జేమ్స్ మిల్

జేమ్స్ మిల్ (ఏప్రిల్ 6, 1773 - జూన్ 23, 1836) స్ఖాట్లెండుకు చెందిన చరిత్రకారుడు, ఆర్థిక శాస్త్రవేత్త, రాజనీతి సిద్దాంతకర్త, తత్వ వేత్త.
పన్నెండు సంవత్సరాలు పనిచేసి వివాదాస్పదమైన భారత చరిత్ర/ (హిస్టరీ అఫ్ బ్రిటిష్ ఇండియా) -- అరు వాల్యూములు (నాలుగు వేల పేజీలు, ఈనాడు అమెజాన్.కామ్లో వెల కళ్ళు తిరిగి పోయే రెండు వేల డాలర్లు/వెయ్యి పౌండ్లు) ను 1818 లో పూర్తి చేశాడు. ఇది ఈ నాటికి (2007) కూడా సింధియా టేల్బోట్ లాంటి విదేశీయులకు మార్గదర్శిగా అమార్త్య సేన్ లాంటి భారతీయులకు కంట్లో నలుసుగా పనిచేస్తాంది. జేమ్స్ మిల్ ఒక్క సారి కూడా భారతదేశములో అడుగు పెట్టక పోవడము దీనికి ఒక కారణము. ఆ కాలములో ఈస్టిండియా కంపెనీ పాలనలో ఉన్న భారతదేశము పాలనలో మార్పునుభారత చరిత్ర ప్రభావితం చేసింది.

అమార్త్య సేన్ విమర్శలు

మిల్ తొలి బ్రిటిష్ పాలకులు (విలియమ్ జోన్స్) ను భారతీయులను ఉన్నత నాగరికులు అన్నందుకు దూషించి 'నాగరికత మొదలవడానికి కొన్ని చర్యలు తీసుకున్నపటికీ భారతీయులు సహజముగా తెలివైన వారు కాదు' అన్నాడు. . వాడికి తెలిసిన నాగరికతలు చైనీస్, పర్షియన్, అరబ్ లతో పోల్చాడు. --ది ఆర్గ్యుమెంటేటివ్ ఇండియన్, పేజీ 147
భారత ఖగోళ శాస్త్రం ప్రత్యేకముగా తిరిగే భూమి, గురుత్వాకర్షణ సిద్దాంతము (క్రీ.పూ. 476లో జన్మించిన ఆర్యభట్టు ప్రతిపాదించగా వరాహమిహిరుడు, బ్రహ్మగుప్తుడు బలపరిచారు). ఇవి అరబ్ ప్రపంచములో కూడా సుపరిచితాలు. బ్రహ్మగుప్తుని పుస్తకము 8 వశతాబ్దములో అల్ బెరూని ద్వారా 11వ శతాబ్దములో అరబికి లోకి అనువదించబడింది. విలియమ్ జోన్స్కు ఈ విషయము తెలియగా వాడు అలాగే నివేదించాడు. దీనికి మిల్ ప్రతిచర్య (రియాక్షన్) 'సర్ విలియమ్ జోన్స్, ఎవడికైతే విశ్వము యూరోపియన్ పండితులు/తత్త్వవేత్తలు చెప్పిన నిజాలు, వాడు భారత పండితులు తమ పుస్తకాల లోవని చెపుతున్నపటికీ వింటున్నాడు. --ది ఆర్గ్యుమెంటేటివ్ ఇండియన్, పేజీ 148