జమ్మూ కాశ్మీర్ రాజకీయాలు
జమ్మూ - కాశ్మీర్ అనేక పార్టీల ప్రజాస్వామ్య పాలనా వ్యవస్థతో పుదుచ్చేరి కేంద్రపాలిత ప్రాంతం వలె ఒక కేంద్రపాలిత ప్రాంతంగా ఫెడరల్ పార్లమెంటరీ రిపబ్లిక్ ఫ్రేమ్‌వర్క్‌లో రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఇండియాచే నిర్వహించబడుతుంది. 2019 వరకు, ఇది భారతదేశంచే నిర్వహించబడే రాష్ట్రంగా పరిపాలించబడింది. కాశ్మీర్ వివాదం రూపంలో రాష్ట్రం ఒక భాగమైన చారిత్రక ఉద్రిక్తత, వివాదాన్ని ఈ ప్రాంతంలోని రాజకీయాలు ప్రతిబింబిస్తాయి. దేశాధినేత జమ్మూ - కాశ్మీర్ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్, ప్రస్తుతం మనోజ్ సిన్హా, ప్రభుత్వాధినేత జమ్మూ - కాశ్మీర్ ముఖ్యమంత్రి ప్రస్తుతం ఖాళీగా ఉన్నారు. 2018 నవంబరు 21న గవర్నర్ దీనిని రద్దు చేసినప్పటికీ, శాసనసభ అధికారం జమ్మూ - కాశ్మీర్ శాసనసభకు ఉంది. న్యాయవ్యవస్థ కార్యనిర్వాహక, శాసనసభ నుండి స్వతంత్రంగా ఉంటుంది.
చరిత్ర
[మార్చు]గులాబ్ సింగ్‌ను జమ్మూ కాశ్మీర్ రాజకీయ స్థాపకుడిగా పిలుస్తారు.[1] 1860ల తరువాత, బ్రిటీష్ ఇండియాతో పరస్పర చర్య ఫలితంగా రష్యా, బ్రిటన్ మధ్య భౌగోళిక రాజకీయ క్రీడలో ఈ ప్రాంతం ఒక భాగమైంది.[2] భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన సమయంలో, విభజన, భారతదేశం రిపబ్లిక్‌గా అవతరించే వరకు, తరువాత కాశ్మీర్ భవిష్యత్తు ప్రశ్న రాజకీయ నిర్ణయాలను గుర్తించింది. ఈ దశలో అంతర్గత రాజకీయ పరిస్థితుల్లోకి పాకిస్థాన్ ప్రవేశం సంక్లిష్టతలను సృష్టించింది.[3]
కాశ్మీర్ వివాదం రాజకీయ సమస్య అని కొందరు పరిశీలకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.[4] వివాదం ఈ ప్రాంతంలో తెచ్చిన రాజకీయ అస్థిరత మధ్య, జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని అన్ని ప్రభుత్వాలు సాధారణ స్థితికి చేరుకోవడంలో నిమగ్నమై ఉన్నాయి.[5] రాష్ట్రం "ప్రజాస్వామ్య, వేర్పాటువాద రాజకీయాల యొక్క సమాంతర ఉనికిని" చూసింది. 2002 చివరి వరకు రాజకీయ ఆధిపత్యం నుండి బహుళ-పార్టీ వ్యవస్థకు మారింది.[6]
చారిత్రాత్మకంగా కాశ్మీరీ ముస్లింలు ఈ ప్రాంతానికి లేదా స్వతంత్ర కాశ్మీర్‌కు ఎక్కువ స్వయంప్రతిపత్తి, సార్వభౌమాధికారాన్ని ఇష్టపడ్డారు. అయితే ఈ ప్రాంతంలో నివసిస్తున్న ముస్లిమేతరులలోని మైనారిటీలు రాష్ట్రం పూర్తిగా భారతదేశంలో విలీనం కావడానికి ఇష్టపడతారు. కొంతమంది కాశ్మీరీ ముస్లింలు కూడా పాకిస్థాన్‌లో భాగం కావడానికి ఇష్టపడతారు. కాశ్మీర్‌లోని చిన్న భాగం పాకిస్థాన్ నియంత్రణలో ఉంది. ఎక్కువగా ముస్లిం నాయకుల నేతృత్వంలో అనేక వేర్పాటువాద ఉద్యమాలు కూడా ఉన్నాయి, అవి రాజకీయంగా, మిలిటెంట్‌గా ఉన్నాయి. అయితే, ఇటీవలి సంవత్సరాలలో పెరుగుతున్న కాశ్మీరీ ముస్లింలు ఆర్థిక, సాంస్కృతిక కారణాల వల్ల భారతదేశంలోనే ఉండేందుకు మొగ్గు చూపుతున్నారనే వాదనలు ఉన్నాయి.[7][8] యునైటెడ్ నేషన్స్ హై కమీషనర్ ఫర్ రెఫ్యూజీస్ 2008 నివేదిక ప్రకారం భారతదేశంలో జమ్మూ - కాశ్మీర్ రాష్ట్రం మాత్రమే 'పాక్షికంగా స్వేచ్ఛా' రాష్ట్రంగా ఉంది.[9] కానీ అది ఇప్పుడు రాష్ట్రం కాకుండా కేంద్ర పాలిత ప్రాంతంగా ఉంది. భారత రాష్ట్రమైన జమ్మూ - కాశ్మీర్‌లో మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలు, బలమైన భారత సైన్యం ఉనికి కూడా సమస్యగా ఉంది. ఈ ప్రాంత రాజకీయాలను ప్రభావితం చేస్తుంది.
2019 ఆగస్టులో, భారత ప్రభుత్వం జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ బిల్లు, 2019ని రాజ్యసభలో ప్రవేశపెట్టింది. ఢిల్లీ వంటి చట్టంతో, లడఖ్ చండీగఢ్ వంటి చట్టంతో భారత రాజ్యాంగం నుండి ఆర్టికల్ 370ని రద్దు చేసి, జమ్మూ - కాశ్మీర్ రాష్ట్రాన్ని రెండు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలుగా విభజించాలని తీర్మానం చేసింది.[10] జమ్మూ కాశ్మీర్ మాత్రమే భారతదేశంలో సొంత జెండాను కలిగి ఉంది. అయితే, జమ్మూ - కాశ్మీర్‌కు స్వయంప్రతిపత్తిని మంజూరు చేసిన భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 370 అనేది 2019 ఆగస్టులో రద్దు చేయబడినందున, జెండా దాని అధికారిక హోదాను కోల్పోయింది.
జమ్మూ & కాశ్మీర్ రాజకీయ పార్టీలు
[మార్చు]రాజకీయ పార్టీల జాబితా:[11]
- జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్
- భారతీయ జనతా పార్టీ[12]
- జమ్మూ రిపబ్లిక్ పార్టీ
- భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
- కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)
- కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)
- జమ్మూ కాశ్మీర్ పీపుల్స్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ
- జమ్మూ కాశ్మీర్ అప్నీ పార్టీ
- జమ్మూ కాశ్మీర్ వర్కర్స్ పార్టీ
- జమ్మూ కాశ్మీర్ పీపుల్స్ కాన్ఫరెన్స్
- జమ్మూ & కాశ్మీర్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్
- జమ్మూ కాశ్మీర్ అవామీ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్
- ఇక్క్‌జుట్ జమ్మూ
- ఆల్ జమ్మూ అండ్ కాశ్మీర్ పేట్రియాటిక్ పీపుల్స్ ఫ్రంట్[11]
- జమాత్-ఎ-ఇస్లామీ కాశ్మీర్[11]
- జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ పాంథర్స్ పార్టీ[11]
- ప్రజా పరిషత్ జమ్మూ కాశ్మీర్[11]
- డెమోక్రటిక్ జనతాదళ్ (జమ్మూ - కాశ్మీర్)[11]
- జమ్మూ కాశ్మీర్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రీడమ్ పార్టీ[11]
- మల్లా ఇన్సాఫ్ పార్టీ[11]
- జమ్మూ కాశ్మీర్ పీపుల్స్ కాన్ఫరెన్స్
- డోగ్రా స్వాభిమాన్ సంగతన్
- నేషనల్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ (ఇండియన్)
- జమ్మూ కాశ్మీర్ డెమోక్రటిక్ లిబరేషన్ పార్టీ
- జమ్మూ కాశ్మీర్ అవామీ లీగ్
- ఆల్ జమ్మూ అండ్ కాశ్మీర్ పేట్రియాటిక్ పీపుల్స్ ఫ్రంట్
- జమాత్-ఎ-ఇస్లామీ కాశ్మీర్
ఇవికూడా చూడండి
[మార్చు]- లడఖ్ రాజకీయాలు
- 2014 జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ ఎన్నికలు
- జమ్మూ - కాశ్మీర్ ప్రభుత్వం
మూలాలు
[మార్చు]గ్రంథ పట్టిక
[మార్చు]- Tajuddin, Muhammad (2019). "10— Religion-polity interface in Jammu and Kashmir: An analysis". In Kumar, Narender (ed.). Politics and Religion in India. Taylor & Francis. ISBN 9781000691474.
- Kaur, Ravinderjit (1996). Political Awakening in Kashmir. New Delhi: APH Publishing. ISBN 9788170247098.
- Wani, Aijaz Ashraf (2018). What Happened to Governance in Kashmir?. New Delhi: Oxford University Press. ISBN 9780199097159.
- Chowdhary, Rekha (2019). Jammu and Kashmir: 1990 and Beyond: Competitive Politics in the Shadow of Separatism. Tamil Nadu: SAGE Publishing India. ISBN 9789353282325.
- Puri, Balraj (2015). "V: Jammu and Kashmir". In Wiener, Myron (ed.). State Politics in India. Princeton University Press. pp. 215–243. ISBN 9781400879144.
మరింత చదవడానికి
[మార్చు]- Kumar, Radha (2018). Paradise at War: A Political History of Kashmir. New Delhi: Aleph. ISBN 9789388292122.
- Chowdhary, Rekha. "Electoral Politics in the Context of Separatism and Political Divergence: An Analysis of 2009 Parliamentary elections in Jammu & Kashmir". South Asia Multidisciplinary Academic Journal, 3, 2009.
- ↑ Muhammad 2019, p. Chapter 10.
- ↑ Kaur 1996, p. 9.
- ↑ Puri 2015, p. 217–221.
- ↑ Wani 2018, p. Acknowledgement.
- ↑ Wani 2018, p. Introduction.
- ↑ Rekha 2019, p. Introduction.
- ↑ "A growing peace constituency - Times of India". The Times of India.
- ↑ "Welcome to Frontline : Vol. 29 :: No. 13". Hinduonnet.com. Archived from the original on 26 May 2002. Retrieved 2012-06-28.
{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link) - ↑ United Nations High Commissioner for Refugees (2008-07-02). "Refworld | Freedom in the World 2008 - Kashmir [India]". UNHCR. Archived from the original on 10 October 2012. Retrieved 2012-06-28.
- ↑ "Govt introduces J&K Reorganisation Bill 2019 in Rajya Sabha; moves resolution revoking Article 370 | DD News". www.ddnews.gov.in. Retrieved 2019-08-26.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 "Jammu and Kashmir Elections and Results - News and Updates on Chief Ministers, Cabinet and Governors". www.elections.in. Retrieved 2017-01-26.
- ↑ "BJP launches website ahead of Modi's rally in Jammu & Kashmir". Archived from the original on 2016-03-05. Retrieved 2024-06-03.