భారత జౌళి మంత్రిత్వ శాఖ

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

టెక్స్‌టైల్స్ మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారతదేశంలోని వస్త్ర పరిశ్రమ యొక్క పాలసీ, ప్రణాళిక, అభివృద్ధి, ఎగుమతి ప్రమోషన్ & నియంత్రణకు బాధ్యత వహించే భారత ప్రభుత్వ జాతీయ ఏజెన్సీ. ఇది వస్త్రాలు, దుస్తులు & హస్తకళల తయారీకి వెళ్ళే అన్ని సహజ, కృత్రిమ & సెల్యులోసిక్ ఫైబర్‌లను కలిగి ఉంటుంది.

ప్రస్తుత జౌళి శాఖ మంత్రి గిరిరాజ్ సింగ్.[1]

మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన విధులు

[మార్చు]
  • టెక్స్‌టైల్ పాలసీ & కోఆర్డినేషన్
  • మానవ నిర్మిత ఫైబర్/ ఫిలమెంట్ నూలు పరిశ్రమ
  • పత్తి వస్త్ర పరిశ్రమ
  • జనపనార పరిశ్రమ
  • సిల్క్ & సిల్క్ టెక్స్‌టైల్ పరిశ్రమ
  • ఉన్ని & ఉన్ని పరిశ్రమ
  • వికేంద్రీకృత పవర్లూమ్ రంగం
  • ఎగుమతి ప్రమోషన్
  • ప్రణాళిక & ఆర్థిక విశ్లేషణ

సంస్థలు

[మార్చు]

అనుబంధ కార్యాలయాలు

[మార్చు]
  • హ్యాండ్ లూమ్స్ డెవలప్‌మెంట్ కమీషనర్ కార్యాలయం
  • హస్తకళల అభివృద్ధి కమీషనర్ కార్యాలయం

సబార్డినేట్ కార్యాలయాలు

[మార్చు]
  • టెక్స్‌టైల్ కమీషనర్ కార్యాలయం
  • జూట్ కమీషనర్ కార్యాలయం

కేంద్ర ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు (CPSUలు)[2]

[మార్చు]
  • నేషనల్ టెక్స్‌టైల్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (NTC)
  • బ్రిటిష్ ఇండియా కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (BIC)
  • కాటన్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్ (CCI)
  • జూట్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (JCI)
  • నేషనల్ జ్యూట్ మ్యానుఫ్యాక్చర్స్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (NJMC)
  • సెంట్రల్ కుటీర పరిశ్రమల కార్పొరేషన్ (CCIC)
  • నేషనల్ హ్యాండ్లూమ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (NHDC)

చట్టబద్ధమైన సంస్థలు[3]

[మార్చు]
  • జనపనార తయారీదారుల అభివృద్ధి మండలి
  • సెంట్రల్ సిల్క్ బోర్డ్
  • టెక్స్‌టైల్ కమిటీ
  • చెల్లింపుల కమిషనర్
  • నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫ్యాషన్ టెక్నాలజీ (NIFT)

సలహా సంస్థలు

[మార్చు]
  • డెవలప్‌మెంట్ కౌన్సిల్ ఫర్ టెక్స్‌టైల్ ఇండస్ట్రీ
  • కో-ఆర్డినేషన్ కౌన్సిల్ ఫర్ టెక్స్‌టైల్ రీసెర్చ్ అసోసియేషన్స్
  • టెక్స్‌టైల్స్ ఎక్స్‌పోర్ట్ ప్రమోషన్ కౌన్సిల్ కో-ఆర్డినేషన్ కమిటీ

అటానమస్ బాడీస్

[మార్చు]
  • సెంట్రల్ వుల్ డెవలప్‌మెంట్ బోర్డ్
  • నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫ్యాషన్ టెక్నాలజీ (NIFT)
  • సర్దార్ వల్లభాయ్ పటేల్ ఇంటర్నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ టెక్స్‌టైల్స్ & మేనేజ్‌మెంట్ , కోయంబత్తూరు
  • ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హ్యాండ్లూమ్ టెక్నాలజీ

కేబినెట్ మంత్రులు

[మార్చు]
  • గమనిక: MoS, I/C – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి వరకు కాలం
సరఫరా & జౌళి శాఖ మంత్రి
1 చంద్రశేఖర్ సింగ్

(1927–1986) బంకా (MoS, I/C) ఎంపీ

30 మార్చి

1985

25 సెప్టెంబర్

1985

179 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) రాజీవ్ II రాజీవ్ గాంధీ
జౌళి శాఖ మంత్రి
2 ఖుర్షీద్ ఆలం ఖాన్

(1919–2013) ఫరూఖాబాద్ ఎంపీ (MoS, I/C)

15 నవంబర్

1985

22 అక్టోబర్

1986

341 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) రాజీవ్ II రాజీవ్ గాంధీ
3 రామ్ నివాస్ మిర్ధా

(1924–2010) బార్మర్ (MoS, I/C 15 ఫిబ్రవరి 1988 వరకు) ఎంపీ

22 అక్టోబర్

1986

2 డిసెంబర్

1989

3 సంవత్సరాలు, 41 రోజులు
4 శరద్ యాదవ్

(1947–2023) బదౌన్ ఎంపీ

6 డిసెంబర్

1989

10 నవంబర్

1990

339 రోజులు జనతాదళ్ విశ్వనాథ్ విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్
5 హుక్మ్‌దేవ్ నారాయణ్ యాదవ్

(జననం 1939) సీతామర్హి ఎంపీ

21 నవంబర్

1990

21 జూన్

1991

212 రోజులు సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ) చంద్ర శేఖర్ చంద్ర శేఖర్
6 అశోక్ గెహ్లాట్

(జననం 1951) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ (MoS, I/C)

21 జూన్

1991

18 జనవరి

1993

1 సంవత్సరం, 211 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) రావు పివి నరసింహారావు
7 గడ్డం వెంకటస్వామి

(1929–2014) పెద్దపల్లి ఎంపీ (MoS, I/C 10 ఫిబ్రవరి 1995 వరకు)

18 జనవరి

1993

15 సెప్టెంబర్

1995

2 సంవత్సరాలు, 240 రోజులు
8 కమల్ నాథ్

(జననం 1946) చింద్వారా ఎంపీ (MoS, I/C)

15 సెప్టెంబర్

1995

20 ఫిబ్రవరి

1996

158 రోజులు
9 గడ్డం వెంకటస్వామి

(1929–2014) పెద్దపల్లి ఎంపీ

20 ఫిబ్రవరి

1996

16 మే

1996

86 రోజులు
అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి

(1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని)

16 మే

1996

1 జూన్

1996

16 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి ఐ అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
హెచ్‌డి దేవెగౌడ

(జననం 1933) ఎన్నిక కాలేదు (ప్రధాని)

1 జూన్

1996

29 జూన్

1996

28 రోజులు జనతాదళ్ దేవెగౌడ హెచ్‌డి దేవెగౌడ
10 RL జాలప్ప

(1925–2021) చిక్కబల్లాపూర్ ఎంపీ (MoS, I/C 6 జూలై 1996 వరకు)

29 జూన్

1996

21 ఏప్రిల్

1997

1 సంవత్సరం, 205 రోజులు
21 ఏప్రిల్

1997

20 జనవరి

1998

గుజ్రాల్ IK గుజ్రాల్
11 బొల్లా బుల్లి రామయ్య

(1926–2018) ఏలూరు ఎంపీ (MoS, I/C)

20 జనవరి

1998

19 మార్చి

1998

58 రోజులు తెలుగుదేశం పార్టీ
12 దస్త్రం:Kashiram Rana.jpg కాశీరామ్ రాణా

(1938–2012) సూరత్ ఎంపీ

19 మార్చి

1998

13 అక్టోబర్

1999

5 సంవత్సరాలు, 66 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి II అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
13 అక్టోబర్

1999

24 మే

2003

వాజ్‌పేయి III
13 సయ్యద్ షానవాజ్ హుస్సేన్

(జననం 1968) కిషన్‌గంజ్ ఎంపీ

24 మే

2003

22 మే

2004

364 రోజులు
14 శంకర్‌సింగ్ వాఘేలా

(జననం 1940) కపద్వాంజ్ ఎంపీ

23 మే

2004

22 మే

2009

4 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మన్మోహన్ ఐ మన్మోహన్ సింగ్
15 దయానిధి మారన్

(జననం 1966) చెన్నై సెంట్రల్ ఎంపీ

28 మే

2009

12 జూలై

2011

2 సంవత్సరాలు, 45 రోజులు ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం మన్మోహన్ II
16 ఆనంద్ శర్మ

(జననం 1953) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ

12 జూలై

2011

17 జూన్

2013

1 సంవత్సరం, 340 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
17 కావూరి సాంబశివరావు

(జననం 1943) ఏలూరు ఎంపీ

17 జూన్

2013

3 ఏప్రిల్

2014

290 రోజులు
(16) ఆనంద్ శర్మ

(జననం 1953) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ

3 ఏప్రిల్

2014

26 మే

2014

53 రోజులు
18 సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్

(జననం 1948) బరేలీ ఎంపీ (MoS, I/C)

26 మే

2014

5 జూలై

2016

2 సంవత్సరాలు, 40 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోదీ ఐ నరేంద్ర మోదీ
19 స్మృతి ఇరానీ

(జననం 1976) గుజరాత్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ , 2019 నుంచి అమేథీ ఎంపీగా 2019 వరకు ఎంపీగా ఉన్నారు.

5 జూలై

2016

30 మే

2019

5 సంవత్సరాలు, 2 రోజులు
31 మే

2019

7 జూలై

2021

మోడీ II
20 పీయూష్ గోయల్

(జననం 1964) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ

7 జూలై

2021

9 జూన్

2024

2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు
21 గిరిరాజ్ సింగ్

(జననం 1957) బెగుసరాయ్ ఎంపీ

10 జూన్

2024

మోడీ III

సహాయ మంత్రులు

[మార్చు]
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి వరకు కాలం
1 రఫీక్ ఆలం

(1929–2011) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ

25 జూన్

1988

4 జూలై

1989

1 సంవత్సరం, 9 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) రాజీవ్ II రాజీవ్ గాంధీ
2 సరోజ్ ఖాపర్డే మహారాష్ట్రకు

రాజ్యసభ ఎంపీ

4 జూలై

1989

2 డిసెంబర్

1989

151 రోజులు
3 జింగీ ఎన్. రామచంద్రన్

(జననం 1944) తిండివనం ఎంపీ

13 అక్టోబర్

1999

30 సెప్టెంబర్

2000

353 రోజులు మరుమలార్చి ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం వాజ్‌పేయి III అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
4 వి.ధనంజయ్ కుమార్

(1951–2019) మంగళూరు ఎంపీ

30 సెప్టెంబర్

2000

1 జూలై

2002

1 సంవత్సరం, 274 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ
5 బసనగౌడ పాటిల్ యత్నాల్

(జననం 1963) బీజాపూర్ ఎంపీ

1 జూలై

2002

8 సెప్టెంబర్

2003

1 సంవత్సరం, 69 రోజులు
(3) జింగీ ఎన్. రామచంద్రన్

(జననం 1944) తిండివనం ఎంపీ

8 సెప్టెంబర్

2003

30 డిసెంబర్

2003

113 రోజులు మరుమలార్చి ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం
6 EVKS ఇలంగోవన్

(జననం 1948) గోబిచెట్టిపాళయం ఎంపీ

29 జనవరి

2006

22 మే

2009

3 సంవత్సరాలు, 113 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మన్మోహన్ ఐ మన్మోహన్ సింగ్
7 పనబాక లక్ష్మి

(జననం 1958) బాపట్ల ఎంపీ

28 మే

2009

31 అక్టోబర్

2012

3 సంవత్సరాలు, 156 రోజులు మన్మోహన్ II
8 అజయ్ తమ్తా

(జననం 1972) అల్మోరా ఎంపీ

5 జూలై

2016

30 మే

2019

2 సంవత్సరాలు, 329 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోదీ ఐ నరేంద్ర మోదీ
9 దర్శన జర్దోష్

(జననం 1961) సూరత్ ఎంపీ

7 జూలై

2021

9 జూన్

2024

2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోడీ II
10 పబిత్ర మార్గరీటా

(జననం 1974) అస్సాంకు రాజ్యసభ ఎంపీ

10 జూన్

2024

మోడీ III

మూలాలు

[మార్చు]
  1. Desk, Internet (5 July 2016). "Javdekar gets HRD, Irani shifted to Textiles". The Hindu – via www.thehindu.com.
  2. "Public Sector Undertakings". Ministry of Textiles. Archived from the original on 22 February 2014. Retrieved 2013-09-16.
  3. "STATUTORY BODIES". Ministry of Textiles. Archived from the original on 22 February 2014. Retrieved 2013-09-16.