హొమాయ్ వ్యరవాలా

భారత రాష్ట్రపతి ప్రతిభా పాటిల్‌నుండి పద్మవిభూషణ్ పురస్కారాన్ని స్వీకరిస్తున్న హొమాయ్

హొమాయ్ వ్యరవాలా (9 డిసెంబరు 1913 – 15 జనవరి 2012), భారతదేశ మొట్టమొదటి ఫోటో విలేఖరి. ఆమె డాల్డా 13 అనే పేరుతో ప్రసిద్ధి చెందింది. 1930లలో ఆమె క్రియాశీలకంగా  పనిచేసేది. 1970వ దశకంలో ఉద్యోగవిరమణ చేసింది ఆమె. 2011లో హొమాయ్ ను భారత ప్రభుత్వం, దేశంలోని రెండో అతి  పెద్ద పురస్కారమైన పద్మ విభూషణ్ పురస్కారంతో గౌరవించింది.

తొలినాళ్ళ జీవితం, విద్యాభ్యాసం

డిసెంబరు 9, 1913న గుజరాత్ లోని వ్యరవాలా, నవసరీలో పార్సీ కుటుంబంలో జన్మించింది హొమాయ్. సర్ జె. జె. స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్ లోనూ, ముంబయి విశ్వవిద్యాలయం లలో చదువుకుంది.

వ్యక్తిగత జీవితం

గాంధేయవాది అయిన హొమాయ్, తన జీవితంలో గాంధీ మార్గాన్ని అనుసరించింది. ఆమె జీవితాంతం అతి సాధారణంగా బ్రతికింది.

వృత్తి

1930లో వృత్తి జీవితాన్ని ప్రారంభించిన ఈమె, 1942లో ముంబైకు మారిన తరువాత జాతీయ స్థాయి గుర్తింపు లభించడంతో వృత్తిలో మార్పు వచ్చింది. ఆ తర్వాత ఈమె తన మకామును ఢిల్లీకి మార్చింది. అక్కడ 30యేళ్లకు పైగా నివసించింది. ఈమె ప్రెస్ ఫోటోగ్రాఫర్‌గా గాంధీ,నెహ్రూ, జిన్నా, ఇందిరాగాంధీ, నెహ్రూ - గాంధీ కుటుంబాల ఫోటోలను తీసింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత ఈమె ముంబాయి నుండి వెలువడే ఇలస్ట్రేటెడ్ వీక్లీ ఆఫ్ ఇండియాలో 1970 వరకు పనిచేసింది. ఆ సమయంలో ఈమె తీసిన పలు నలుపు తెలుపు ఛాయాచిత్రాలు తరువాతి కాలంలో ప్రతిరూపాలుగా నిలిచిపోయాయి. ఈమె 1973లో తన భర్త మరణానంతరం వడోదరలో స్థిరపడింది. తరువాత తన ఛాయాచిత్రాల సేకరణను ఈమె ఢిల్లీలోని అల్కాజీ ఫౌండేషన్‌ ఫర్ ఆర్ట్స్ అనే సంస్థకు ఇచ్చివేసింది. ఈమె 104 జయంతి సందర్భంగా గూగుల్ ఒక డూడుల్ ద్వారా నివాళిని అర్పించింది. " First Lady of the Lens" అనే శీర్షికతో ఉన్న ఈ డూడుల్ మధ్యభాగంలో "హొమాయ్" చిత్రం ఉంది.

మరణం

ఈమె ఊపిరితిత్తులకు సంబంధించిన వ్యాధితో బాధపడుతూ తన 98వ యేట 2012, జనవరి 15న వడోదరలో మరణించింది.