తెంసుల ఏవో

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
తెంసుల ఏవో
2010లో న్యూఢిల్లీ వరల్డ్ బుక్ ఫెయిర్ సమయంలో తెంసుల ఏవో
పుట్టిన తేదీ, స్థలం(1945-10-25)1945 అక్టోబరు 25
జోర్హాట్, అస్సాం, భారతదేశం
మరణం2022 అక్టోబరు 9(2022-10-09) (వయసు 76)
దిమాపూర్, నాగాలాండ్, భారతదేశం
వృత్తి
  • కవి
  • ఎథ్నోగ్రాఫర్
గుర్తింపునిచ్చిన రచనలు
  • దీస్ హిల్స్ కాల్స్ హోమ్
  • లాబర్నమ్ ఫర్ మై హెడ్
పురస్కారాలుపద్మశ్రీ (2007)
సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (2013)[1]
సంతానం
అనుంగ్లా జో లాంగ్‌కుమెర్

టి. జాన్ లాంగ్‌కుమర్

 

తెంసుల ఏవో (1945, అక్టోబరు 25 - 2022, అక్టోబరు 9)[2] అస్సాంకి చెందిన కవి, కాల్పనిక రచయిత్రి, ఎథ్నోగ్రాఫర్. నార్త్ ఈస్టర్న్ హిల్ విశ్వవిద్యాలయం[3] లో ఇంగ్లీషు ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేసి 2010లో పదవీ విరమణ చేసింది.[4] 1992 - 1997 మధ్యకాలంలో ఈ విశ్వవిద్యాలయం నుండి డిప్యుటేషన్‌పై నార్త్ ఈస్ట్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్ డైరెక్టర్‌గా పనిచేసింది.[4] సాహిత్యం, విద్యకు ఈమె చేసిన కృషికి పద్మశ్రీ అవార్డు లభించింది. ఈమె రాసిన లాబర్నమ్ ఫర్ మై హెడ్ అనే పుస్తకానికి చిన్న కథల విభాగంలో ఆంగ్ల రచనకు సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు లభించింది.[5] ఈమె రచనలు అస్సామీ, బెంగాలీ, ఫ్రెంచ్, జర్మన్, హిందీ, కన్నడ భాషలలోకి అనువదించబడ్డాయి.[6]

జీవిత చరిత్ర

[మార్చు]

తొలి జీవితం

[మార్చు]

తెంసుల 1945, అక్టోబరు 25న ఇమ్నాముతోంగ్బా చాంగ్కిరి - నోకింటెమ్లా లాంగ్‌కుమెర్[7] దంపతులకు జోర్హాట్‌లో జన్మించింది. ఈమెకు ఐదుగురు తోబుట్టువులు. ఈమె చిన్న సోదరుడు క్రాల్ చేయడం ప్రారంభించినప్పుడు, ఈమె తల్లిదండ్రులు ఒకరికొకరు తొమ్మిది నెలల్లో మరణించారు. ఆ తరువాత, ఈమె చిన్న ఇద్దరు తోబుట్టువులను వారి తండ్రి తమ్ముడితో నివసించడానికి మోకోక్‌చుంగ్ జిల్లాలోని వారి పూర్వీకుల గ్రామమైన చాంగ్కి గ్రామానికి తీసుకెళ్లారు. నలుగురు పెద్ద తోబుట్టువులు-ఖారీ, తాజెన్, తెంసుల, అలోంగ్-తాత్కాలికంగా జోర్హాట్ మిషన్ హాస్పిటల్‌లో ఉద్యోగం చేస్తున్న ఖరీ సంరక్షకత్వంలో జోర్హాట్‌లో ఉన్నారు. తెంసుల తన కష్టతరమైన బాల్యం, కౌమారదశను తన జ్ఞాపకాల వన్స్ అపాన్ ఎ లైఫ్‌లో 'విరిగిన బాల్యం'గా సంగ్రహించింది. ఈమె పూర్వీకుల కుటుంబం చాంగ్కి గ్రామం ప్రారంభ స్థావరంలో పాలుపంచుకుంది. ఈమె సందర్శనలు, గ్రామం పట్ల ఉన్న అనుబంధం "నాకు నా అంతర్గత గుర్తింపును అందించిన సున్నితత్వాన్ని పునరుద్ఘాటించడంలో" ఈమెకు సహాయపడింది.[4]

గోలాఘాట్ బాలికల మిషన్‌లో బోర్డర్‌గా ఆరు సంవత్సరాలు చదువుకుంది. 6వ తరగతి వరకు అస్సామీ మీడియంలో చదివింది. మెట్రిక్యులేషన్ పరీక్ష కోసం, అస్సామీ భాషలో రెండు పేపర్లు కూడా రాసింది. భాష అనర్గళంగా మాట్లాడేది. గోలాఘాట్‌లోని రిడ్జ్‌వే బాలికల ఉన్నత పాఠశాలలో మెట్రిక్యులేషన్ పూర్తి చేసింది.[4] నాగాలాండ్‌లోని మోకోక్‌చుంగ్‌లోని ఫజల్ అలీ కళాశాల నుండి డిటింక్షన్‌తో బిఏ, అస్సాంలోని గౌహతి విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఆంగ్లంలో ఎంఏ పట్టాలను పొందింది. హైదరాబాదులోని ఇంగ్లీష్ అండ్ ఫారిన్ లాంగ్వేజెస్ యూనివర్శిటీ నుండి, నార్త్ ఈస్టర్న్ హిల్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఇంగ్లీష్, పిహెచ్.డీ. బోధనలో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ డిప్లొమా పొందింది.

బోధనారంగం

[మార్చు]

టెంసుల 1975 డిసెంబరు నుండి లెక్చరర్‌గా నార్త్ ఈస్టర్న్ హిల్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఇంగ్లీష్ బోధించడం ప్రారంభించింది.[7] 1983 మేలో డాక్టర్ డిపి సింగ్ మార్గదర్శకత్వంలో పిహెచ్‌డి పూర్తి చేసింది. ది హీరోయిన్స్ ఆఫ్ హెన్రీ జేమ్స్ అనే శీర్షికతో, ఆమె థీసిస్ జేమ్స్ కథల్లోని మహిళా కథానాయకులను వారి అధునాతన, నాగరిక సమాజంలో విజయం సాధించడాన్ని పరిశీలించింది. దీని కోసం, తెంసుల హెన్రీ జేమ్స్ రాసిన ది మడోన్నా ఆఫ్ ది ఫ్యూచర్, డైసీ మిల్లర్, మేడమ్ డి మౌవ్స్, వాషింగ్టన్ స్క్వేర్, ది పోర్ట్రెయిట్ ఆఫ్ ఎ లేడీ, ది వింగ్స్ ఆఫ్ ది డోవ్, ది గోల్డెన్ బౌల్ మొదలైన వాటిని విశ్లేషించింది.

1992 నుండి 1997 వరకు నార్త్ ఈస్టర్న్ హిల్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి డిప్యుటేషన్‌పై నార్త్ ఈస్ట్ జోన్ కల్చరల్ సెంటర్, దిమాపూర్ డైరెక్టర్‌గా పనిచేసింది. 1985-86 మిన్నెసోటా విశ్వవిద్యాలయంలో ఫుల్‌బ్రైట్ ఫెలోగా పనిచేసింది.[2][8] 2010లో, నార్త్ ఈస్టర్న్ హిల్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఇంగ్లీష్ డిపార్ట్‌మెంట్ ప్రొఫెసర్, డీన్‌గా పదవీ విరమణ చేసింది.[7]

2007లో పద్మశ్రీ అవార్డును అందుకున్నది. మేఘాలయ ప్రభుత్వం నుండి 2009 గవర్నర్స్ గోల్డ్ మెడల్ అందించింది. ఈశాన్య భారతదేశం నుండి మిత్రా ఫుకాన్, మమంగ్ దాయితో పాటు ఆంగ్లంలో వెలువడిన ప్రధాన సాహిత్య గాత్రాలలో ఈమె ఒకరిగా విస్తృతంగా గౌరవించబడింది. ఆమె రచనలు జర్మన్, ఫ్రెంచ్, అస్సామీ, బెంగాలీ, హిందీ భాషలలోకి అనువదించబడ్డాయి.[9]

కవిత్వం

[మార్చు]

తెంసుల ఏడు కవితా రచనలను ప్రచురించింది.

  • సాంగ్స్ దట్ టెల్ (1988),
  • సాంగ్స్ దట్ ట్రై టు సే (1992),
  • సాంగ్స్ ఆఫ్ మెనీ మూడ్స్ (1995),
  • సాంగ్స్ ఫ్రమ్ హియర్ అండ్ దేర్ (2003),
  • సాంగ్స్ ఫ్రమ్ ది అదర్ లైఫ్ (2007).
  • బుక్ ఆఫ్ సాంగ్స్: కలెక్టెడ్ పోయమ్స్ 1988-2007 (2013).
  • సాంగ్స్ ఎలాంగ్ ది వే హోమ్ (2019).[10]

ఈమె మొదటి రెండు కవితా సంకలనాలు కోల్‌కతాలోని రైటర్స్ వర్క్‌షాప్ నుండి ప్రచురించబడ్డాయి. మూడవ, నాల్గవ, ఐదవ కవితా సంకలనాలను వరుసగా కోహిమా సాహిత్య సభ, నార్త్ ఈస్టర్న్ హిల్ విశ్వవిద్యాలయం, గ్రాస్‌వర్క్ బుక్స్ ప్రచురించాయి. చివరి రెండు హెరిటేజ్ పబ్లిషింగ్ హౌస్, దిమాపూర్ ద్వారా ప్రచురించబడ్డాయి.

సాహిత్య విమర్శ

[మార్చు]

ఈమె ఒక ఆదర్శ కథానాయిక కోసం హెన్రీ జేమ్స్ క్వెస్ట్ సాహిత్య విమర్శ పుస్తకాన్ని ప్రచురించింది. ఇది రైటర్స్ వర్క్‌షాప్ నుండి 1989లో ప్రచురించబడింది.[11]

ఆన్‌లైన్ పనులు

[మార్చు]
  • ఎస్సే: వెన్ ఇన్ డౌట్[12]

పుస్తకాలు

[మార్చు]
  • లాబర్నమ్ ఫర్ మై హెడ్ (పెంగ్విన్, 2009)
  • ఈ హిల్స్ కాల్డ్ హోమ్: స్టోరీస్ ఫ్రమ్ ఎ వార్ జోన్ (పెంగ్విన్, 2005 / జుబాన్, 2013)
  • అయో-నాగా ఓరల్ ట్రెడిషన్ (2000)

జ్ఞాపకం

[మార్చు]
  • వన్స్ అపాన్ ఎ లైఫ్: బర్న్ట్ కర్రీ అండ్ బ్లడీ రాగ్స్ (2014)[13]

అవార్డులు

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "Temsula Ao". Penguin India. Archived from the original on 20 December 2019. Retrieved 14 April 2021. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  2. ↑ 2.0 2.1 "Padma Shri Dr. Temsula Ao passes away". Nagaland Post. 10 October 2022. Archived from the original on 10 October 2022. Retrieved 10 October 2022.
  3. ↑ "Prof Temsula Ao passes away". MorungExpress. Retrieved 11 October 2022.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Temsüla Ao talks about her life, books and society". The Thumb print. 2 March 2017. Archived from the original on 23 August 2017. Retrieved 14 April 2021.
  5. ↑ "Poets dominate Sahitya Akademi Awards 2013" Archived 19 డిసెంబరు 2013 at the Wayback Machine.
  6. ↑ Longkumer, Purnungba (9 April 2022). "Nagaland DGP releases a book 'The Tombstone in my Garden'". Eastern Mirror. Retrieved 15 October 2022.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Longkumer, Purnungba (10 October 2022). "Dr. Temsula Ao laid to rest in Dimapur; brief biography of Padma Shri awardee". Eastern Mirror. Retrieved 11 October 2022.
  8. ↑ "Introduction of NEZCC". North East Zone Cultural Centre. Archived from the original on 23 November 2021. Retrieved 10 October 2022.
  9. ↑ "Five artistes to receive Governor's Award 2009". Archived from the original on 14 July 2011. Retrieved 7 February 2020. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  10. ↑ Moitra, Aheli (20 February 2019). "String for the garland". The Morung Express. Retrieved 10 October 2022.
  11. ↑ Ao, T. (1989). Henry James and the quest for an ideal heroine. Calcutta: Writers Workshop. OCLC 20454470.
  12. ↑ "Nomad at heart « Harmony Magazine". harmonyindia.org. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 6 June 2022.
  13. ↑ "Once Upon a Life: Burnt Curry and Bloody Rags – Zubaan" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 10 October 2022.
  14. ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 19 October 2017. Retrieved 21 July 2015. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  15. ↑ "Ao stresses importance of mother tongue | Nashik News - Times of India". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). 21 March 2015. Retrieved 11 October 2022.

బాహ్య లింకులు

[మార్చు]
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=తెంసుల_ఏవో&oldid=4300886" నుండి వెలికితీశారు