గుల్బదన్ బేగం
గుల్బదన్ బేగం ( సుమారు 1523 – 7 ఫిబ్రవరి 1603) మొఘల్ యువరాణి, మొఘల్ సామ్రాజ్య స్థాపకుడు బాబర్ చక్రవర్తి కుమార్తె. [1]గుల్బదన్ బేగం పేరు పెర్షియన్ భాషలో "గులాబీ పువ్వు వంటి శరీరం" లేదా "గులాబీ శరీరం" అని అర్ధం.[2] ఆమె తన మేనల్లుడు అక్బర్ చక్రవర్తి అభ్యర్థన మేరకు వ్రాసిన తన సవతి సోదరుడు హుమాయున్ చక్రవర్తి జీవిత చరిత్ర అయిన హుమాయున్-నామా రచయితగా ప్రసిద్ధి చెందింది. [3] బాబర్ గురించి గుల్బదన్ జ్ఞాపకం క్లుప్తంగా ఉంది, కానీ ఆమె సవతి సోదరుడు కమ్రాన్ మీర్జాతో అతని ఘర్షణకు సంబంధించిన అరుదైన విషయాలను అందిస్తుంది. ఆమె తన సోదరుల మధ్య జరిగిన బంధుత్వ సంఘర్షణను శోకంతో రికార్డ్ చేసింది. గుల్బదన్ బేగం [4] 1530లో ఆమె తండ్రి మరణించే సమయానికి దాదాపు ఎనిమిదేళ్లు, ఆమె పెద్ద సోదరుడు హుమాయున్ వద్ద పెరిగారు. ఆమె పదిహేడేళ్ల వయసులో తూర్పు మొఘులిస్థాన్‌కు చెందిన ఖాన్ అహ్మద్ అలఖ్ [5] కుమారుడు ఐమన్ ఖ్వాజా సుల్తాన్ కుమారుడు, ఆమె బంధువు అయిన ఖిజర్ ఖ్వాజా ఖాన్‌ను చాగటై కులీనుడుతో వివాహం చేసుకుంది. ఆమె తన జీవితంలో ఎక్కువ భాగం కాబూల్‌లో గడిపింది. 1557లో, ఆమె మేనల్లుడు అక్బర్ ఆమెను ఆగ్రాలోని సామ్రాజ్య గృహంలో చేరమని ఆహ్వానించాడు. ఆమె సామ్రాజ్య గృహంలో గొప్ప ప్రభావాన్ని, గౌరవాన్ని పొందింది, అక్బర్, అతని తల్లి హమీదా ఇద్దరూ ఎంతో ప్రేమించబడ్డారు. గుల్బదన్ బేగం అక్బర్నామా ( lit. అబుల్ ఫజల్ రచించిన , ఆమె జీవిత చరిత్రలోని చాలా వివరాలు ఈ రచన ద్వారా అందుబాటులో ఉంటాయి. అనేక ఇతర రాచరిక మహిళలతో పాటు, గుల్బదన్ బేగం మక్కాకు తీర్థయాత్రను చేపట్టింది, ఏడు సంవత్సరాల తరువాత 1582లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చింది. ఆమె 1603లో మరణించింది.
జీవితం తొలి దశలో[మార్చు]
యువరాణి గుల్బాదన్ సుమారు 1523 దిల్దార్ బేగంకు. ఆమె తండ్రి, బాబర్, కాబూల్‌లో 19 సంవత్సరాలు ప్రభువుగా ఉన్నారు; అతను కుందుజ్, బదక్షన్‌లలో కూడా మాస్టర్‌గా ఉన్నాడు, 1519 నుండి బజౌర్, స్వాత్‌ను, ఒక సంవత్సరం పాటు కాందహార్‌ను నిర్వహించాడు. ఆ 19 సంవత్సరాలలో 10 సంవత్సరాలలో, అతను తైమూర్ హౌస్ అధిపతిగా, అతని స్వతంత్ర సార్వభౌమాధికారానికి చిహ్నంగా పాద్షాగా స్టైల్ చేయబడ్డాడు. రెండు సంవత్సరాల తరువాత బాబర్ భారతదేశంలోని ఒక సామ్రాజ్యాన్ని జయించటానికి సింధు మీదుగా తన చివరి దండయాత్రకు బయలుదేరాడు. గుల్బదన్ తోబుట్టువులలో ఆమె అన్న, హిందాల్ మీర్జా, ఇద్దరు ఇతర సోదరీమణులు, గుల్రంగ్ బేగం, గుల్చెహ్రా బేగం ఉన్నారు, అయితే ఆమె తమ్ముడు అల్వార్ మీర్జా అతని చిన్నతనంలోనే మరణించాడు. ఆమె తోబుట్టువులలో, గుల్బదన్ ఆమె సోదరుడు హిందాల్ మీర్జాతో చాలా సన్నిహితంగా ఉండేది. [6]పదిహేడేళ్ల వయస్సులో, గుల్బదన్ ఒక చాగటై కులీనుడు, ఆమె బంధువైన ఖిజర్ ఖ్వాజా ఖాన్‌ను వివాహం చేసుకున్నాడు, అతను మొఘులిస్థాన్‌కు చెందిన ఖాన్ అహ్మద్ అలఖ్ కుమారుడు ఐమన్ ఖ్వాజా సుల్తాన్ కుమారుడు.[7]1540లో, హుమాయున్ తన తండ్రి బాబర్ భారతదేశంలో స్థాపించిన రాజ్యాన్ని బీహార్‌కు చెందిన పష్టూన్ సైనికుడు షేర్ షా సూరి చేతిలో కోల్పోయాడు. అతని గర్భవతి అయిన భార్య హమీదా బాను బేగం, ఒక మహిళా సహాయకురాలు, కొంతమంది నమ్మకమైన మద్దతుదారులతో, హుమాయున్ మొదట లాహోర్‌కు, తర్వాత కాబూల్‌కు పారిపోయాడు. అతను ప్రస్తుత ఆఫ్ఘనిస్తాన్, పర్షియాలో తరువాతి పదిహేను సంవత్సరాలు ప్రవాసంలో ఉన్నాడు. గుల్బదన్ బేగం మళ్లీ కాబూల్‌కు వెళ్లింది. అంతఃపురంలోని ఇతర మొఘల్ స్త్రీల మాదిరిగానే ఆమె జీవితం కూడా ముగ్గురు మొఘల్ రాజులతో ముడిపడి ఉంది - ఆమె తండ్రి బాబర్, సోదరుడు హుమాయున్, మేనల్లుడు అక్బర్ . హుమాయున్ ఢిల్లీ సామ్రాజ్యాన్ని పునఃస్థాపించిన రెండు సంవత్సరాల తర్వాత, ఆమె తన పాలనను ప్రారంభించిన అక్బర్ ఆదేశానుసారం అంతఃపురంలోని ఇతర మొఘల్ మహిళలతో కలిసి ఆగ్రాకు తిరిగి వచ్చింది.
హుమాయున్ నామ రచన[మార్చు]
అక్బర్ తన తండ్రి హుమాయూన్ కథను వివరించడానికి గుల్బదన్ బేగంను నియమించాడు. అతను తన అత్తను ఇష్టపడేవాడు, ఆమె కథ చెప్పే నైపుణ్యం గురించి తెలుసు. మొఘలులు తమ స్వంత పాలనలను డాక్యుమెంట్ చేయడానికి రచయితలను నిమగ్నం చేయడం ఫ్యాషన్ (అక్బర్ స్వంత చరిత్ర, అక్బర్నామా, సుప్రసిద్ధ పర్షియన్ పండితుడు అబుల్ ఫజల్ రాశారు). అక్బర్ తన అత్తకు తన సోదరుడి జీవితం గురించి ఏది గుర్తుందో అది రాయమని అడిగాడు. గుల్బదన్ బేగం సవాలును స్వీకరించి, అహ్వాల్ హుమాయున్ పాద్షా జమాహ్ కర్దోమ్ గుల్బాదన్ బేగం బింట్ బాబర్ పాద్షా అమ్మ అక్బర్ పాద్షా అనే పత్రాన్ని రూపొందించారు. ఇది హుమాయున్-నామా అని పిలువబడింది. [8] గుల్బదన్ సాధారణ పర్షియన్ భాషలో రాశారు, ప్రసిద్ధ రచయితలు ఉపయోగించే వివేకవంతమైన భాష లేకుండా. ఆమె తండ్రి బాబర్ అదే శైలిలో బాబర్-నామా రాశారు, ఆమె అతని క్యూ తీసుకొని తన జ్ఞాపకాల నుండి రాసింది. ఆమె సమకాలీన రచయితలలో కొంతమందికి భిన్నంగా, గుల్బదన్ ఆమె జ్ఞాపకం చేసుకున్న వాస్తవిక కథనాన్ని అలంకరించకుండా రాశారు. ఆమె రూపొందించినది హుమాయున్ పాలన పరీక్షలు, కష్టాలను వివరించడమే కాకుండా, మొఘల్ అంతఃపురంలో జీవితం సంగ్రహావలోకనం కూడా ఇస్తుంది. 16వ శతాబ్దంలో మొఘల్ రాజవంశానికి చెందిన మహిళ రాసిన ఏకైక రచన ఇది. గుల్బాదన్ హుమాయున్-నామాను పర్షియన్ భాషలో కాకుండా ఆమె మాతృభాష అయిన టర్కిక్‌లో వ్రాసి ఉంటారని, ఈ రోజు అందుబాటులో ఉన్న పుస్తకం అనువాదమేనని అనుమానం ఉంది.[9]గుల్బాదన్ హుమాయున్-నామాను పర్షియన్ భాషలో కాకుండా ఆమె మాతృభాష అయిన టర్కిక్‌లో వ్రాసి ఉంటారని, ఈ రోజు అందుబాటులో ఉన్న పుస్తకం అనువాదమేనని అనుమానం ఉంది.[10]
ఫిర్దౌస్-మకానీ (బాబర్), జన్నత్-అష్యానీ (హుమాయూన్) చేసిన పనుల గురించి మీకు తెలిసిన వాటిని వ్రాయండి' అని ఒక ఉత్తర్వు జారీ చేయబడింది. ఈ సమయంలో, అతని మహిమాన్విత ఫిర్దౌస్-మకానీ ఈ నశించే ప్రపంచం నుండి శాశ్వతమైన ఇంటికి వెళ్ళినప్పుడు, ఈ అల్పుడైన నాకు ఎనిమిదేళ్లు, కాబట్టి నాకు పెద్దగా గుర్తులేకపోవచ్చు. అయితే రాజాజ్ఞకు విధేయతగా, నేను విన్న, జ్ఞాపకం ఉన్న ప్రతిదాన్ని నేను సెట్ చేసాను.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ Aftab, Tahera (2008). Inscribing South Asian Muslim women : an annotated bibliography & research guide ([Online-Ausg.]. ed.). Leiden: Brill. p. 8. ISBN 9789004158498.
- ↑ Ruggles, D. Fairchild (ed.) (2000). Women, patronage, and self-representation in Islamic societies. Albany, N.Y.: State University of New York Press. p. 121. ISBN 9780791444696.
{{cite book}}:|first=has generic name (help) - ↑ Faruqui, Munis D. (2012). Princes of the Mughal Empire, 1504-1719. Cambridge: Cambridge University Press. p. 251. ISBN 9781107022171.
- ↑ Ruggles, D. Fairchild (ed.) (2000). Women, patronage, and self-representation in Islamic societies. Albany, N.Y.: State University of New York Press. p. 121. ISBN 9780791444696.
{{cite book}}:|first=has generic name (help) - ↑ Balabanlilar, Lisa (2015). Imperial Identity in the Mughal Empire: Memory and Dynastic Politics in Early Modern South and Central Asia (in ఇంగ్లీష్). I.B.Tauris. p. 8. ISBN 9780857732460.
- ↑ Schimmel, Annemarie (2004). The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books. p. 144.
- ↑ Balabanlilar, Lisa (2015). Imperial Identity in the Mughal Empire: Memory and Dynastic Politics in Early Modern South and Central Asia (in ఇంగ్లీష్). I.B.Tauris. p. 8. ISBN 9780857732460.
- ↑ The Humayun Namah, by Gulbadan Begam, a study site by Deanna Ramsay
- ↑ "2. The Culture and Politics of Persian in Precolonial Hindustan", Literary Cultures in History, University of California Press, pp. 131–198, 2019-12-31, doi:10.1525/9780520926738-007, ISBN 978-0-520-92673-8, retrieved 2021-06-11
- ↑ "2. The Culture and Politics of Persian in Precolonial Hindustan", Literary Cultures in History, University of California Press, pp. 131–198, 2019-12-31, doi:10.1525/9780520926738-007, ISBN 978-0-520-92673-8, retrieved 2021-06-11