రాజాపేట

రాజాపేట, తెలంగాణ రాష్ట్రం, యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా, రాజాపేట మండలానికి చెందిన గ్రామం.^[1]

ఇది సమీప పట్టణమైన భువనగిరి నుండి 32 కి. మీ. దూరంలో ఉంది.

జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణలో

2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత నల్గొండ జిల్లాలోని ఇదే మండలంలో ఉండేది.^[2]

గణాంక వివరాలు

2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1020 ఇళ్లతో, 4902 జనాభాతో 798 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2700, ఆడవారి సంఖ్య 2202. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1257 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 47. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 576506^[3].పిన్ కోడ్: 508105.

గ్రామ చరిత్ర

రాజాపేట సంస్థానం నిజాం పరిపాలన కాలం నాటి హైదరాబాద్ సంస్థానంలో ఉండినటువంటి 14 సంస్థానాలలో ఒకటి. క్రి. శ. 1775 సంవత్సరంలో 'రాజా రాయన్న' అనే రాజు ఈ సంస్థానాన్ని నిర్మించాడు.^[4]^[5] ఈ ప్రాంతానికి 250 సంవత్సరాల చరిత్ర ఉంది. ఇక్కడ చారిత్రక కట్టడాలయిన రాజాపేట కోట, ఎన్నో భవంతులు, అద్దాల మేడలు, తోటలు, విశాలమైన రహదారులు ఇప్పటికీ చూడవచ్చు. ఈ సంస్థానం తెలంగాణాలో అత్యధిక ఆదాయం వచ్చే వాటిలో ఒకటిగా పేరు పొందింది. ఆ కాలంలో ఇక్కడ నుండి సుమారు 50 వేల నుండి ఒక లక్ష రూపాయల వరకు ఆదాయం వచ్చేది.

గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర

'రాజా రాయన్న' తన పేరు మీద ఈ గ్రామాన్ని నిర్మించాడు కాబట్టి ఈ ఊరి పేరు 'రాజా రాయన్న పేట' గా మొదలై కాల క్రమేణా 'రాజాపేట' గా మారింది.

విద్యా సౌకర్యాలు

గ్రామంలో మూడుప్రైవేటు బాలబడులు ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఐదు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు ఐదు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాలలు మూడు ఉన్నాయి. ఒక ప్రైవేటు జూనియర్ కళాశాల ఒక ప్రైవేటు ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ఉన్నాయి.సమీప ఇంజనీరింగ్ కళాశాల రాయిగిరిలో ఉంది. సమీప వైద్య కళాశాల హైదరాబాదులోను, పాలీటెక్నిక్‌ యాదగిరిగుట్టలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల రాయిగిరిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం భువనగిరిలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల హైదరాబాదు లోనూ ఉన్నాయి.

వైద్య సౌకర్యం

ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం

రాజాపేటలో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక డాక్టరు, ఐదుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.

ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం

గ్రామంలో5 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఒక ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టరు, ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీ చదివిన డాక్టర్లు ఇద్దరు, డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు, ఒక నాటు వైద్యుడు ఉన్నారు. ఆరు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.

తాగు నీరు

గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.

పారిశుధ్యం

మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.

సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు

రాజాపేటలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.

గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. ట్రాక్టరు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.

ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.

మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు

గ్రామంలో వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి.

రాజపేట గ్రామం మండల కేంద్రము కావున ఇక్కడ వివిధ బ్యాంకుల ఏటీఎం సెంటర్లు ఉన్నాయి. సాధారణ బ్యాంకు కలాపాలు వ్యాపార లావాదేవిలు రోజువారీ నడుస్తాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామంలోనే ఉంది. రైతు వేదిక, మహిళా సంఘాలు, పాల శీతలీకరణ కేంద్రం కూడా ఉన్నాయి. మండలానికి చుట్టుపక్కల ఉన్న గ్రామాల ప్రజలు రాకపోకలు సాగిస్తారు.

ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు

గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రాలు, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. శాఖా గ్రంథాలయం గ్రామ పంచాయతీ కార్యాలయం సమీపంలో ఉంది.

విద్యుత్తు

గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 12 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.

భూమి వినియోగం

రాజాపేటలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:

వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 61 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 101 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 70 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 100 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 56 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 112 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 263 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 35 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 182 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 228 హెక్టార్లు

నీటిపారుదల సౌకర్యాలు

రాజాపేటలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.

కాలువలు: 35 హెక్టార్లు* బావులు/బోరు బావులు: 193 హెక్టార్లు

ఉత్పత్తి

రాజాపేటలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.

ప్రధాన పంటలు

వరి, మొక్కజొన్న, ప్రత్తి

ప్రముఖ ఆలయాలు

శ్రీ వెంకటేశ్వరా మఠం
సంగమేశ్వర ఆలయం
శివాలయం
రామాలయం (ఖిలా లో)
సత్యనారాయణ గుడి
సాయిబాబా / హనుమాన్ ఆలయం
పోచమ్మ గుడి
మైసమ్మ గుడి
దుర్గమ్మ గుడి
మార్కండేయ గుడి
పుట్ట హనుమాన్ గుడి

ఇతర ప్రదేశాలు

వాసవి కళ్యాణ మండపం / భజన మందిరం
గురుకుల విద్యాలయం క్యాంపస్
ఏనుగుల మోట బావి
గోపాల చెరువు
కొత్త చెరువు

రాజాపేట సంస్థానం,కోట

రాజాపేట సంస్ధానం కోట

రాజాపేట సంస్థానం "తెలంగాణా దక్షిణ మహాద్వారం"గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రముఖ పుణ్య క్షేత్ర మైన యాదగిరి గుట్ట క్షేత్రం నుండి 20 కి. మీ. దూరంలో ఉంటుంది. ఈ సంస్థానం తెలంగాణాలో ప్రసిద్ధి చెందిన సంస్థానాలలో ప్రముఖమైంది. ఇక్కడ కాకతీయుల కాలం నాటి కోటలు ఇప్పటికీ మనం చూడవచ్చు. రాజాపేట యొక్క చారిత్రక కట్టడాలు శిథిలావస్థలో ఉన్నప్పటికీ మనకు సజీవ సాక్ష్యాలుగా ఎన్నొ విశేషాలను కళ్ళకు కడుతున్నవి. మరిన్ని చారిత్రక విషయాల కొరకు సంస్థాన్ రాజాపేట వెబ్ సైటు చూడగలరు www.rajapeta.com Archived 2021-10-21 at the Wayback Machine

కోటలో చారిత్రాత్మక కట్టడాలు

రాజాపేట సంస్ధానం కోట ముందు భాగం -2

అద్దాల మేడ
ఖిలా బురుజులు
సైనిక కవాతు బురుజు

మూలాలు

↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 247 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016
↑ "యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2022-01-06. Retrieved 2021-01-06.
↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
↑ నమస్తే తెలంగాణ (2 January 2015). "చరిత్రకు సజీవ సాక్ష్యం రాజాపేట కోట." Archived from the original on 17 July 2018. Retrieved 18 July 2018.
↑ తెలంగాణ మ్యాగజైన్. "రాజపేటకోటలో రహస్య మార్గం". magazine.telangana.gov.in. Archived from the original on 7 ఆగస్టు 2018. Retrieved 18 July 2018.

Website of RAJAPETA http://www.rajapeta.com Archived 2014-11-29 at the Wayback Machine (Author Panduranga Chary Kasoju)

వెలుపలి లంకెలు

[1] తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 247 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016

[2] "యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2022-01-06. Retrieved 2021-01-06.

[3] "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".

[చరిత్రకు_సజీవ_సాక్ష్యం_రాజాపేట_కోట..-4] నమస్తే తెలంగాణ (2 January 2015). "చరిత్రకు సజీవ సాక్ష్యం రాజాపేట కోట." Archived from the original on 17 July 2018. Retrieved 18 July 2018.

[రాజపేటకోటలో_రహస్య_మార్గం-5] తెలంగాణ మ్యాగజైన్. "రాజపేటకోటలో రహస్య మార్గం". magazine.telangana.gov.in. Archived from the original on 7 ఆగస్టు 2018. Retrieved 18 July 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]