Jump to content

కుముదిని లఖియా

వికీపీడియా నుండి
కుముదిని లఖియా
జననం (1930-05-17) 1930 మే 17 (వయసు 94)
భారతదేశం
వృత్తికదంబ్ స్కూల్ ఆఫ్ డ్యాన్స్ అండ్ మ్యూజిక్, వ్యవస్థాపకురాలు-దర్శకురాలు
ప్రసిద్ధికథక్ నృత్యం, కొరియోగ్రఫీ

కుముదిని లఖియా (జననం 17 మే 1930) గుజరాత్‌లోని అహ్మదాబాద్‌లో ఉన్న భారతీయ కథక్ నృత్యకారిణి, నృత్య దర్శకురాలు, [1] ఆమె 1967లో భారతీయ నృత్యం, సంగీత సంస్థ అయిన కదంబ్ [2] ఆఫ్ డ్యాన్స్ అండ్ మ్యూజిక్‌ను స్థాపించింది.

సమకాలీన కథక్ నృత్యంలో మార్గదర్శి అయిన ఆమె, 1960 లలో ప్రారంభమైన కథక్ యొక్క సోలో రూపం నుండి దూరంగా, దానిని ఒక సమూహ దృశ్యంగా మార్చడం ద్వారా, సాంప్రదాయ కథలను తీసివేసి, సమకాలీన కథక్ ప్రదర్శనలలో సమకాలీన కథాంశాలను జోడించడం వంటి ఆవిష్కరణలను చేసిన ఘనత పొందింది. [3] [4] [5]

ప్రారంభ జీవితం, విద్య

[మార్చు]

లఖియా తన ఏడేళ్ళ వయసులో బికనీర్ ఘరానా నుండి సోహన్ లాల్ వద్ద కథక్ శిక్షణను ప్రారంభించింది. బెనారస్ ఘరానాకు చెందిన ఆషిక్ హుస్సేన్, జైపూర్ పాఠశాలకు చెందిన సుందర్ ప్రసాద్ తర్వాతి స్థానాల్లో ఉన్నారు. స్వయంగా శాస్త్రీయ గాయని అయిన ఆమె తల్లి లీలా ప్రోత్సాహంతో, జై లాల్ శిష్యుడైన రాధేలాల్ మిశ్రా వద్ద శిక్షణ కోసం ఆమెను పంపారు. ఫలితంగా ఆమె తన పాఠశాల విద్యను లాహోర్ లో, కళాశాల విద్యను అలహాబాద్ లో పూర్తి చేసింది.[6]

కెరీర్

[మార్చు]

పాశ్చాత్య దేశాల్లో పర్యటించిన రామ్ గోపాల్ తో కలిసి డ్యాన్స్ చేస్తూ తన కెరీర్ ను ప్రారంభించి, తొలిసారిగా భారతీయ నృత్యాన్ని విదేశాల్లోని ప్రజల దృష్టికి తీసుకువచ్చి, ఆ తర్వాత తనదైన శైలిలో డ్యాన్సర్ గా, కొరియోగ్రాఫర్ గా మారింది. ఆమె మొదట జైపూర్ ఘరానాలోని వివిధ గురువుల వద్ద, తరువాత శంభు మహారాజ్ నుండి నేర్చుకుంది.

ఆమె తన బహుళ-వ్యక్తుల కొరియోగ్రఫీలకు ప్రత్యేకించి ప్రసిద్ది చెందింది. 1980లో ఢిల్లీలో జరిగిన వార్షిక కథక్ మహోత్సవ్‌లో ఆమె ప్రదర్శించిన ధబ్కర్ (పల్స్), యుగల్ (ది డ్యూయెట్), అతా కిమ్ (వేర్ నౌ?) వంటి కొన్ని ప్రసిద్ధ నృత్య రచనలు ఉన్నాయి. ఆమె గోపీ కృష్ణతో పాటు హిందీ చిత్రం ఉమ్రావ్ జాన్ (1981)లో కొరియోగ్రాఫర్ కూడా.[7] [8]

కథక్ నృత్యకారులు అదితి మంగళదాస్, వైశాలి త్రివేది, సంధ్యా దేశాయ్, దక్ష సేథ్, మౌలిక్ షా, ఇషిరా పారిఖ్, ప్రశాంత్ షా, ఉర్జా ఠాకూర్, పారుల్ షా వంటి అనేక మంది శిష్యులకు ఆమె గురువు.

వ్యక్తిగత జీవితం

[మార్చు]

లింకన్స్ ఇన్ లో న్యాయశాస్త్రం చదువుతున్న రజనీకాంత్ లఖియాను వివాహం చేసుకుని రామ్ గోపాల్ కంపెనీలో వయోలిన్ విద్వాంసుడిగా పనిచేస్తూ 1960లో అహ్మదాబాద్ కు మకాం మార్చారు. వీరికి కుమారుడు శ్రీరాజ్, కుమార్తె మైత్రేయి ఉన్నారు.

కొరియోగ్రఫీలు

[మార్చు]
  • "వేరియేషన్ ఇన్ తుమ్రి" (1969)
  • "వేణు నాద్" (1970)
  • "భజన్" (1985)
  • "హోరీ" (1970)
  • "కోలాహల్" (1971)
  • "దువిధ" (1971)
  • "ధబ్కర్" (1973)
  • "యుగల్" (1976)
  • "ఉమ్రావ్ జాన్" (1981)
  • "అతః కిమ్" (1982)
  • "ఓఖా హరన్" (1990)
  • "హున్-నారీ" (1993)
  • "గోల్డెన్ చైన్స్" (నీనా గుప్త్, లండన్ కోసం)
  • "సం సంవేదన్" (1993)
  • "సమన్వయ్" (2003)
  • "భావ క్రీడ" (1999)
  • " ఫెదర్డ్ క్లోత్ – హగోరోమో" (2006)
  • "ముష్టి" (2005) [5]

అవార్డులు, సన్మానాలు

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Swaminathan, Chitra (21 May 2020). "Kumudini Lakhia: The lovable diva of choreography". The Hindu (in Indian English).
  2. ↑ Pathak, Rujul (17 July 2002). "A dancers opinion". The Times of India. TNN. Retrieved 6 October 2018.
  3. ↑ Rachel Howard (24 September 2006). "When Many Feet Make Loud Work". The New York Times. Retrieved 6 October 2018.
  4. ↑ "Dance of the masters". The Hindu. Chennai, India. 21 November 2004. Archived from the original on 31 May 2005. Retrieved 6 October 2018.
  5. ↑ 5.0 5.1 Leela Venkatraman (25 May 2008). "New vocabulary for Kathak". The Hindu. Chennai, India. Retrieved 6 October 2018.
  6. ↑ Profile: A whole new whirl Suhani Singh, India Today, January 6, 2016.
  7. ↑ ఇంటర్నెట్ మూవీ డేటాబేసు లో కుముదిని లఖియా పేజీ
  8. ↑ "Bollywood's new dancing queen". Rediff Movies. 2 August 2006. Retrieved 6 October 2018.
  9. ↑ "Guru Gopinath award for Kumidini Lakhia". The Hindu. 9 June 2022. Retrieved 7 July 2022.

మరింత చదవడానికి

[మార్చు]

బాహ్య లింకులు

[మార్చు]
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=కుముదిని_లఖియా&oldid=4374487" నుండి వెలికితీశారు