మన్ను భండారి
మన్ను భండారి యాదవ్ | |
|---|---|
 2015లో భండారి | |
| జననం | 1931 ఏప్రిల్ 2 భాన్‌పురా, ఇండోర్ రాష్ట్రం, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| మరణం | 2021 నవంబరు 15 (వయసు 90) గుర్గావ్, హర్యానా, భారతదేశం |
| జీవిత భాగస్వామి | రాజేంద్ర యాదవ్ |
మన్ను భండారి యాదవ్ (3 ఏప్రిల్ 1931 - 15 నవంబర్ 2021) భారతీయ రచయిత్రి, స్క్రీన్ ప్లే రచయిత్రి, ఉపాధ్యాయురాలు, నాటక రచయిత్రి. ప్రధానంగా ఆమె రెండు హిందీ నవలలు, ఆప్ కా బంటీ ( మీ బంటి ), మహాభోజ్ ( ఫీస్ట్ )లకు ప్రసిద్ధి చెందిన భండారి 150కి పైగా చిన్న కథలు, అనేక ఇతర నవలలు, టెలివిజన్, చలనచిత్రాల స్క్రీన్‌ప్లేలు, థియేటర్‌కి అనుసరణలు కూడా రాశారు. ఆమె హిందీ సాహిత్యంలో నయీ కహానీ ఉద్యమానికి మార్గదర్శకురాలు, ఇది అభివృద్ధి చెందుతున్న భారతీయ మధ్యతరగతి ఆకాంక్షలపై దృష్టి సారించింది, మధ్యతరగతి శ్రామిక, విద్యావంతులైన మహిళల అంతర్గత జీవితాలను చిత్రీకరించినందుకు ఆమె స్వంత పని గుర్తించదగినది. ఆమె పని భారతదేశంలో కుటుంబం, సంబంధాలు, లింగ సమానత్వం, కుల వివక్ష యొక్క ఇతివృత్తాలను పరిష్కరిస్తుంది. భండారి రచనలు దూరదర్శన్ (భారతదేశ ప్రజా ప్రసార సేవ), బీబీసీ, భారతదేశంలోని నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ డ్రామా కోసం నిర్మాణాలతో సహా చలనచిత్రం, వేదికల కోసం విస్తృతంగా స్వీకరించబడ్డాయి. ఆమె రచనలు హిందీ, అలాగే ఫ్రెంచ్, జర్మన్, ఆంగ్లం నుండి ఇతర భారతీయ భాషలలోకి విస్తృతంగా అనువదించబడ్డాయి. ఉత్తరప్రదేశ్ హిందీ సంస్థాన్, వ్యాస్ సమ్మాన్‌తో సహా ఆమె తన పనికి భారతదేశంలో అనేక అవార్డులను అందుకుంది. ఆమె 21వ శతాబ్దపు హిందీ సాహిత్యంలో ప్రముఖ రచయిత్రులలో ఒకరు, ఆమె మరణం తర్వాత ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్ ఆమెను "హిందీ సాహిత్య ప్రపంచంలోని డోయెన్"గా అభివర్ణించింది.[1]
జీవిత చరిత్ర[మార్చు]
భండారీ 3 ఏప్రిల్ 1931న మధ్యప్రదేశ్‌లోని భన్‌పురాలో జన్మించారు,రాజస్థాన్‌లోని అజ్మీర్‌లో ఎక్కువగా పెరిగారు, ఇక్కడ ఆమె తండ్రి సుఖసంపత్ రాయ్ భండారీ స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు, సంఘ సంస్కర్త, మొదటి ఆంగ్లం నుండి హిందీ, ఆంగ్లం నుండి మరాఠీ నిఘంటువుల నిర్మాత. [2] అతను హిందూ సంస్కరణవాద సంస్థ అయిన ఆర్యసమాజ్‌లో భాగంగా సామాజిక సంస్కరణలో నిమగ్నమై ఉన్నప్పుడు, భండారీ ప్రకారం, ఆమె నల్లని రంగు కోసం అతను ఆమెను తరచుగా కించపరిచేవాడు. [3] ఆమె ఐదుగురు పిల్లలలో (ఇద్దరు సోదరులు, ముగ్గురు సోదరీమణులు) చిన్నది. భండారి మొదట్లో అజ్మీర్‌లో చదువుకుంది, పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయంలో చదువుకుంది. ఆమె బనారస్ హిందూ విశ్వవిద్యాలయంలో హిందీ భాష, సాహిత్యంలో ఎంఏ డిగ్రీని సంపాదించింది. విద్యార్థిగా ఆమె రాజకీయంగా చురుకుగా ఉండేది, 1946లో, సుభాష్ చంద్రబోస్ ఇండియన్ నేషనల్ ఆర్మీలో పాల్గొన్నందుకు ఆమె ఇద్దరు సహచరులు తొలగించబడిన తర్వాత సమ్మెను నిర్వహించడంలో సహాయపడింది. [4] భండారి మొదట్లో కలకత్తాలో హిందీలో లెక్చరర్‌గా పనిచేసింది, మొదట ప్రాథమిక, మాధ్యమిక పాఠశాల అయిన బల్లిగంగే శిక్షా సదన్‌లో, తరువాత కోల్‌కతాలోని రాణి బిర్లా కళాశాలలో 1961-1965లో బోధించాడు. తన భర్తతో కలిసి ఢిల్లీకి వెళ్లిన తర్వాత, ఆమె ఢిల్లీ యూనివర్సిటీలోని మిరాండా హౌస్ కాలేజీలో హిందీ సాహిత్యంలో లెక్చరర్‌గా మారింది. [4] 1992-1994 వరకు ఆమె ఉజ్జయిని ప్రేమ్‌చంద్ సృజన్‌పీఠ్‌లో విక్రమ్ విశ్వవిద్యాలయంలో గౌరవ దర్శకత్వం వహించారు.
కుటుంబం[మార్చు]
భండారి హిందీ రచయిత, సంపాదకుడు రాజేంద్ర యాదవ్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు. [5] భండారీ కలకత్తా యూనివర్సిటీలో చదువుతున్నప్పుడు కలకత్తాలో (ప్రస్తుతం కోల్‌కతా ) కలుసుకున్నారు. భండారీ, యాదవ్ 1964 వరకు కోల్‌కతాలోని టోలీగంజ్‌లో నివసించారు, వారు ఢిల్లీకి మారారు. వారు ఢిల్లీలో నివసించారు, వారికి ఒక కుమార్తె, రచన అనే కుమార్తె ఉంది. [6] భండారి, యాదవ్ 1980లలో విడిపోయారు, కానీ విడాకులు తీసుకోలేదు, 2013లో యాదవ్ మరణించే వరకు స్నేహితులుగా ఉన్నారు [7] [8]
గ్రంథ పట్టిక[మార్చు]
- ఏక్ ఇంచ్ ముస్కాన్ (1962) ( రాజేంద్ర యాదవ్‌తో సహ రచయిత)ISBN 8170282446
- ఆప్కా బంటీ (1971)ISBN 978-8171194469
- మహాభోజ్ (1979)ISBN 9788171198399
అనుసరణలు[మార్చు]
భండారి తన రచనల అనేక చలనచిత్రాలు, టెలివిజన్ , రంగస్థల అనుకరణలలో సన్నిహితంగా పాల్గొన్నారు. అయినప్పటికీ, ఆమె పనిని ఇతరులు కూడా ఉత్పత్తి కోసం స్వీకరించారు. 2017లో, ఆమె కథ శాస్త్రీయ కథక్ నృత్య ప్రదర్శన, 'త్రిశంకు' ఆమె కుమార్తె, కొరియోగ్రాఫర్, నర్తకి రచనా యాదవ్, సంగీత స్వరకర్తలు, గుండెచా సోదరుల కోసం విమర్శకుల ప్రశంసలను పొందింది. [9] నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషనల్ రీసెర్చ్ అండ్ ట్రైనింగ్ సెట్ చేసిన పాఠశాలల హిందీ పాఠ్యాంశాల్లో ఆమె కథలు చేర్చబడ్డాయి. [10]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Mannu Bhandari turned the eye inwards, to the complex layers of man-woman relationships, nuances of family system". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2021-11-17. Retrieved 2021-12-14.
- ↑ "Sukhsampat Rai Bhandari Archives".
- ↑ Kumar, Kuldeep (2018-06-15). "Sky of simplicity". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-12-14.
- ↑ 4.0 4.1 Tharu, Susie J.; Lalita, Ke (1 January 1993). Women Writing in India: The twentieth century (in ఇంగ్లీష్). Feminist Press at CUNY. p. 344. ISBN 9781558610293.
- ↑ http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/4656/7/07_chapter%203.pdf [bare URL PDF]
- ↑ Kumar, Kuldeep (15 November 2021). "Mannu Bhandari: A soft, self-effacing, yet firm creative voice". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 15 November 2021.
- ↑ Kumar, Kuldeep (2018-06-15). "Sky of simplicity". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-12-14.
- ↑ "Mannu Bhandari's writing resonated with a rare honesty". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2021-11-18. Retrieved 2021-12-14.
- ↑ Kumar, Ranee (2017-04-07). "Telling effect". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-12-14.
- ↑ Bhandari, Neelam (18 November 2021). "Mannu Bhandari (1931-2021) portrayed the desires and ambitions of middle-class women". Scroll.in (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-12-14.