అంబికా ధురంధర్
అంబికా ధురంధర్ | |
|---|---|
अंबिका धुरंधर | |
 | |
| జననం | 1912 జనవరి 4 |
| మరణం | 2009 జనవరి 3 (వయసు 96) |
| జాతీయత | •  British India (1912-1947)•  India (1947-2009) |
| విద్యాసంస్థ | సర్ జె. జె. స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్, ముంబయి |
| సుపరిచితుడు/ సుపరిచితురాలు | పెయింటింగ్ |
| ఉద్యమం | • భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం • సంయుక్త మహారాష్ట్ర ఉద్యమం |
| తల్లిదండ్రులు |
|
అంబికా మహాదేవ్ ధురంధర్ (4 జనవరి 1912 - 3 జనవరి 2009) ముంబైలోని సర్ జె.జె స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్ నుండి జిడి ఆర్ట్ (పెయింటింగ్) కోర్సును పూర్తి చేసిన మొదటి కొద్దిమంది మహిళల్లో ఒక భారతీయ కళాకారిణి. [1] ఆమె ప్రఖ్యాత కళాకారుడు ఎం.వి ధురంధర్ కుమార్తె, ఆమె పూర్వ విద్యార్థి, ఉపాధ్యాయురాలు, సర్ జెజె స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్‌కి మొదటి భారతీయ డైరెక్టర్.
ఆమె తన తండ్రి మార్గదర్శకత్వంలో చిత్రీకరించింది, అతని కళాఖండాల యొక్క విస్తారమైన సేకరణను చూసుకుంది, ఆమె జీవితాంతం వారి శైలీకృత ప్రభావంతో జీవించింది. తత్ఫలితంగా, సర్ జెజె స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్‌లో అకడమిక్ ఆర్ట్ యొక్క స్వర్ణయుగం ప్రభావం ఆమె జీవితకాలం పాటు ఉండిపోయింది. [2]
ప్రారంభ జీవితం, విద్య
[మార్చు]మొదట్లో, ధురంధర్ కుటుంబం ఠాకూర్ ఇంట్లో నివసించేది. అంబిక నౌరోజీ స్ట్రీట్‌లోని కార్వే యూనివర్శిటీ బాలికల ఉన్నత పాఠశాలకు వెళ్లింది, అది వారి నివాసానికి సమీపంలో ఉంది. కొన్ని రోజుల తర్వాత, పాఠశాల గిర్గావ్‌లోని మరొక భవనానికి మార్చబడింది. వారు ఠాకూర్ ఇంట్లో నివసించినప్పుడు, ఆమె సమీపంలోని ఇతర అమ్మాయిలతో కలిసి గిర్గావ్కు వెళ్లేది. అయితే, అంబాసదన్‌కు - వారి నివాసానికి మారిన తర్వాత, ధురందర్ కుటుంబం ఆమెను ఒంటరిగా రైలు, ట్రామ్‌ల ద్వారా గిర్గావ్కు పంపడం ప్రమాదకరమని భావించారు. అప్పటికి ఆమె చదువు ఆరో తరగతి వరకు పూర్తయింది. తదనంతరం, ఆమె ఇంటర్మీడియట్ వరకు చదువు ఇంట్లోనే పూర్తయింది. అంబికకు మొదటి నుంచి కళలవైపు మొగ్గు చూపడంతో ఆమె తండ్రి ఆమెను స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్‌కు తీసుకెళ్లి అక్కడ చేర్పించారు. [3]
అంబిక మొదటి సంవత్సరం పెయింటింగ్ తరగతుల్లో చేరింది, ఆ తర్వాత తన పెయింటింగ్ పరీక్షలన్నింటిలో అత్యున్నతమైన రంగులతో ఉత్తీర్ణత సాధించింది. ఆమె 1931లో పూర్తి చేసిన డిగ్రీ కోర్సులో రెండవ స్థానంలో నిలిచింది, అలా చేసిన రెండవ మహిళ. [4] ఆ సమయంలో ఏంజెలా ట్రిండాడే ఆమె తోటివారిలో ఒకరు. [5] ఆమె స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్‌లో ఉపాధ్యాయురాలిగా ఉన్న ఆంటోనియో జేవియర్ ట్రిండాడే కుమార్తె. ఇంకా, అంబిక 1939లో లండన్‌లోని రాయల్ సొసైటీ ఆఫ్ ఆర్ట్స్‌కి ఫెలో కూడా అయ్యారు [6]
కెరీర్, ప్రభావాలు
[మార్చు]పౌరాణిక, చారిత్రక దృశ్యాలు అంబిక యొక్క పనిలో ప్రధాన అంశాలు; ఇందులో ఆమె తన తండ్రి దృష్టిని పంచుకుంది. [7] ఆమె ఫిగర్ కంపోజిషన్‌లలో ప్రావీణ్యం సంపాదించింది, తన సృష్టిలో మానవ బొమ్మల యొక్క విభిన్న వ్యక్తీకరణలను ఉపయోగించింది. బొంబాయి ఆర్ట్ సొసైటీ ఎగ్జిబిషన్‌లో ప్రదర్శించబడిన ఆమె యోగినిలతో కలసి ఆమె చిత్రించిన శివాజీ మహారాజ్ పట్టాభిషేకం ( శివరాజ్యాభిషేకం ), అంబికా దేవి దీనికి సాక్ష్యంగా ఉన్నాయి. ఈ కార్యక్రమంలో సొసైటీ ఆమెకు రజత పతకాన్ని ప్రదానం చేసింది. [8]
ఈ విజయం తరువాత, ఆమె చిత్రాలు సిమ్లా, ఢిల్లీ, బెంగళూరు, మైసూర్, కొల్హాపూర్ వంటి ప్రదేశాలలో ప్రదర్శించబడ్డాయి. [9] ఆమె విమర్శకుల ప్రశంసలు అందుకుంది, ఈ ప్రదర్శనలలో అనేక అవార్డులను కూడా గెలుచుకుంది. [10]
బరోడా పోటీ
[మార్చు]1935లో బరోడా మహారాజా పట్టాభిషేక వజ్రోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని, రాజ్యంలోని ప్రజలు ఆయనకు అధికారిక గ్రంథంతో సత్కరించాలని నిర్ణయించారు. స్క్రోల్‌ను బంగారు-వెండి పూత పూసిన పెట్టెలో సమర్పించాలి. బహిరంగ పోటీ నిర్వహించబడింది, ఇది ఈ పెట్టె యొక్క ఔటర్ కవర్ కోసం డిజైన్లను ఆహ్వానించింది. [11] మార్గదర్శకాలలో పేర్కొన్న స్పెసిఫికేషన్‌ల ప్రకారం తన డ్రాయింగ్‌లను పంపడం ద్వారా అంబిక ఈ పోటీలో పాల్గొంది. అందుకున్న అనేక ఎంట్రీల నుండి, ఎంపిక చేయబడిన రెండు క్రియేషన్స్‌లో ఆమె డిజైన్ ఒకటి. ఆమెకు బహుమతిగా రూ. 500, ఆమె తండ్రితో పాటు మహారాజును కలిసే అవకాశం వచ్చింది. [12]
భారతదేశం, విదేశాలలో ప్రయాణిస్తుంది
[మార్చు]అంబిక తన కుటుంబంతో కలిసి భారతదేశంలో ప్రయాణించి, విదేశాలకు వెళ్లినప్పుడు స్వతంత్రంగా ప్రయాణించింది. ఆమె తండ్రిని అనేక మంది రాజ కుటుంబీకులు వారి కోసం కమీషన్ చేయబడిన కళాఖండాలను రూపొందించడానికి తరచుగా ఆహ్వానించబడ్డారు. బరోడా, గ్వాలియర్, ఇండోర్, కొల్హాపూర్ మొదలైన రాజకుటుంబాల నుండి వచ్చిన ఆహ్వానాలను అంగీకరించిన తరువాత, ఆమె తన కుటుంబంతో కలిసి ఈ రాజ నివాసాలలో ప్రయాణించే అవకాశాన్ని పొందింది. [13]
తన యూరోపియన్ పర్యటనలో, అంబిక లండన్‌లోని మేడమ్ టుస్సాడ్స్ ప్రదర్శనను సందర్శించింది. ఈ ప్రదర్శనలో, ఆమె గాంధీ , హిట్లర్, ముస్సోలినీ, స్టాలిన్, నెపోలియన్, అబిస్సినియన్ హైలే సెలాసీ, బ్రిటిష్ రాజకుటుంబం వంటి ప్రపంచ ప్రఖ్యాత వ్యక్తుల జీవిత-పరిమాణ శిల్పాలను చూసింది. [14]
తండ్రి మరణం తర్వాత జీవితం
[మార్చు]1944లో తన తండ్రి మరణించిన తర్వాత, ఆమె అతని కళాఖండాలను చూసుకునే బాధ్యతను స్వీకరించింది, అతని విద్యార్థుల సహాయంతో వాటిని ప్రదర్శనలకు ఉంచింది. 1949లో, ఆమె ముంబైలోని ఖర్ ప్రాంతంలో ధురంధర్ కళామందిర్ (ధురంధర్ ఆర్ట్ స్కూల్)ని ప్రారంభించి, అనేకమంది విద్యార్థులకు కళను బోధించింది. [15]
ఆమె భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో, తరువాత, యునైటెడ్ మహారాష్ట్ర ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు. ఈ ఈవెంట్‌ల కోసం ఆమె కొన్ని కళాఖండాలను కూడా చిత్రించింది. [16] అంబిక 1930 నుండి 1950 వరకు తన ప్రయాణాల జ్ఞాపకాల గురించి గమనికలు చేసింది. ఆమె మరణానంతరం 2010లో ఈ కథల ఆధారంగా మాఝీ స్మరాంచిత్రే (నా జ్ఞాపకాలు) అనే పుస్తకం ప్రచురించబడింది. ఈ పుస్తకం కళా చరిత్రను ఆర్కైవ్ చేస్తుంది, రాజకుటుంబాల గొప్ప రోజుల్లో కళ ఉత్పత్తి, కళ బోధన, వ్యాపారం, వాణిజ్యాన్ని వివరించే ముఖ్యమైన అంశంగా పనిచేస్తుంది. ఆమె అవివాహితురాలు, ఖర్‌లోని ధురంధర్ నివాసం అంబాసదన్‌లో ఒంటరిగా నివసించింది. వృద్ధాప్యంలో అనారోగ్యంతో 2009లో మరణించింది. [17]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Dhurandhar, Ambika (August 2010). Majhi Smaranchitre (in Marathi). Majestic Publishing House. p. 43.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Suhas Bahulkar, ed. (2021-03-02). Encyclopaedia visual art of Maharashtra: Artists of the Bombay school and art institutions (late 18th to early 21st century). Mumbai: Pundole Art Gallery. ISBN 978-81-89010-11-9. OCLC 1242719488. Archived from the original on 2022-03-04.
- ↑ Dhurandhar, M. V. (August 2018). Kalāmandirātīla ekecāḷīsa varshe : 8 Jānevārī 1890 te 31 Jānevārī 1931 (in Marathi). Deepak Ghare. Mumbai: Majestic Publishing House. p. 174. ISBN 978-93-87453-24-1. OCLC 1097364249. Archived from the original on 2022-01-09. Retrieved 2022-03-04.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Bahulkar, Sadhana (November 2021). बॉम्बे स्कूल कला परंपरेतील स्त्री चित्रकार : 1857-1950 (in Marathi). Pune: Rajhans Prakashan. p. 147. ISBN 978-93-91469-33-7. OCLC 1298711896.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ शिल्पकार चरित्रकोश खंड ६ - दृश्यकला (in Marathi). मुंबई: साप्ताहिक विवेक, हिंदुस्थान प्रकाशन संस्था. 2013. pp. 241–243. Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
- ↑ "धुरंधर, अंबिका महादेव". महाराष्ट्र नायक (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
- ↑ शिल्पकार चरित्रकोश खंड ६ - दृश्यकला (in Marathi). मुंबई: साप्ताहिक विवेक, हिंदुस्थान प्रकाशन संस्था. 2013. pp. 241–243. Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "धुरंधर, अंबिका महादेव". महाराष्ट्र नायक (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
- ↑ "त्या दोघीजणी". Maharashtra Times (in మరాఠీ). Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
- ↑ Suhas Bahulkar, ed. (2021-03-02). Encyclopaedia visual art of Maharashtra: Artists of the Bombay school and art institutions (late 18th to early 21st century). Mumbai: Pundole Art Gallery. ISBN 978-81-89010-11-9. OCLC 1242719488. Archived from the original on 2022-03-04.
- ↑ Dhurandhar, Ambika (2010). Majhi Smaranchitre (in Marathi). Mumbai: Majestic Publishing House. pp. 54–55, 62.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Suhas Bahulkar, ed. (2021-03-02). Encyclopaedia visual art of Maharashtra: Artists of the Bombay school and art institutions (late 18th to early 21st century). Mumbai: Pundole Art Gallery. ISBN 978-81-89010-11-9. OCLC 1242719488. Archived from the original on 2022-03-04.
- ↑ Dhurandhar, Ambika (2010). Majhi Smaranchitre (in Marathi). Mumbai: Majestic Publishing House. p. 107.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "धुरंधर, अंबिका महादेव". महाराष्ट्र नायक (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
- ↑ "Pinching Salt – B is for Bapu" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
- ↑ शिल्पकार चरित्रकोश खंड ६ - दृश्यकला (in Marathi). मुंबई: साप्ताहिक विवेक, हिंदुस्थान प्रकाशन संस्था. 2013. pp. 241–243. Archived from the original on 2022-03-04. Retrieved 2022-03-04.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)