వైరస్ వ్యాధులు
| Viral disease | |
|---|---|
| ఇతర పేర్లు | Viral infection |
 | |
| Types of viral diseases | |
| ప్రత్యేకత | Infectious disease |
| కారణాలు | Virus |
| ఔషధం | Antiviral drugs |
వైరస్ వ్యాధి అంటే వైరస్ వల్ల కలిగే ఏదైనా అనారోగ్యం లేదా ఆరోగ్య పరిస్థితి.
వైరస్ లు
[మార్చు]వైరస్లు (విషజీవాంశాలు) జీవకణాలలో వృద్ధిచెందే జీవం లేని అంశాలు. ఇవి జీవులకు విషం వలె అనారోగ్యము కలిగించగలవు. వీటిలో జీవరాశులలో వలె జీవనక్రియలు జరుగవు. ఇవి వీటంతట ఇవి మనజాలవు. వీటంతట ఇవి ప్రత్యుత్పత్తి చెందలేవు. ఇవి జీవులు కాకపోయినా జీవంతో ముడిపడిన భాగాలు. వైరస్ పదం లాటిన్ నుండి పుట్టినపదం, సంస్కృతపదం "విషం" తోను, అవేష్టి భాషలో ‘విషం’ తోను సంబంధం కలిగి విషం అనే అర్థం స్ఫురిస్తుంది[1]. ఇవి ప్రోటీన్ పూత లోపల రైబోజ్ న్యూక్లియక్ ఆమ్లము (ఆర్.ఎన్.ఏ) లేక డీఆక్సీ రైబోజ్ న్యూక్లియక్ ఆమ్లము (డి.ఎన్.ఏ) అను జన్యుపదార్ధాలతో తయారు చేయబడతాయి. ఇవి ప్రోటీన్ తో కప్పబడి వుంటాయి. ఈ వైరస్లు శరీరంలోని కణాలపై దాడి చేసి, ఆ కణాల భాగాల ఆధారంగా విస్తర్తిస్తాయి. ఈ ప్రక్రియ తరచుగా సోకిన కణాలను దెబ్బతీస్తుంది లేదా నాశనం చేస్తుంది. సాధారణ జలుబు, ఫ్లూ, మొటిమలు వంటి అంటు వ్యాధులకు వైరస్లు కారణమవుతాయి. హె .చ్ .వి / ఏయిడ్స్ , ఎబోలా, కోవిడ్ -19 వంటివి ప్రాణాంతక వైరస్ వ్యాధులు . వైరస్ లు మనుషుల కణాలపై ప్రభావం పడి , వారిని అనారోగ్యానికి గురి చేస్తాయి. వీటిలో కొన్ని మనుషుల కాలేయం , శ్వాశకోశ వ్యవస్థను దెబ్బ తీస్తాయి . జీవులలో ఉన్న రక్షణవ్యవస్థకు కొంత వరకు ఈ విషజీవాంశాలను తట్టుకొనే శక్తి ఉంటుంది . వైరస్ వ్యాధులకు యాంటిబయోటిక్స్ పనిచేయవు. కొన్ని వైరస్ వ్యాధులకు యాంటీవైరల్ మందులు ఉన్నాయి. టీకాలు వైరల్ వ్యాధులు రాకుండ చేయగలవు [2].
చరిత్ర
[మార్చు]
వైరస్లు భూమిపై దాదాపు ప్రతిచోటా ఉండే సూక్ష్మ జీవాంశాలు. ఇవి జంతువులు, మొక్కలు, శిలీంధ్రాలు,బ్యాక్టీరియాకు కూడా సోకుతాయి.కొన్నిసార్లు ఒక వైరస్ ఒక వ్యాధిని ప్రాణాంతకానికి గురి చేస్తుంది.ఒక వైరస్ ఒక రకమైన జీవిపై కూడా ఒక ప్రభావాన్ని కలిగి ఉంటుంది, కానీ మరొకదానిపై వేరే ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. వైరస్లు సంక్లిష్టతతో మారుతూ ఉంటాయి. అవి జన్యు పదార్ధం, ఆర్‌ఎన్‌ఏ లేదా డిఎన్‌ఎను కలిగి ఉంటాయి, వీటి చుట్టూ ప్రోటీన్, లిపిడ్ (కొవ్వు) లేదా గ్లైకోప్రొటీన్ ఉన్నాయి. వైరస్ వ్యాధులకు చికిత్స లేదు, కానీ టీకాలు వేయడం వలన వాటిని వ్యాప్తి చెందకుండా నిరోధించవచ్చు. వైరస్ వ్యాప్తి గర్భధారణ సమయంలో, ప్రసవ సమయంలో వైరస్లు వ్యక్తి నుండి వ్యక్తికి ,తల్లి నుండి బిడ్డకు వ్యాప్తి చెందుతాయి. దగ్గుల ద్వారా , తుమ్ముల ద్వారా, మనుషులను తాకడం వల్ల , కలుషితమైన ఆహారం, నీరు ద్వారా , క్రిమికీటకముల ద్వారా , వైరస్ వ్యాధులు వ్యాప్తి చెందే అవకాశం ఉన్నది . కొన్ని వైరస్ లు కొంత కాలం ఒక వస్తువు ఫై జీవించ గలవు . వైరస్ పునరుత్పత్తి చేయడానికి మాత్రమే ఉంది. ఇది పునరుత్పత్తి చేసినప్పుడు, దాని సంతానం కొత్త కణాలు వ్యాపిస్తుంది [3]
ఇటీవలి దశాబ్దాలలో, అనేక వైరస్లు జంతువుల నుండి మానవులకు గణనీయమైన వ్యాప్తికి కారణమయ్యాయి, దీనితో ప్రపంచములో వేలాది మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. పశ్చిమ ఆఫ్రికాలో 2014-2016 ఎబోలా వ్యాప్తికి కారణమైన వైరల్ జాతి అది సోకిన 90% మంది మరణించారు . ఇది ఎబోలా కుటుంబంలో అత్యంత ప్రాణాంతక గా మారుతుంది. అతి ప్రమాదకరమైన 12 వైరస్ వ్యాధులను గుర్తించి , వారిలో అవి ఒకరికి సోకినట్లయితే వారి నుంచి మరో వ్యక్తి చనిపోయే అవకాశం ముప్పు అనే దాని ఆధారంగా పేర్కొన్న వ్యాధులు మార్బబ ర్గ్ వైరస్, ఎబోలా వైరస్, రేబిస్, హెచ్ఐవి, మశూచి, హంటావైరస్, ఇన్ఫ్లుఎంజా, డెంగ్యూ,రోటవైరస్,సార్స్ -కోవ్ 1,2 లు , మెర్స్ -కోవ్ లాంటివి [4]
వైరస్ వ్యాధులలో రకాలు
[మార్చు]శ్వాసమార్గపు వైరల్ వ్యాధులు
[మార్చు]శ్వాసమార్గపు వైరల్ వ్యాధులు : దగ్గు లేదా తుమ్ము ద్వారా ఉత్పన్నమయ్యే బిందువుల ద్వారా శ్వాసమార్గపు వైరస్లు ఇతరులకు వ్యాపిస్తాయి. వైరల్ అనారోగ్యంతో ఉన్న ఎవరైనా దగ్గు లేదా తుమ్ములు ఉంటే ఆ తుంపరల లేదా వారు వదిలే శ్వాస ద్వారా, వారితో కరచాలనాలు చేయడం[5] వలన వ్యాధి వ్యాప్తి జరుగుతుంది. ఈ వైరస్లు తలుపుగొళ్ళాలు, గణనయంత్రాల మీటలు, దీపాల మీటలు, మెట్లపక్కన గోడలకుండే ఊతకమ్మీలు, పెన్నులు వంటి దైనందిన జీవితంలో అందఱూ తాకే వస్తువులపైన , వ్యక్తిగత వస్తువులు పైన చేరి చాలా గంటలు మనగలవు. ఈ కలుషితమైన వస్తువులను తాకిన చేతులతో ముక్కు, కళ్ళు, నోరుల పరిసర భాగాలను తాగినప్పుడు, తుడుచుకొన్నప్పుడు ఆ వైరస్లు ఆ వ్యక్తుల శ్వాసమార్గం లోనికి ప్రవేశించి వృద్ధిచెంది వ్యాధులు కలిగించగలవు. శ్వాసమార్గ వైరల్ వ్యాధులు అంటువ్యాధులు. ఇవి సాధారణంగా మన శ్వాసమార్గం ఎగువ లేదా దిగువ భాగాలను ప్రభావితం చేస్తాయి.
శ్వాసమార్గపు వైరల్ వ్యాధుల సాధారణ లక్షణాలు: ముక్కు కారడం లేదా ముక్కుదిబ్బడ, దగ్గు, తుమ్ములు, జ్వరం, ఆయాసం, శరీరపు నొప్పులు.
శ్వాసమార్గపు వైరల్ వ్యాధులకు ఉదాహరణలు: ఫ్లూ, సాధారణ జలుబు, (శ్వాసపథ) రెస్పిరేటరీ సిన్ సిషియల్ వైరస్ (RSV) ఇన్ఫెక్షన్, అడినోవైరస్ ఇన్ఫెక్షన్, పారాఇన్ఫ్లుఎంజా వైరస్ సంక్రమణ, తీవ్రమైన తీవ్రమైన శ్వాసకోశ సిండ్రోమ్ (SARS), కొవిడ్ 19.
జీర్ణాశయాంత్రపు వైరల్ వ్యాధులు
[మార్చు]జీర్ణాశయాంత్రపు వైరల్ వ్యాధులు: ఈ వైరల్ వ్యాధులు జీర్ణాశయాన్ని, ప్రేగులను (ఆంత్రమును) ప్రభావితం చేస్తాయి. వాటికి కారణమయ్యే వైరస్లు అంటువ్యాధిగా ఉండి సాధారణంగా కడుపులోను, ప్రేగులలోను తాపము కలిగించి గ్యాస్ట్రో ఎంటరైటిస్ అనే పరిస్థితికి దారితీస్తాయి, దీన్నే కడుపులో ఫ్లూ అని కూడా అంటారు. ప్రేగు కదలికల సమయంలో జీర్ణాశయాంత్రపు వైరస్లు మలంలో బయటపడతాయి. మలం ద్వారా కలుషితమైన ఆహారం లేదా నీటి ద్వారా వైరస్లు ఇతరులకు వ్యాపిస్తుంది. వైరస్ గల వారితో పాత్రలు లేదా వ్యక్తిగత వస్తువులను పంచుకోవడం ద్వారా కూడా వైరస్ వ్యాపిస్తుంది.
జీర్ణాశయాంత్రపు వైరల్ వ్యాధుల సాధారణ లక్షణాలు: కడుపులో వికారం, వాంతులు, విరేచనాలు.
జీర్ణాశయాంత్రపు వైరల్ వ్యాధులకు ఉదాహరణలు: నోరోవైరస్ సంక్రమణ, రోటావైరస్ సంక్రమణ, కొన్ని అడెనోవైరస్ అంటువ్యాధులు, ఆస్ట్రోవైరస్ ఇన్ఫెక్షన్,
విస్ఫోటనపు వైరల్ వ్యాధులు
[మార్చు]విస్ఫోటనపు (ఎక్సాంథెమెటస్) వైరల్ వ్యాధులు : ఎక్సాంథెమెటస్ వైరస్ లు చర్మంపై ఎఱుపుదనము కాని, దద్దుర్లు కాని, పొక్కులు కాని, నీటిపొక్కులు గాని, చీమిపొక్కులు గాని గల విస్ఫోటనాన్ని (రాష్) కలిగిస్తాయి. వాటిలో చాలా వరకు అదనపు లక్షణాలను కూడా కలిగిస్తాయి. తట్లమ్మవారు (వేపపువ్వు) వ్యాధి కలిగించే మీజిల్స్ వైరస్ వంటి ఈ వర్గంలో ఉన్న చాలా వైరస్లు వివిధరకాలైన అంటువ్యాధులను వ్యాపింపజేస్తాయి. వైరస్ ఉన్నవారి దగ్గు లేదా తుమ్ము నుండి వెలువడే తుంపర్ల ద్వారా చాలా వైరస్లు వ్యాప్తి చెందుతాయి. ఆటలమ్మ (చికెన్ పాక్స్), మశూచి (స్మాల్ పాక్స్) వంటి ఇతర విపరీతమైన వైరల్ వ్యాధులు, చర్మ గాయాలలో లేదా వైరస్ ద్వారా ఏర్పడిన పొక్కుల ద్రవం ద్వారా వ్యాపిస్తాయి. నిద్రాణంగా పడి ఉన్న వేరిసెల్లా-జోస్టర్ వైరస్ చైతన్యవంతం కావడం వలన అంతకుముందు చికెన్ పాక్స్ కలిగి ఉన్న వ్యక్తులలో అగ్నిసర్పి (హెర్పీస్ జోస్టర్) కలగవచ్చు. చికున్‌గున్యా వైరస్ దోమ కాటు ద్వారా వ్యాపిస్తుంది, వ్యక్తి నుండి వ్యక్తికి వ్యాప్తి చెందదు. ఈ వ్యాధి కలిగిన వారిలో జ్వరం, కీళ్లనొప్పులు, చర్మంపై విస్ఫోటం, నీరసం, కండరాల బలహీనత వంటి లక్షణాలు కలుగుతాయి. వీరి జీవనశైలిలో చాలా మార్పు కలుగుతుంది[6].
ఎక్సాంథెమెటస్ వైరస్ వ్యాధులకు ఉదాహరణలు: తట్టు (వేపపువ్వు, మీజిల్స్), రోజియోలా, రుబెల్లా, చికెన్ పాక్స్/ఆటలమ్మ, మశూచి, చేయి పాదం నోటి పొక్కుల వ్యాధి (హేండ్- ఫుట్ -అండ్ మౌత్ డిసీజ్), మశూచి, పార్వో వైరస్ బి-19 డిసీజ్ / ఫిఫ్త్ డిసీజ్, కోవిడ్-19.
కాలేయపు (హెపాటిక్) వైరల్ వ్యాధులు
[మార్చు]హెపాటిక్ వైరల్ వ్యాధులు : హెపాటిక్ వైరల్ వ్యాధులు కాలేయపు తాపానికి, వాపుకు కారణమవుతాయి. దీనిని వైరల్ హెపటైటిస్ అంటారు. వైరల్ హెపటైటిస్ యొక్క అత్యంత సాధారణ విశ్వసనీయ మూల రకాలు హెపటైటిస్ ఎ, బి, సి, డి, ఇ. సైటోమెగలోవైరస్, ఎల్లో ఫీవర్ వైరస్ వంటి ఇతర వైరస్ ల వల్ల వచ్చే వ్యాధులు కూడా కాలేయంపై ప్రభావం చూపుతాయని అంచనా.
నాడీమండలపు (న్యూరలాజిక్) వైరల్ వ్యాధులు
[మార్చు]మెదడు వాపు కలిగించే అనేక న్యూరోలాజిక్ వైరస్ లు దోమ లేదా టిక్ వంటి కీటకాల కాటు ద్వారా వ్యాధిసోకిన జంతువులు లేక పక్షుల నుండి మనుషులకు వ్యాప్తి చెందుతాయి. రభస వ్యాధి (రేబీస్), వ్యాధి సోకిన జంతువుల కాట్లు వలన మనుషులకు కలుగుతుంది. వీరిలో జ్వరం, గందరగోళం, మగత, మూర్ఛలు, వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.
పోలియోవైరస్, ఇతర ఎంటరోవైరస్ లు, వ్యాధిగ్రస్తుల నుండి ఇతరులకు మలం ద్వారా కలుషితమైన ఆహారం లేక కలుషితమైన నీటి ద్వారా వ్యాప్తి చెందుతాయి. పోలియో కలిగిన వారిలో కొన్ని కండరాలు వాతంకు గురి అయి బలహీనపడతాయి.
చర్మసంబంధమైన (క్యూటానియస్) వైరల్ వ్యాధులు
[మార్చు]చర్మసంబంధమైన (క్యుటానియస్) వైరల్ వ్యాధులు : చర్మం మీద మచ్చలు లేదా గుల్లలు ఏర్పడతాయి. అనేక సందర్భాలలో, ఈ మచ్చలులలో వైరస్లు ఎక్కువ కాలం ఉండవచ్చు, లేదా ఎక్కువకాలం కనుమరుగయ్యాక తిరిగి రావచ్చు.
క్యుటానియస్ వైరల్ వ్యాధుల ఉదాహరణలు: మొటిమలు- జననేంద్రియ మొటిమలతో సహా, నోటి హెర్పెస్, జననేంద్రియ హెర్పెస్ (సర్పి), మొలస్కం కంటాజియోసం.
రక్తస్రావపు (హెమరేజిక్) వైరల్ వ్యాధులు
[మార్చు]రక్తస్రావపు (హెమరేజిక్) వైరల్వ్యాధులు రక్తస్రావం కలిగించి రక్త ప్రసరణ వ్యవస్థకు తీవ్రనష్టం కలిగించే వ్యాధులు. డెంగ్యూ జ్వరం, పసుపు జ్వరం ( ఎల్లో ఫీవర్) వంటి కొన్ని హెమరేజిక్ వైరల్ వ్యాధులు ఒక వ్యాధి సోకిన కీటకం కాటు ద్వారా వ్యాప్తి చెందుతాయి.ఎబోలా వంటి ఇతరులు రక్తం లేదా వైరస్ ఉన్నవారి యొక్క ఇతర శారీరక ద్రవంతో సంపర్కం ద్వారా ఇతర వ్యక్తులకు వ్యాపిచెందుతుంది . లస్సా వైరస్ బారినపడిన ఎలుకలు మలంలోను మూత్రంలోను ఆ వైరస్లను విసర్జిస్తాయి. వాటితో కలుషితమైన గాలిని పీల్చినా, ఆహారాన్ని తీసుకున్నా మనుషులకు లాస్సా జ్వరం వ్యాపిస్తుంది[7][8][9].
ఈ వైరల్ వ్యాధి యొక్క లక్షణాలు: తీవ్ర జ్వరం వొళ్ళు నొప్పులు బలహీనత చర్మం కింద రక్తస్రావం నోరు లేదా చెవుల నుండి రక్తస్రావం అంతర్గత అవయవాలలో రక్తస్రావం వైరల్ హెమరేజిక్ వ్యాధుల ఉదాహరణలు:
ఎబోలా, లాస్సా జ్వరం, డెంగ్యూ జ్వరం, పసుపు జ్వరం, మార్బర్గ్ రక్తస్రావం జ్వరం, క్రిమియన్-కాంగో రక్తస్రావం జ్వరం
చికిత్స
[మార్చు]వైరస్ వ్యాధుల చికిత్స ఉపయోగించే అనేక యాంటీవైరల్ మందులు గత రెండు దశాబ్దాలుగా అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి.చాలా వరకు హెచ్‌ఐవికి వ్యతిరేకంగా కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. ఇవి హెచ్ఐవి సంక్రమణను నయం చేయవు కాని వైరస్ వ్యాప్తి కి నిరోధకముగా పనిచేస్తున్నావి .హెపటైటిస్ సి కి రిబావారిన్ లాంటివి వచ్చివున్నవి, శాస్త్రవేత్తలు ప్రయత్నిస్తున్నా చాలా వైరస్ వ్యాధులు నియంత్రణలో లేవు [10]
నివారణ
[మార్చు]మశూచి వ్యాధి మనుషులకు విరివిగా టీకాలు వేయడం వలన పూర్తిగా నిర్మూలించబడింది. తట్టు (మీజిల్స్), గవదబిళ్ళలు (మంమ్ప్స్), రుబెల్లా, పోలియో, ఆటలమ్మ ( చికెన్ పాక్స్), హెపటైటిస్ ఎ, హెపటైటిస్ బి వంటి వ్యాధుల నివారణకు పిల్లలకు తప్పకుండా టీకాలు వేయించాలి. పిల్లలలో విరేచనాలు కలిగించే రోటావైరస్ వ్యాధిని నివారించడానికి టీకాలు లభ్యం. పిచ్చికుక్క లేక గబ్బిలాల కాట్లకు గురైన వారికి రేబీస్ టీకాలు వేయించి రేబిస్ వ్యాధిని నివారించగలుగుతున్నాము. హ్యూమన్ పేపిల్లోమేటస్ వైరస్ (హెచ్ పి వి) టీకాలు వేయడం వలన గర్భాశయ గ్రీవంలో కర్కటవ్రణాలను (యూటిరైన్ సెర్వైకల్ కాన్సర్స్) చాలావఱకు నివారించవచ్చు. ఇన్ఫ్లుయెంజా, కోవిడ్ వ్యాధులకు కూడా టీకాలు లభ్యం. కొన్ని దేశాలలో ప్రాబల్యంగా ఉన్న పచ్చజ్వరంను (ఎల్లో ఫీవర్) నివారించుటకు టీకాలున్నాయి. జపాను మెదడువాపు (జపనీస్ ఎన్సెఫలైటిస్) నివారణకు కూడా టీకాలున్నాయి.
కరోనావైరస్
[మార్చు]కరోనావైరస్ వ్యాధి (COVID-19) అనేది కొత్తగా కనుగొన్న కరోనావైరస్ వల్ల కలిగే అంటు వ్యాధి. COVID-19 వైరస్ సోకిన చాలా మంది ప్రజలు తేలికపాటి నుండి మితమైన శ్వాసకోశ అనారోగ్యం ప్రత్యేక చికిత్స అవసరం లేకుండా కోలుకుంటారు. వృద్ధులు, హృదయ సంబంధ వ్యాధులు, మధుమేహం, దీర్ఘకాలిక శ్వాసకోశ వ్యాధి, క్యాన్సర్ వంటి వైద్య సమస్యలు ఉన్నవారికి తీవ్రమైన అనారోగ్యం వచ్చే అవకాశం , ప్రాణములు పోయే అవకాశం ఎక్కువ. COVID-19 వైరస్, ఎలా వ్యాపిస్తుంది అనే దాని గురించి బాగా తెలుసుకోవాలి. చేతులు కడుక్కోవడం, శానిటైజెర్లు ( ఆల్కహాల్ ఆధారిత )ను తరచుగా వాడటం , ముఖాన్ని తాకకుండా ఉండడం, లాంటి రక్షణ చర్యలు ప్రపంచము మొత్తం తీసుకుంటున్నా , ఈ వ్యాధి తో ప్రజలు చని పోతున్నారు [11]
- సాధారణ వ్యాధులలో జలుబు , ఫ్లూ, సైనసైటిస్, మశూచి , ఆటలమ్మ (చికెన్ పాక్స్), చికెన్ గున్యా, డెంగూ జ్యరం ముఖ్యమైనవి.
- ప్రాణాంతకమైన ఎబోలా , ఎయిడ్స్ , ఏవియన్ ఫ్లూ , రేబిస్ , వైరల్ హెపటైటిస్, మెదడువాపు (జపనీస్ ఎన్సెఫలైటిస్), సార్స్ కూడా వీటి ద్వారానే కలుగుతాయి. వైరస్లకుండే వ్యాధి కలిగించగలిగే లక్షణపు తీవ్రతను పోల్చుకోవటానికి విరులెన్స్ అనే పదాన్ని వాడతారు.
- నాడీసంబంధ వ్యాధులకు ఏమయినా వైరస్లు కారకాలా అనేది ప్రస్తుతానికి పరిశోధనలో ఉంది. మల్టిపుల్ స్క్లీరోసిస్ వంటివి.
- కాన్సర్ వ్యాధిని కలుగజేసే వైరస్ లూ ఉన్నాయి ఉదా: మానవ పాపిల్లోమా వైరస్.
- గబ్బిలాలు, పందులు, మనుషులలో ఎవరి నుంచి ఎవరికైనా సోకే తీవ్రమైన ప్రాణాంతకమైన వైరస్ నిపా వైరస్
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "virus | Search Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com. Retrieved 2024-03-26.
- ↑ "Viral Infections". medlineplus.gov. Retrieved 2020-11-22.
- ↑ "Viruses: What are they and what do they do?". www.medicalnewstoday.com (in ఇంగ్లీష్). 2017-05-30. Retrieved 2020-11-22.
- ↑ Writer, Anne Harding-Contributing; March 2020, Nicoletta Lanese-Staff Writer 04. "The 9 Deadliest Viruses on Earth". livescience.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-11-22.
{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ "Is shaking hands a thing of the past?". wexnermedical.osu.edu (in ఇంగ్లీష్). 2020-04-27. Retrieved 2025-01-17.
- ↑ "About Chikungunya Virus". chik-a-what.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2025-01-18.
- ↑ "లస్సా జ్వరం: కారణాలు, లక్షణాలు, రోగ నిర్ధారణ - 2020". Allways Healthy. Retrieved 2020-04-11.[permanent dead link]
- ↑ CDC (2024-10-28). "About Lassa Fever". Lassa Fever (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2025-01-18.
- ↑ "Lassa fever". www.who.int (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2025-01-18.
- ↑ "Human Diseases Caused by Viruses". News-Medical.net (in ఇంగ్లీష్). 2010-01-09. Retrieved 2020-11-22.
- ↑ "Coronavirus". www.who.int (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-11-22.