బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్
బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ | |
|---|---|
| మాజీ ప్రాంతీయ పార్టీ | |
 | |
| స్థాపన తేదీ | 1912 |
| రద్దైన తేదీ | 1947 |
| రాజకీయ విధానం | రాజ్యాంగవాదం దక్షిణాసియాలో ముస్లిం జాతీయవాదం బెంగాలీ ముస్లింల పౌర హక్కులు |
| రాజకీయ వర్ణపటం | కేంద్ర రాజకీయాలు |
| జాతీయత | ముస్లిం లీగ్ |
బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ అనేది బ్రిటీష్ ఇండియన్ ప్రావిన్స్ ఆఫ్ బెంగాల్‌లో ఆల్ ఇండియా ముస్లిం లీగ్ కు చెందిన శాఖ. 1912, మార్చి 2న ఢాకాలో ఇది స్థాపించబడింది. దీని అధికార భాష బెంగాలీ. [1] బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్, బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీలో పార్టీ ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది, ఇక్కడ ఇద్దరు బెంగాల్ ప్రధానమంత్రులు పార్టీకి చెందినవారు. ముఖ్యంగా 1946లో దాని ఎన్నికల విజయం తర్వాత పాకిస్తాన్ డొమినియన్ ఏర్పడటానికి ఇది చాలా ముఖ్యమైనది.
1929లో పార్టీలోని ఒక వర్గం ప్రజాపార్టీగా విడిపోయింది. బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ సభ్యులు తరువాత పాకిస్తాన్, బంగ్లాదేశ్‌లలో ప్రముఖ రాజనీతిజ్ఞులుగా మారారు. ఇందులో పాకిస్తాన్ ప్రధాన మంత్రి (సర్ ఖవాజా నజీముద్దీన్, బోగ్రాకు చెందిన మొహమ్మద్ అలీ, హుసేన్ షహీద్ సుహ్రావర్దీ, నూరుల్ అమీన్), పాకిస్తాన్ గవర్నర్ జనరల్ (సర్ ఖవాజా నజీముద్దీన్), తూర్పు బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి (సర్ ఖవాజా నజీముద్దీన్, నూరుల్ అమీన్, ఎకె ఫజులుల్ హుక్, అతౌర్ రెహమాన్ ఖాన్), బంగ్లాదేశ్ అధ్యక్షుడు (షేక్ ముజిబుర్ రెహమాన్ , మహమ్మద్ మొహమ్మదుల్లా, ఖోండాకర్ మోస్తాక్ అహ్మద్), బంగ్లాదేశ్ ఉపాధ్యక్షుడు (సయ్యద్ నజ్రుల్ ఇస్లాం), బంగ్లాదేశ్ మంత్రి (షేక్ ముజిబుర్ రెహమాన్, తాజుద్దీన్ అహ్మద్, ముహమ్మద్ మన్సూర్ అలీ, అతౌర్ రెహమాన్ ఖాన్) వంటి పదవులను కలిగి ఉన్నారు.
నేపథ్యం[మార్చు]
తూర్పు బెంగాల్, అస్సాం 1906లో ముస్లిం లీగ్‌కు జన్మస్థలం. భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా 1905 విభజన తర్వాత బెంగాల్‌లో హిందూ జాతీయవాద ఉద్యమాల పెరుగుదలకు ప్రతిస్పందనగా లీగ్ సృష్టించబడింది. భారతీయ ముస్లింలలో ఉదారవాద విద్యను ప్రోత్సహించే లక్ష్యంతో జరిగిన ఆల్ ఇండియా ముహమ్మద్ ఎడ్యుకేషనల్ కాన్ఫరెన్స్‌లో ఇది ఏర్పడింది. 1912లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం విభజనను రద్దు చేసింది. ముస్లిం జనాభాలో చాలా మందిలో ఈ రద్దుకు మంచి ఆదరణ లేదు.
నిర్మాణం[మార్చు]
బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ వ్యవస్థాపకులు నవాబ్ సర్ ఖ్వాజా సలీముల్లా, సయ్యద్ నవాబ్ అలీ చౌదరి, సర్ అబ్దుల్ హలీం గజ్నవి, జస్టిస్ సర్ జాహిద్ సుహ్రవర్ది, అబుల్ కాషెమ్, వాహిద్ హుస్సేన్, అబ్దుర్ రసూల్. అనేక మంది సభ్యులు ఏకకాలంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌లో సభ్యులుగా ఉన్నారు.[1] ఎకె ఫజ్లుల్ హుక్ 1915లో అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యాడు.
భాష[మార్చు]
బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ బెంగాలీని తన అధికారిక భాషగా స్వీకరించింది. దాని తీర్మానాలన్నీ బెంగాలీలో ప్రచురించబడ్డాయి.[1] దీనికి విరుద్ధంగా, ముస్లిం లీగ్ కేంద్ర నాయకత్వం ఎక్కువగా ఉర్దూ మాట్లాడేవారు.
రాజ్యం[మార్చు]
డయార్కీ కాలంలో (1919-1935), బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ లో అనేక వర్గాలు ఉన్నాయి. ఎకె ఫజ్లుల్ హుక్ నేతృత్వంలోని ప్రముఖ వర్గాల్లో ఒకటి స్వయం పాలనను సాధించడానికి బ్రిటిష్ ప్రభుత్వంతో సహకరించడానికి మొగ్గుచూపింది. మణిరుజ్జమాన్ ఇస్లామాబాద్ నేతృత్వంలోని మరో వర్గం సహాయ నిరాకరణ, ఖిలాఫత్ ఉద్యమానికి మద్దతు ఇచ్చింది.[1]
ప్రాంతీయ స్వయంప్రతిపత్తి[మార్చు]
1937 ఎన్నికల సమయంలో బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ బెంగాల్ శాసనసభలో 40 స్థానాలను గెలుచుకుంది. ఇది క్రిషక్ స్రామిక్ పార్టీ నాయకుడు ఎకె ఫజ్లుల్ హుక్ ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఇచ్చింది. 1940లో, ఆల్ ఇండియా ముస్లిం లీగ్ లాహోర్ తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది, ఇందులో తూర్పు భారతదేశంలోని సార్వభౌమ రాజ్యానికి సంబంధించిన సూచనలు ఉన్నాయి. 1941లో, హుక్ ప్రభుత్వానికి బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ మద్దతు ఉపసంహరించుకుంది. 1937, 1946 మధ్య దాని ప్రధాన నాయకుడు సర్ ఖవాజా నజీముద్దీన్, ఆల్ ఇండియా ముస్లిం లీగ్ అధ్యక్షుడు ముహమ్మద్ అలీ జిన్నా విశ్వసనీయ విశ్వాసి. 1943లో, నజీముద్దీన్ హుక్- శ్యామా కూటమిని తొలగించి, ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసి, బెంగాల్ ప్రధానమంత్రి అయ్యాడు. సంప్రదాయవాద నజీముద్దీన్ మంత్రిత్వ శాఖ 1943 బెంగాల్ కరువుతో సహా రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం ప్రభావాలతో పోరాడింది. బీపీఎంఎల్‌లో వర్గపోరు పెరిగింది. 1945లో నజీముద్దీన్ మంత్రివర్గం కూలిపోయి గవర్నర్ పాలన విధించబడింది. పార్టీ నియంత్రణ మరింత ఉదారవాద, మధ్యేతర వర్గానికి చేరింది, ఇందులో నాయకులు హెచ్‌ఎస్ సుహ్రావర్ది, బోగ్రాకు చెందిన మహమ్మద్ అలీ ఉన్నారు. 1946 ఎన్నికలలో, బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ బెంగాల్ శాసనసభలో 114/250 సీట్ల మెజారిటీని గెలుచుకుంది, సింధ్‌లో 28/60, పంజాబ్‌లో 75/175, వాయువ్య సరిహద్దు ప్రావిన్స్‌లో 17/150, 54/228 యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్, బీహార్‌లో 34/152, అస్సాంలో 31/108, బాంబే ప్రెసిడెన్సీలో 30/175, మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీలో 29/215, ఒరిస్సాలో 4/60.[2] బెంగాల్‌లో బెంగాల్ ప్రావిన్షియల్ ముస్లిం లీగ్ గెలుచుకున్న 45% సీట్లు, లీగ్‌కు అతిపెద్ద ఆదేశాలలో ఒకటి. సుహ్రావర్ది మంత్రిత్వ శాఖ 1947లో భారతదేశ విభజన వరకు కొనసాగింది.[3] సుహ్రవర్ది యునైటెడ్ బెంగాల్ కోసం ప్రతిపాదనను ప్రతిపాదించాడు, కానీ మౌంట్ బాటన్ ప్రణాళిక దానిని పరిగణనలోకి తీసుకోవడంలో విఫలమైంది. సుహ్రావర్ది కూడా నజీముద్దీన్ నుండి తన ప్రణాళికలకు చేదును ఎదుర్కొన్నాడు, నజీముద్దీన్ మిత్రుడు జిన్నా సహకారాన్ని లెక్కించలేకపోయాడు.[4]
ఇవికూడా చూడండి[మార్చు]
- క్రిషక్ స్రామిక్ పార్టీ
- బ్రిటిష్ ఇండియా చట్టసభలు
- పంజాబ్ ముస్లిం లీగ్
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Bengal Provincial Muslim League - Banglapedia". En.banglapedia.org. Retrieved 2017-07-21.
- ↑ "The Muslim League: A factional history". 26 January 2017.
- ↑ Jalal, Ayesha (1994). The Sole Spokesman: Jinnah, the Muslim League and the Demand for Pakistan. Cambridge University Press. p. 162. ISBN 978-0-521-45850-4.
- ↑ Jalal, Ayesha (1994). The Sole Spokesman: Jinnah, the Muslim League and the Demand for Pakistan. Cambridge University Press. pp. 265–266. ISBN 978-0-521-45850-4.
