రజియా సజ్జాద్ జహీర్
| రజియా సజ్జాద్ జహీర్ | |
|---|---|
| పుట్టిన తేదీ, స్థలం | రజియా దిల్షాద్ 1918 అక్టోబరు 15 అజ్మీర్ |
| మరణం | 1979 డిసెంబరు 18 (వయసు 61) ఢిల్లీ |
| వృత్తి | రచయిత్రి, అనువాదకురాలు |
| భాష | ఉర్దూ |
| పౌరసత్వం | భారతీయురాలు |
| పూర్వవిద్యార్థి | అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం |
| కాలం | 1948–1979 |
| సాహిత్య ఉద్యమం | ప్రగతిశీల రచయితల సంఘం |
| జీవిత భాగస్వామి | సజ్జాద్ జహీర్ |
| సంతానం | నదీరా బబ్బర్[1] నూర్ జహీర్ |
రజియా సజ్జాద్ జహీర్ (15 అక్టోబర్ 1918, అజ్మీర్ - 18 డిసెంబర్ 1979, ఢిల్లీ ) ఉర్దూ భాషలో భారతీయ రచయిత్రి, అనువాదకురాలు, ప్రోగ్రెసివ్ రైటర్స్ అసోసియేషన్‌లో ప్రముఖ సభ్యురాలు. ఆమె ఉత్తరప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడమీ అవార్డుతో పాటు సోవియట్ ల్యాండ్ నెహ్రూ అవార్డును గెలుచుకుంది.
జీవితం తొలి దశలో
[మార్చు]రజియా దిల్షాద్ రాజస్థాన్‌లోని అజ్మీర్‌లో 15 అక్టోబరు 1918 [2] లో ఒక విద్యావేత్త కుటుంబంలో జన్మించింది. ఆమె తండ్రి అజ్మీర్ ఇస్లామియా కళాశాల ప్రిన్సిపాల్. [3] ఆమె అజ్మీర్‌లో అండర్ గ్రాడ్యుయేట్ డిగ్రీని అందుకుంది. [4]
ఆమె తన 20 సంవత్సరాల వయస్సులో కవి, కమ్యూనిస్ట్ కార్యకర్త అయిన సజ్జాద్ జహీర్‌ను వివాహం చేసుకుంది. అతను ప్రోగ్రెసివ్ రైటర్స్ అసోసియేషన్ (PWA) వ్యవస్థాపకులలో ఒకడు, అతను శిక్షణ పొందిన న్యాయవాద వృత్తిని కొనసాగించడానికి ఆసక్తి చూపలేదు. వారి వివాహం జరిగిన కొద్దికాలానికే, అతని విప్లవ కార్యకలాపాలకు బ్రిటిష్ వారు అరెస్టు చేయబడ్డారు, రెండు సంవత్సరాలు జైలులో ఉన్నారు. [3]
రజియా అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ డిగ్రీని పొందారు. [4] 1940వ దశకంలో, రజియా, ఆమె భర్త బొంబాయిలో ఉన్నారు, అక్కడ వారు వారానికోసారి PWA సోయిరీలను నిర్వహించడం ద్వారా సాంస్కృతిక రంగంలో చురుకుగా ఉన్నారు. [3] ఆమె తన రాజకీయాలను సమూలంగా మార్చడంలో PWA ప్రభావాన్ని గుర్తించింది, [5], " మహిళల స్వభావం, ప్రదేశం యొక్క గాంధీ సిద్ధాంతాలను " ప్రశ్నించడం ప్రారంభించిన ఉద్యమకారిణి మహిళలలో ఒకరు. [6]
1948 నాటికి, రజియాకు నలుగురు కుమార్తెలు ఉన్నారు,, ఆమె భర్త భారతదేశ విభజనకు మద్దతిచ్చిన కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా ఆదేశాల మేరకు పాకిస్తాన్‌లో ఉన్నారు. ఆమె తన కుమార్తెలతో కలిసి లక్నోకు వెళ్లింది. [3]
కెరీర్
[మార్చు]రజియా తన చిన్నతనం నుండి ఫూల్, తెహ్జిబ్-ఎ-నిస్వాన్, ఇస్మత్ వంటి పత్రికలకు చిన్న కథలను అందించేవారు. [7] లక్నోలో, రజియా జీవనోపాధి కోసం బోధించడం, రాయడం, అనువదించడం ప్రారంభించింది. ఆమె దాదాపు 40 పుస్తకాలను ఉర్దూలోకి అనువదించింది. [8] ఆమె బెర్టోల్డ్ బ్రెచ్ట్ యొక్క లైఫ్ ఆఫ్ గెలీలియోను ఉర్దూలోకి అనువదించింది శక్తివంతమైనది . [9] ఆమె సియారామ్ శరణ్ గుప్తా నారీ (సాహిత్య అకాడమీ ద్వారా ఔరత్ ( మహిళ )గా ప్రచురించబడింది), [10], ముల్క్ రాజ్ ఆనంద్ యొక్క సెవెన్ ఇయర్స్ ( సాత్ సాల్, 1962) అనువదించారు. [11]
1953లో, ఆమె నవల సార్-ఎ-షామ్ ప్రచురించబడింది, కాంటే ( ముళ్ళు, ఒక నవల) 1954లో విడుదలైంది, సుమన్ (మరొక నవల) 1964లో వచ్చింది. ఆమె జైలు నుండి తనకు తన భర్త రాసిన లేఖలను సవరించి ప్రచురించింది, నుకుష్-ఎ-జిందాన్ (1954). [4]
ఆమె కవి మజాజ్ లక్నోలో ఒక నవల మీద పని చేసింది, అది అసంపూర్తిగా మిగిలిపోయింది. ఆమె తన సాహిత్య ప్రయత్నాలతో పాటు, ఆమె తన భర్త రచనలను కూడా సవరించింది, కాపీ చేసింది. [8]
ఆమె చిన్న కథలు సామ్యవాద ఉద్దేశ్యంతో కూడినవిగా వర్ణించబడ్డాయి. [12] ఉదాహరణకు, నీచ్ ( లోబోర్న్ )లో ఆమె ఒక ప్రత్యేక స్త్రీ, పండ్ల విక్రేత మధ్య తరగతి భేదాలను అన్వేషించింది, రెండో వ్యక్తి నుండి బలాన్ని పొందేందుకు పూర్వం ప్రక్కన పెట్టవలసిన పక్షపాతాలను అన్వేషించింది. [13] అంతేకాకుండా, PWA యొక్క విప్లవాత్మక భావజాలం ప్రకారం, ఆమె రచనలు - సమూహంలోని ఆమె సహోద్యోగులుగా - లింగ సంబంధాలు, పురుషులు, ఇతర మహిళలు స్త్రీల అణచివేతను అన్వేషించారు, [14] మహిళల్లో ఆధునికవాద గుర్తింపు అభివృద్ధి, [15] అలాగే అట్టడుగు మహిళలపై పేదరికం, బహిష్కరణ యొక్క మరింత హానికరమైన ప్రభావాలు. [16]
జర్ద్ గులాబ్ ( ది ఎల్లో రోజ్, 1981), అల్లా దే బండా లే ( గాడ్ గివ్స్, మ్యాన్ టేక్స్, 1984) ఆమె మరణానంతరం ప్రచురించబడిన రెండు చిన్న కథల సంకలనాలు. [4]
రజియా భర్త 1956 వరకు పాకిస్తాన్‌లో జైలులో ఉన్నాడు, ఆ తర్వాత అతను భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి లక్నోలోని తన కుటుంబంతో చేరాడు. 1964లో ఢిల్లీకి వెళ్లారు. సజ్జాద్ 1973లో USSRలో మరణించాడు [8]
రజియా సజ్జాద్ జహీర్ 18 డిసెంబర్ 1979న ఢిల్లీలో మరణించింది [7]
గ్రంథ పట్టిక
[మార్చు]రజియా సజ్జాద్ జహీర్ యొక్క సాహిత్య రచనలో ఇవి ఉన్నాయి: [7]
- సర్-ఎ-షామ్ (1953)
- కాంతే (1954)
- సుమన్ (1963)
- జార్డ్ గులాబ్ (1981)
- అల్లా దే బందా లే (1984)
- నెహ్రూ కా భతీజా (1954)
- సుల్తాన్ జైనుల్ అబిదిన్ బుద్షా
అవార్డులు, సన్మానాలు
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ సల్మాన్ 2018.
- ↑ SA 1961, p. 410.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Mahmood 2020a.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Tharu & Lalita 1993, p. 144.
- ↑ Gopal 2009, p. 142.
- ↑ Gopal 2005, p. 21.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Naeem 2019.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Mahmood 2020b.
- ↑ Husain 1972, pp. 146–147.
- ↑ Rao 2004, p. 165.
- ↑ Husain 1963, p. 145.
- ↑ Machwe 1977, p. 148.
- ↑ Tharu & Lalita 1993, p. 82.
- ↑ Gopal 2005, p. 31.
- ↑ Gopal 2005, p. 68.
- ↑ Singh 2006, p. 256.
- ↑ Machwe 1977, p. 145.