సరళా దేవి చౌధురాని
సరళా దేవి చౌధురాని | |
|---|---|
 సరళా దేవి చౌధురాని | |
| జననం | సరళా ఘోసల్ 1872 సెప్టెంబరు 9 |
| మరణం | 1945 ఆగస్టు 18 (వయసు 72) |
| జాతీయత | భారత్ |
| వృత్తి | విద్యావేత్త, రాజకీయ కార్యకర్త, సామాజిక కార్యకర్త |
| జీవిత భాగస్వామి | రాంభుజ్ దత్ చౌదరి
(m. 1905; |
| పిల్లలు | దీపక్ (కుమారుడు) |
| బంధువులు | స్వర్ణకుమారి దేవి (తల్లి) జానకినాథ్ ఘోసాల్ (తండ్రి) దేబేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (తల్లి తాత) రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (తల్లి మామ) ఇందిరా దేవి చౌధురాని (తల్లి కోడలు) సురేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ (తల్లి కోడలు) |
సరళా దేవి చౌధురాని, జననం సరళా ఘోసల్, [1] (1872 సెప్టెంబరు 9-1945 ఆగస్టు18) విద్యావేత్త రాజకీయ కార్యకర్త. ఈమె 1910 లో అలహాబాద్‌లో భారత స్త్రీ మహామండలాన్ని స్థాపించింది.ఇది భారతదేశంలో మొట్టమొదటి మహిళా సంస్థ.ఈ సంస్థ ముఖ్య ప్రాథమిక లక్ష్యాలలో ఒకటి స్త్రీ విద్యను ప్రోత్సహించడం. ఈసంస్థ భారతదేశంలోని మహిళల పరిస్థితిని మెరుగుపరచడానికి లాహోర్ (అప్పుడు విభజించని భారతదేశంలోని భాగం), అలహాబాద్, ఢిల్లీ, కరాచీ, అమృత్ సర్, హైదరాబాద్, కాన్పూర్, బంకురా, హజారీబాగ్, మిడ్నాపూర్, కోల్‌కతా ఇలాఅనేకచోట్ల కార్యాలయాలను ప్రారంభించింది.
జీవిత చరిత్ర
[మార్చు]జీవితం తొలిదశలో
[మార్చు]సరళా దేవి 1872 సెప్టెంబరు 9న కోల్‌కతాలోని జోరసంకోలో ప్రసిద్ధ బెంగాలీ మేధావి కుటుంబంలో జన్మించింది. ఆమె తండ్రి జానకినాథ్ ఘోసాల్, బెంగాల్ కాంగ్రెస్ మొదటి కార్యదర్శులలో ఒకరు.ఆమె తల్లి స్వర్ణకుమారి దేవి, ప్రముఖ రచయిత్రి. స్వర్ణకుమారి దేవి తండ్రి దేబేంద్రనాథ్ టాగూర్ ప్రముఖ బ్రహ్మో నాయకుడు. రవీంద్రనాథ్ టాగూర్ స్వర్ణకుమారి పెద్ద సోదరుడు. సరళాదేవి చౌధురానికి హిరోన్మోయి అనే అక్క ఉంది. అమె ఒక రచయిత, వితంతువుల సంక్షేమ ఇంటి వ్యవస్థాపకురాలు. సరళా దేవి కుటుంబ అనుచరుడు రామ్ మోహన్ రాయ్ బ్రహ్మోయిజం అనే మత సంస్థను స్థాపించాడు. తరువాత దానిని సరళదేవి తాత దేబేంద్రనాథ్ ఠాగూర్ ద్వారా అభివృద్ధి చేయబడింది. 1890లో, ఆమె బెథ్యూన్ కళాశాల నుండి ఆంగ్ల సాహిత్యంలో బిఎ డిగ్రీ సంపాదించింది.ఆమె బిఎ పరీక్షలలో అగ్రశ్రేణి మహిళా అభ్యర్థిగా నిలిచినందుకు ఆమెకు కళాశాలలో పద్మావతి బంగారు పతకం పొందిన మొదటి మహిళగా గణతికెక్కింది.[2] భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమంలో పాల్గొన్న కొద్దిమంది మహిళలలో ఆమె ఒకరు.
జీవిత గమనం
[మార్చు]
విద్యాభ్యాసం పూర్తయిన తర్వాత, సరళాదేవి మైసూర్ రాష్ట్రానికి వెళ్లి, మహారాణి బాలికల పాఠశాలలో టీచర్‌గా చేరింది. ఒక సంవత్సరం తరువాత, ఆమె స్వరాష్ట్రానికి తిరిగి వచ్చి, తన రాజకీయ కార్యకలాపాలను ప్రారంభించేటప్పుడు, బెంగాలీ పత్రిక భారతి కోసం రచనలు రాయడం ప్రారంభించింది. [3]
1895 నుండి 1899 వరకు, ఆమె తన తల్లి, సోదరితో సంయుక్తంగా భారతిని నడపడం, ఆపైన 1899 నుండి 1907 వరకు స్వతంత్రంగా, దేశభక్తిని ప్రచారం చేయడం, పత్రిక సాహిత్య ప్రమాణాన్ని పెంచడం చేసింది.1904 లో మహిళలు తయారు చేసిన దేశీయ హస్తకళలు ప్రాచుర్యం పొందడానికి ఆమె కోల్‌కతాలో లక్ష్మీ భండార్ అనే మహిళల స్టోరును ప్రారంభించింది.1910లో, ఆమె భారత స్త్రీ మహామండలం (ఆల్ ఇండియా మహిళా ఆర్గనైజేషన్) ను స్థాపించింది.ఇది చాలా మంది చరిత్రకారుల మహిళల కోసం మొట్టమొదటి అఖిల భారతీయ సంస్థగా పరిగణించబడింది.[4] దేశవ్యాప్తంగా అనేక శాఖలతో, ఇది తరగతి, కులం మతాన్ని పరిగణించకుండా మహిళలకు విద్య వృత్తి శిక్షణను ప్రోత్సహించింది.
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]స్వామి దయానంద సరస్వతి స్థాపించిన సంస్థ నిర్వహకుడు, హిందూ సంస్కరణ ఉద్యమ నాయకుడు, న్యాయవాది, పాత్రికేయుడు, జాతీయవాద నాయకుడు, ఆర్య సమాజ అనుచరుడైన రాంభూజ్ దత్ చౌదరి (1866-1923) ని 1905లో కుటుంబ ఒత్తిడితో, సరళాదేవి వివాహం చేసుకుంది.
ఆమె వివాహం తర్వాత, ఆమె పంజాబ్‌కు వెళ్లింది. అక్కడ ఆమె తన భర్తకు జాతీయవాద ఉర్దూ వారపత్రిక హిందూస్థాన్‌ని సవరించడానికి సహాయపడింది. తరువాత ఇది ఆంగ్ల పత్రికగా మారింది.సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమంలో పాల్గొన్నందుకు ఆమె భర్తను నిర్బందించినప్పుడు, మహాత్మా గాంధీ లాహోర్‌లోని ఆమె ఇంటికి అతిథిగా వెళ్లాడు. గాంధీ ఆమె కోసం పడిపోయాడు. గాంధీ-సరళాదేవి వారి సాన్నిహిత్యం కారణంగా లాహోర్‌లో చర్చనీయాంశంగా మారింది.గాంధీ ఆమె కవితలు, రచనలను తన ప్రసంగాలలో, యంగ్ ఇండియా, ఇతర పత్రికలలో ఉపయోగించాడు.ఆమె అతనితో భారతదేశమంతటా ప్రయాణించింది.వేరుగా ఉన్నప్పుడు వారు తరచూ ఉత్తరాల ద్వారా సంప్రదించుకునేవారు.[5] రవీంద్రభారతి విశ్వవిద్యాలయం ఉప కులపతి, ప్రొఫెసర్ సభ్యసాచి బాసు రే చౌదరి తెలిపిన ప్రకారం, ఇద్దరి మధ్య సంబంధం సన్నిహితంగా ఉన్నప్పటికీ, పరస్పరం మెచ్చుకోవడం కంటే మరేమీ కాదని తెలుస్తుంది.[6] ఆమె ఏకైక కుమారుడు దీపక్, గాంధీ మనవరాలు రాధను వివాహం చేసుకున్నాడు.
తరువాత జీవితంలో
[మార్చు]1923లో ఆమె భర్త మరణం తరువాత, సరళా దేవి కోల్‌కతాకు తిరిగి వచ్చింది.1924 నుండి 1926 వరకు భారతి పత్రిక ఎడిటింగ్ బాధ్యతలను తిరిగి ప్రారంభించింది. ఆమె 1930 లో కోల్‌కతాలో శిక్షా సదన్ అనే బాలికల పాఠశాలను స్థాపించింది. చివరగా ఆమె 1935లో ప్రజా జీవితం నుండి విరమణ తీసుకుంది. గౌడియా వైష్ణవుడైన బిజోయ్ కృష్ణ గోస్వామిని తన ఆధ్యాత్మిక గురువుగా స్వీకరించి మతంలో చేరింది.ఆమె 1945 ఆగస్టు 18న కోల్‌కతాలో మరణించింది.ఆమె జీవితంలో తరువాతి కాలంలో ఆమె ఆత్మకథ జీవనేర్ హరా పాట్ 1942-1943లో ఒక బెంగాలీ సాహిత్య పత్రిక దేశ్‌లో ధారావాహికంగా ప్రచురించబడింది. తర్వాత దీనిని స్కాటర్డ్ లీవ్స్ ఆఫ్ మై లైఫ్ (2011) గా సికతా బెనర్జీ ఆంగ్లంలోకి అనువదించింది.[7][8]
విశేషాలు
[మార్చు]1912లో జనగణమన భారత జాతీయగీతాన్ని సరళా దేవి చౌధురాని పాఠశాల విద్యార్థుల బృందంతో పాటు భారతీయ జాతీయ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు బిషన్ నారాయణ్ ధర్, అంబికా చరణ్ మజుందార్ వంటి ప్రముఖ కాంగ్రెస్ సభ్యుల ముందు ప్రదర్శించారు.[9]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Ray, Bharati (13 September 2012). "Sarala and Rokeya: Brief Biographical Sketches". Early Feminists of Colonial India: Sarala Devi Chaudhurani and Rokeya Sakhawat Hossain. Oxford University Press. p. 2. ISBN 978-0-19-808381-8 – via Oxford Scholarship Online.
- ↑ "Bethune College - Banglapedia". Banglapedia. Retrieved 13 October 2020.
- ↑ Ghosh, Sutanuka (2010). "Expressing the Self in Bengali Women's Autobiographies in the Twentieth Century". South Asia Research. 30 (2): 105–23. doi:10.1177/026272801003000201. PMID 20684082.
- ↑ Majumdar, Rochona (2002). ""Self-Sacrifice" versus "Self-Interest": A Non-Historicist Reading of the History of Women's Rights in India". Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East. 22 (1–2). Duke University Press: 24. doi:10.1215/1089201X-22-1-2-20 – via Project MUSE.
- ↑ Kapoor, Pramod (13 October 2014). "When Gandhi Nearly Slipped". Outlook India. Archived from the original on 2 సెప్టెంబరు 2021. Retrieved 16 సెప్టెంబరు 2021.
- ↑ "Sarala Devi: From Tagore's family, a leading light of the swadeshi movement". The Indian Express. 8 March 2020. Retrieved 24 November 2020.
- ↑ Mookerjea-Leonard, Debali (2017). Literature, Gender, and the Trauma of Partition: The Paradox of Independence. New York: Taylor & Francis. p. 188. ISBN 978-1-317-29389-7.
- ↑ McDermott, Rachel Fell; Gordon, Leonard; Embree, Ainslie; Pritchett, Frances; Dalton, Dennis, eds. (2014). "Radical Politics and Cultural Criticism, 1880–1914: The Extremists". Sources of Indian Traditions: Modern India, Pakistan, and Bangladesh. Columbia University Press. p. 283. ISBN 978-0-231-13830-7 – via De Gruyter.[permanent dead link]
- ↑ "10 Things to Know About India's National Anthem". Google Arts & Culture. Retrieved 2021-09-16.