Jump to content

సహకార మంత్రిత్వ శాఖ

వికీపీడియా నుండి
సహకార మంత్రిత్వ శాఖ
భారత ప్రభుత్వ శాఖ
సహకార మంత్రిత్వ శాఖ
సంస్థ అవలోకనం
స్థాపనం 6 జూలై 2021 (3 సంవత్సరాల క్రితం) (2021-07-06)
అధికార పరిధి భారత ప్రభుత్వం
ప్రధాన కార్యాలయం న్యూఢిల్లీ
Minister responsible అమిత్ షా
Deputy Ministers responsible కృష్ణన్ పాల్ గుర్జార్
మురళీధర్ మోహోల్
ఏజెన్సీ కార్యనిర్వాహకుడు/ ఆశిష్ కుమార్ భూటానీ, IAS, కార్యదర్శి

సహకార మంత్రిత్వ శాఖ అనేది 2021 లో ఏర్పడిన భారత ప్రభుత్వ కేంద్ర మంత్రిత్వ శాఖ.[1] దేశంలో సహకార ఉద్యమాన్ని బలోపేతం చేయడానికి మంత్రిత్వ శాఖ ప్రత్యేక పరిపాలనా, చట్టపరమైన & విధాన ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను అందిస్తుంది . మంత్రిత్వ శాఖ సృష్టి 6 జూలై 2021న ప్రకటించబడింది.[2] సహకార్ సే సమృద్ధి ( అనువాదం.  సహకారం ద్వారా శ్రేయస్సు ) దాని విజన్ ప్రకటనతో పాటు. ఈ మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పాటుకు ముందు, ఈ మంత్రిత్వ శాఖ లక్ష్యాలను వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ చూసేది.[3]

మంత్రిత్వ శాఖ అట్టడుగు స్థాయిలో సహకార సంఘాలను బలోపేతం చేయడంలో పని చేస్తుంది,[4][5] సహకార సంస్థలకు 'ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్' కోసం ప్రక్రియలను క్రమబద్ధీకరించడానికి & మల్టీ-స్టేట్ కో-ఆపరేటివ్స్ (MSCS) అభివృద్ధికి వీలు కల్పిస్తుంది.[6][7] 2021 కేంద్ర బడ్జెట్‌ను సమర్పిస్తున్నప్పుడు ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ దీనిని మొదట ప్రకటించారు.

లక్ష్యాలు

[మార్చు]

మంత్రిత్వ శాఖ లక్ష్యాలతో సృష్టించబడింది:[8]

  • "సహకార్ సే సమృద్ధి" (సహకారం ద్వారా శ్రేయస్సు) దృష్టిని గ్రహించడం .
  • సహకార సంస్థల కోసం ''ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్'' కోసం ప్రక్రియలను క్రమబద్ధీకరించడం & మల్టీ-స్టేట్ కో-ఆపరేటివ్స్ (MSCS) అభివృద్ధిని ప్రారంభించడం
  • దేశంలో సహకార ఉద్యమాలను బలోపేతం చేయడానికి ప్రత్యేక పరిపాలనా, చట్టపరమైన & విధాన ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను అందించడం.
  • అట్టడుగు స్థాయి వరకు చేరే నిజమైన ప్రజల ఆధారిత ఉద్యమంగా సహకారాన్ని మరింతగా పెంచడం.

జాతీయ స్థాయిలో సహకార సంఘాలు

[మార్చు]

జాతీయ స్థాయిలో కోర్ కోఆపరేటివ్ సొసైటీ

  • నేషనల్ కోఆపరేటివ్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్

జాతీయ స్థాయిలో సహకార బ్యాంకులు

  • నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ స్టేట్ కోఆపరేటివ్ బ్యాంక్స్ లిమిటెడ్
  • నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ అర్బన్ కోఆపరేటివ్ బ్యాంక్స్ అండ్ క్రెడిట్ సొసైటీస్ లిమిటెడ్

జాతీయ స్థాయిలో అభివృద్ధి సహకార బ్యాంకులు

  • నేషనల్ కోఆపరేటివ్ ల్యాండ్ డెవలప్‌మెంట్ బ్యాంక్స్ ఫెడరేషన్ లిమిటెడ్
  • ఆల్ ఇండియా ఇండస్ట్రియల్ కోఆపరేటివ్ బ్యాంక్స్ ఫెడరేషన్ లిమిటెడ్

జాతీయ స్థాయిలో వినియోగదారుల సహకార సంఘాలు

  • నేషనల్ కోఆపరేటివ్ కన్స్యూమర్స్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్

జాతీయ స్థాయిలో వర్కర్ కోఆపరేటివ్ సొసైటీలు

  • నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ లేబర్ కోఆపరేటివ్ లిమిటెడ్

జాతీయ స్థాయిలో హౌసింగ్ కోఆపరేటివ్ సొసైటీలు

  • నేషనల్ కోఆపరేటివ్ హౌసింగ్ ఫెడరేషన్ లిమిటెడ్

జాతీయ స్థాయిలో ఉత్పత్తిదారు/మార్కెటింగ్ సహకార సంఘాలు

  • నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండస్ట్రియల్ కోఆపరేటివ్ లిమిటెడ్
  • ఇండియన్ ఫార్మర్స్ ఫెర్టిలైజర్ కోఆపరేటివ్ లిమిటెడ్
  • కృషక్ భారతి కోఆపరేటివ్ లిమిటెడ్
  • ఆల్ ఇండియా ఫెడరేషన్ ఆఫ్ కోఆపరేటివ్ స్పిన్నింగ్ మిల్స్ లిమిటెడ్
  • నేషనల్ కోఆపరేటివ్ డెయిరీ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్
  • నేషనల్ హెవీ ఇంజనీరింగ్ కోఆపరేటివ్ లిమిటెడ్
  • ఆల్ ఇండియా హ్యాండ్లూమ్ ఫ్యాబ్రిక్స్ మార్కెటింగ్ కోఆపరేటివ్ సొసైటీ లిమిటెడ్
  • నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఫిషర్మెన్స్ కోఆపరేటివ్ లిమిటెడ్
  • నేషనల్ కోఆపరేటివ్ టుబాకో గ్రోవర్స్ ఫెడరేషన్ లిమిటెడ్
  • ట్రైబల్ కోఆపరేటివ్ మార్కెటింగ్ డెవలప్‌మెంట్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్
  • నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ కోఆపరేటివ్ షుగర్ ఫ్యాక్టరీస్ లిమిటెడ్
  • నేషనల్ అగ్రికల్చరల్ కోఆపరేటివ్ మార్కెటింగ్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా
  • పెట్రోఫిల్స్ కోఆపరేటివ్ లిమిటెడ్ (డీ-లిక్విడేటెడ్)

క్యాబినెట్ మంత్రులు

[మార్చు]
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
1 అమిత్ షా

(జననం 1964) గాంధీనగర్ ఎంపీ

7 జూలై

2021

ప్రస్తుతం 2 సంవత్సరాలు, 357 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోడీ II నరేంద్ర మోదీ
మోడీ III

రాష్ట్ర మంత్రులు

[మార్చు]
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
1 బీ.ఎల్‌. వర్మ

(జననం 1961) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ

7 జూలై

2021

9 జూన్

2024

2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోడీ II నరేంద్ర మోదీ
2 కృష్ణన్ పాల్ గుర్జార్

(జననం 1957) ఫరీదాబాద్ ఎంపీ

10 జూన్

2024

ప్రస్తుతం మోడీ III
3 మురళీధర్ మోహోల్

(జననం 1974) పూణే ఎంపీ

సహకార శాఖ రాష్ట్ర కమిటీలు

[మార్చు]

డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ కో-ఆపరేషన్ స్టేట్ కమిటీలు లక్ష్యాలతో రూపొందించబడ్డాయి:

  • దేశాన్ని బలోపేతం చేయడానికి చట్టపరమైన ఫ్రేమ్‌వర్క్ పరిరక్షణ.
  • దేశంలోని వర్గాల పట్ల వివక్షను అరికట్టడానికి.
  • దేశంలోని ప్రతి రాష్ట్రం యొక్క చారిత్రక పరిరక్షణ.


మూలాలు

[మార్చు]
  1. "Explained: Why a Ministry of Cooperation". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2021-07-15. Retrieved 2022-02-12.
  2. https://cabsec.gov.in/writereaddata/allocationbusinessrule/amendment/english/1_Upload_3012.pdf
  3. "Explained: Why a Cooperation Ministry". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 9 July 2021. Retrieved 9 July 2021.
  4. Mishra, Himanshu Shekhar (6 July 2021). Pullanoor, Harish (ed.). "New "Ministry Of Cooperation" Created A Day Before PM's Cabinet Reshuffle". NDTV.com.
  5. Mathew, Liz; Tiwari, Ravish (July 7, 2021). "Governor reshuffle, new Ministry clear decks for Cabinet expansion". The Indian Express.
  6. "Modi Government creates a new Ministry of Co-operation". Press Information Bureau. 6 July 2021.
  7. Saha, Poulomi (July 6, 2021). "Ministry of Cooperation: Modi govt creates new ministry to strengthen cooperative movement". India Today. Delhi.
  8. "Explained: Why did Modi government form a new cooperation ministry | India News - Times of India". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 12 July 2021.