిశువుకు హాని కలిగించవచ్చు, తల్లిపాలను ఉపయోగించడం సిఫారసు చేయబడలేదు.[6][8] ఇది ఔషధాల యాంఫేటమిన్ కుటుంబానికి చెందినది.[6]
మెథాంఫేటమిన్ 1893లో కనుగొనబడింది. మొదట 1919లో తయారు చేయబడింది.[9][5] ఇది సాధారణంగా యునైటెడ్ స్టేట్స్, ఫార్ ఈస్ట్‌లోని చట్టవిరుద్ధమైన సౌకర్యాలలో తయారు చేయబడుతుంది.[5] మెథాంఫేటమిన్ ఉత్పత్తి, పంపిణీ మరియు స్వాధీనం అనేక దేశాలలో పరిమితం చేయబడింది లేదా నిషేధించబడింది.[10] ఐరోపాలో 2018 నాటికి అక్రమ సరఫరా కోసం గ్రాముకు 17 నుండి 64 యూరోలు ఖర్చవుతుంది.[11] 2019లో దాదాపు 27 మిలియన్ల మంది ప్రజలు యాంఫేటమిన్‌లను ఉపయోగించారు, అత్యధికంగా మెథాంఫేటమిన్.[12]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 Rau T, Ziemniak J, Poulsen D (January 2016). "The neuroprotective potential of low-dose methamphetamine in preclinical models of stroke and traumatic brain injury". Progress in Neuro-psychopharmacology & Biological Psychiatry. 64: 231–236. doi:10.1016/j.pnpbp.2015.02.013. ISSN 0278-5846. PMID 25724762.
- ↑ "Methamphetamine: Toxicity". PubChem Compound. National Center for Biotechnology Information. Archived from the original on 4 January 2015. Retrieved 4 January 2015.
- ↑ Sellers EM, Tyndale RF (2000). "Mimicking gene defects to treat drug dependence". Ann. N. Y. Acad. Sci. 909 (1): 233–246. Bibcode:2000NYASA.909..233S. doi:10.1111/j.1749-6632.2000.tb06685.x. PMID 10911933. S2CID 27787938.
Methamphetamine, a central nervous system stimulant drug, is p-hydroxylated by CYP2D6 to less active p-OH-methamphetamine.
- ↑ 4.0 4.1 "Methamphetamine: Chemical and Physical Properties". PubChem Compound. National Center for Biotechnology Information. Archived from the original on 4 January 2015. Retrieved 4 January 2015.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 "Methamphetamine". Drug profiles. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA). 8 January 2015. Archived from the original on 15 April 2016. Retrieved 27 November 2018.
The term metamfetamine (the International Non-Proprietary Name: INN) strictly relates to the specific enantiomer (S)-N,α-dimethylbenzeneethanamine.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 "Methamphetamine Monograph for Professionals". Drugs.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 6 September 2021. Retrieved 18 November 2021.
- ↑ "Methamphetamine" (PDF). Archived (PDF) from the original on 23 June 2021. Retrieved 19 November 2021.
- ↑ "Methamphetamine". Drugs and Lactation Database (LactMed). National Library of Medicine (US). 2006. Archived from the original on 2 March 2021. Retrieved 19 November 2021.
- ↑ Mack, Avram H.; Brady, Kathleen T.; Frances, Richard J.; Miller, Sheldon I. (12 May 2016). Clinical Textbook of Addictive Disorders, Fourth Edition (in ఇంగ్లీష్). Guilford Publications. p. 203. ISBN 978-1-4625-2169-2. Archived from the original on 19 November 2021. Retrieved 18 November 2021.
- ↑ Lilley, Linda Lane; Collins, Shelly Rainforth; Snyder, Julie S. (20 January 2017). Pharmacology for Canadian Health Care Practice (in ఇంగ్లీష్). Elsevier Health Sciences. p. 61. ISBN 978-1-77172-022-9. Archived from the original on 19 November 2021. Retrieved 19 November 2021.
- ↑ "Infographic: amphetamine, methamphetamine, seizures, price, purity in the EU, 2018 | www.emcdda.europa.eu". www.emcdda.europa.eu. Archived from the original on 13 November 2021. Retrieved 19 November 2021.
- ↑ World Drug Report 2021 (PDF). United Nations. 2021. ISBN 9789211483611. Archived from the original (PDF) on 3 July 2021. Retrieved 19 November 2021.