బీటామిథాసోన్
బీటామెథాసోన్ అనేది కార్టికోస్టెరాయిడ్ అని పిలువబడే ఒక రకమైన స్టెరాయిడ్.బీటామిథాసోన్. ఇది మంట, దురద కలిగించే చర్మ పరిస్థితులకు చికిత్స చేయడానికి వైద్యులు ఉపయోగిస్తారు.[1]వ్యక్తులు ఇంజెక్షన్ లేదా సమయోచిత బీటామెథాసోన్‌ను ఉపయోగించవచ్చు
బీటామిథాసోన్ సౌష్టవం[మార్చు]
బీటామెథాసోన్ అనేది గ్లూకోకార్టికాయిడ్, 20-ఆక్సో స్టెరాయిడ్, 21-హైడ్రాక్సీ స్టెరాయిడ్, 17ఆల్ఫా-హైడ్రాక్సీ స్టెరాయిడ్, ఫ్లోరినేటెడ్ స్టెరాయిడ్, 11బీటా-హైడ్రాక్సీ స్టెరాయిడ్, 3-ఆక్సో-డెల్టా(1),డెల్టా(4)-స్టెరాయిడ్. ఒక ప్రాథమిక ఆల్ఫా-హైడ్రాక్సీ కీటోన్, తృతీయ ఆల్ఫా-హైడ్రాక్సీ కీటోన్.ఇది ప్రెగ్నేన్ యొక్క హైడ్రైడ్ నుండి ఉత్పత్తి అవుతుంది.[2] బీటామెథాసోన్ 9α-ఫ్లోరో-16β-మిథైల్-11 β,17,21-ట్రైహైడ్రాక్సీప్రెగ్నా-1,4-డియన్-3,20-డియోన్, లేదా కేవలం 9α-ఫ్లోరో-16β-మిథైల్‌ప్రెడ్నిసోలోన్ (27.1.52).ఔషధం యొక్క రసాయన పేరు నుండి చూసినట్లుగా, బీటామెథాసోన్ C16 వద్ద మిథైల్ సమూహం యొక్క విధానంలో డెక్సామెథాసోన్ నుండి మాత్రమే భిన్నంగా ఉంటుంది.
సంశ్లేషణ[మార్చు]
బీటామెథాసోన్, డెక్సామెథాసోన్ వంటిది, 3α-అసిటాక్సీ-16-ప్రెగ్నెన్-11,20-డయోన్ నుండి సంశ్లేషణ చేయబడింది;అయినప్పటికీ, స్టెరాయిడ్ రింగ్ యొక్క C16 వద్ద ఉన్న మిథైల్ సమూహం మిథైల్బ్రోమైడ్‌తో ప్రతిస్పందించబడదు, కానీ డయాజోమీథేన్‌తో చర్య జరిపి, కార్బన్ ఉత్ప్రేరకంపై పల్లాడియంను ఉపయోగించి స్టెరాయిడ్ రింగ్‌లోని కార్బన్ అణువుల C16-C17 మధ్య డబుల్ బంధాన్ని హైడ్రోజనేషన్ చేస్తుంది, దీని ఫలితంగా ప్రవేశపెట్టిన మిథైల్ సమూహం యొక్క సంబంధిత β-ఓరియంటేషన్ లో వుండును. [3][4]
5α-ప్రెగ్నేన్-3β,16β,20S-ట్రియోల్ నుండి బీటామెథాసోన్ యొక్క అధికారిక సంశ్లేషణ వివరించబడింది. ట్రయోల్ యొక్క బ్రోమినేషన్-ఎసిటైలేషన్, అవసరమైన C16β-మిథైల్ సమూహాన్ని పొందడానికి డైమెథైల్‌కాపెర్లిథియంతో ఏర్పడే C16α-బ్రోమైడ్ యొక్క SN2 ప్రతిచర్య, డైహైడ్రాక్సీఅసిటోన్ సైడ్ చెయిన్‌ను సిద్ధం చేయడానికి డబుల్ హైడ్రాక్సిలేషన్ కీలకమైన పరివర్తనాలు.[5] అందుబాటులో ఉన్న 9α-hydroxyandrost-4-ene-3,17-dione (9αOH-AD) నుండి బీటామెథాసోన్ యొక్క నూతన, సమర్థవంతమైన సంశ్లేషణ అభివృద్ధి చేయబడింది. 16α-మిథైల్ CH3Brతో స్టీరియోసెలెక్టివ్‌గా జోడింపు చేయబడింది., 16β-మిథైల్‌గా మార్చబడింది, 17-సైడ్ చైన్ విషపూరిత KCN/HOAc స్థానంలో 2-క్లోరోవినైల్ ఇథైల్ ఈథర్‌ తో ఇన్‌స్టాల్ చేయబడింది, తేలికపాటి కిణ్వ ప్రక్రియ 1 కోసం ఉపయోగించబడింది. 2-డీహైడ్రోజనేషన్, DDQ ఆక్సీకరణను భర్తీ చేస్తుంది. సర్దుబాట్లు, దశల మెరుగుదలల ద్వారా, ఈ మార్గం 22.9% మొత్తం దిగుబడితో 11 దశల్లో బీటామెథాసోన్‌ను ఉత్పత్తి చేసింది, సాపేక్షంగా తక్కువ విషపూరితం, ఖర్చుతో పారిశ్రామిక అనువర్తనానికి దాని సామర్థ్యాన్ని చూపుతుంది.[6]
భౌతిక ధర్మాలు[మార్చు]
| లక్షణం/గుణం | మితి/విలువ |
| అణు సూత్రం | C22H29FO5 [7] |
| అణు భారం | 392.5 గ్రా /మోల్[7] |
| స్థితి | ఘన స్థితి |
| రంగు | తెల్లని స్పటికాకర పొడి [8] |
| ద్రవీభవన ఉష్ణోగ్రత | 178°C[9] |
| మరుగు స్థానం | 568.2°C[10] |
| నీటిలో ద్రావణీయత | 66.5 మి. గ్రా /లీటరుకు.25°Cవద్ద[11] |
బీటామిథాసోన్ యొక్క సాంద్ర 1.1283 వుండునని అంచనా వేయబడినది.[12]
ఎలా పని చేస్తుంది[మార్చు]
- బీటామిథాసోన్అనేది ఒక స్టెరాయిడ్, ఇది శరీరంలో మంట (ఎరుపు, వాపు), అలెర్జీలకు కారణమయ్యే కొన్ని రసాయన దూతల ఉత్పత్తిని నిరోధించడం ద్వారా పనిచేస్తుంది.బీటామిథాసోన్ సమయోచిత (చర్మం కోసం) తామర లేదా సోరియాసిస్ వంటి అనేక చర్మ పరిస్థితుల వల్ల కలిగే మంట, దురద చికిత్సకు ఉపయోగిస్తారు.[13]
- బీటామిథాసోన్ ఒక స్టెరాయిడ్ ఔషధం. రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్, దైహిక లూపస్ ఎరిథెమాటోసస్ వంటి రుమాటిక్ రుగ్మతలు, చర్మశోథ, సోరియాసిస్ వంటి చర్మ వ్యాధులు, ఆస్తమా, ఆంజియోడెమా వంటి అలెర్జీ పరిస్థితులు, శిశువు యొక్క ఊపిరితిత్తుల అభివృద్ధిని వేగవంతం చేయడానికి ముందస్తు ప్రసవం, క్రోన్'స్ వ్యాధి, వంటి అనేక వ్యాధులకు ఇది ఉపయోగించబడుతుంది. లుకేమియా వంటి క్యాన్సర్‌లు,, ఫ్లూడ్రోకార్టిసోన్‌తో పాటు అడ్రినోకోర్టికల్ ఇన్సఫిసియెన్సీ, ఇతరురుగ్మతలు.[2]
- బీటామిథాసోన్ చర్మానికి దాని ఇంజెక్షన్ లేదా పూత/లేపనం తర్వాత వివిధ మార్గాల్లో పనిచేస్తుంది. ఇది శోథ నిరోధక చర్యను కలిగి ఉంటుంది, రోగనిరోధక వ్యవస్థను అణిచివేస్తుంది. కార్టికోస్టెరాయిడ్స్ చర్మ కణాలు పెరగకుండా, గుణాత్మకంగా పెరగకుండా కూడా ఆపగలవు.[14]
- డెక్సామెథాసోన్ యొక్క ఐసోమర్‌గా, బీటామెథాసోన్ ప్రాథమికంగా చర్మశోథ, తామర చికిత్సకు, దురద నిరోధక ఏజెంట్‌గా స్థానికంగా ఉపయోగించబడుతుంది. ఈ ఔషధం యొక్క పర్యాయపదాలు బీటాకోర్, సెలెస్టాన్, సూపర్కోర్టెన్, ఇతర పేర్లు.[15]
వాడే విధానం[మార్చు]
- ఇది నోటి ద్వారా తీసుకోబడుతుంది, కండరాలలోకి ఇంజెక్ట్ చేయబడుతుంది లేదా చర్మానికి క్రీమ్, లోషన్ లేదా ద్రవ రూపాల్లో పూయబడుతుంది.[2]
- బాధితులు రోజుకు ఒకటి లేదా రెండుసార్లు ప్రభావిత ప్రాంతానికి కొన్ని చుక్కల బీటామెథాసోన్ డిప్రొపియోనేట్ లేదా బీటామెథాసోన్ వాలరేట్ లోషన్‌ను పూయవచ్చు.[14]
దుష్పలితాలు[మార్చు]
- బీటామిథాసోన్ వలన తలనొప్పి, వికారం, ఆకలి లేకపోవడం, బరువు పెరగడం, మలబద్ధకం, ఉబ్బరం, చర్మంపై దద్దుర్లు, లేత చర్మం మొదలైన సాధారణ దుష్ప్రభావాలను చూపుతుంది. ఈ దుష్ప్రభావాలు వాటంతట అవే పరిష్కారమవుతాయి. అవి కొనసాగితే లేదా అధ్వాన్నంగా ఉంటే వైద్యుడికి తెలియజేయ్యాలి.[16]
బీటామిథాసోన్ మాత్రలు వాడినపుడు, దుష్ప్రభావాలు 100 మందిలో 1 కంటే ఎక్కువ మందిలో సంభవిస్తాయి.[17]
మాత్రల దుష్పలితాలు
- బరువు పెరుగుట
- అజీర్ణం
- నిద్ర సమస్యలు
- చంచలమైన అనుభూతి
- చాలా చెమటలు పట్టడం
ఇలాంటి లక్షణాలు కంపించినపుడు వెంటనే సంబంధిత వైద్యున్ని సంప్రదించాలి.అజీర్ణం లేదా మూడ్ మార్పులు వంటి కొన్ని దుష్ప్రభావాలు వెంటనే సంభవించవచ్చు. బీటామెథాసన్ తీసుకున్న వారాలు లేదా నెలల తర్వాత రౌండర్ ముఖాన్ని పొందడం వంటి ఇతరాలు జరగవచ్చు
తీవ్రమైన దుష్ప్రభావాలు[మార్చు]
బీటామిథాసోన్ మాత్రలు వాడినపుడు ఈ క్రింది అరోగ్య సమస్యలు కల్గినపుడు,వాటిని తీవ్రమైన ఔషధ దుష్ప్రభావాలు గా భావించి,వైద్యుని పరివేక్షణలొ తగిన చికిత్స తీసుకోవాల్సి వున్నది.<ref name=sides>
- అధిక ఉష్ణోగ్రత, చాలా గొంతు నొప్పి, చెవి లేదా సైనస్ నొప్పి, దగ్గు, ఎక్కువ లాలాజలం లేదా మీ లాలాజలం రంగులో మార్పు, మూత్ర విసర్జన చేసినప్పుడు నొప్పి, నోటి పుండ్లు లేదా నయం కాని గాయం - ఇవి సంక్రమణకు ఒక సంకేతాలు కావచ్చు.
- నిద్ర లేదా గందరగోళంగా అనిపించడం, చాలా దాహం లేదా ఆకలిగా అనిపించడం, తరచుగా మూత్ర విసర్జన చేయడం - ఇవి రక్తంలో అధిక చక్కెరకు సంకేతాలు కావచ్చు.
- వెన్ను పైభాగంలో లేదా పొట్టలో బరువు పెరగడం, ఉబ్బిన, గుండ్రని ముఖం (చంద్రుని ముఖం), నెమ్మదిగా గాయం మానడం - ఇవి కుషింగ్స్ సిండ్రోమ్ సంకేతాలు కావచ్చు.
- వేదనగా లేదా అనారోగ్యంగా ఉండటం, బాగా తల తిరగడం లేదా బయటకు వెళ్లడం, కండరాల బలహీనత, బాగా అలసిపోయినట్లు అనిపించడం, ఆకలి లేకపోవడం, బరువు తగ్గడం - ఇవి అడ్రినల్ గ్రంథి సమస్యల సంకేతాలు కావచ్చు
- కండరాల నొప్పి లేదా బలహీనత, కండరాల తిమ్మిర్లు లేదాహృదయ స్పందన రేటులో మార్పులు - ఇవి తక్కువ పొటాషియం స్థాయిలకు సంకేతాలు కావచ్చు
- తీవ్రమైన కడుపు నొప్పి, తీవ్రమైన వెన్నునొప్పి, వేదన అనుభూతి లేదా అనారోగ్యం లేదా అతిసారం - ఇవి ప్యాంక్రియాస్ సమస్యల సంకేతాలు కావచ్చు
- చేతులు లేదా కాళ్ళలో వాపు.
- చెదిరినట్లు అస్పష్టముగా కనబడుట
- ఏదైనా వివరించలేని గాయాలు లేదా రక్తస్రావం జరగడం.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "What to know about betamethasone". medicalnewstoday.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "CHEBI:3077-betamethasone". ebi.ac.uk. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "Betamethasone". sciencedirect.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ R.S. Vardanyan, V.J. Hruby, in Synthesis of Essential Drugs, 2006
- ↑ "A Formal Synthesis of Betamethasone". onlinelibrary.wiley.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "A novel route for the preparation of betamethasone from 9α-hydroxyandrost-4-ene-3,17-dione (9αOH-AD) by chemical synthesis and fermentation". researchgate.net. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ 7.0 7.1 "Betamethasone". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "BETAMETHASONE". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "Betamethasone dipropionate". chemspider.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "Betamethasone". chemspider.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ USEPA; USEPA Solubility Database. (Kawai K; J Osaka Univ Dent Sch 28: 153-160 (1988))
- ↑ "Betamethasone". chemicalbook.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "What is betamethasone topical?". drugs.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ 14.0 14.1 "How does betamethasone work?". medicalnewstoday.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "Corticosteroids". .sciencedirect.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "Betamethasone". practo.com. Retrieved 2024-04-05.
- ↑ "Common side effects". nhs.uk. Retrieved 2024-04-05.