సాహిర్ లుధియానవి

సాహిర్ లుధియానవి
పుట్టిన తేదీ, స్థలం	అబ్దుల్ హాయీ (1921-03-08)1921 మార్చి 8 లూధియానా, పంజాబ్, భారతదేశం
మరణం	1980 అక్టోబరు 25(1980-10-25) (వయసు 59) బొంబాయి (ప్రస్తుతం ముంబై)
వృత్తి	రచయిత, lyricist

సాహిర్ లుధియానవి (ఆంగ్లం : Sahir Ludhianvi) (ఉర్దూ : ساحر لدھیانوی ) (జననం : మార్చి 8, 1921 – మరణం : అక్టోబరు 25, 1980), సుప్రసిద్ధ ఉర్దూ కవి, బాలీవుడ్ గేయరచయిత. ఇతడి పేరు "అబ్దుల్ హయీ", కలంపేరు "సాహిర్", లూధియానాకు చెందినవాడు కాబట్టి లుధియానవి అయ్యాడు. సాహిర్ అనగా 'మాంత్రికుడు' (జాదూ చేసేవాడు), సాహితీ ప్రపంచంలో ఇలాంటి కలంపేర్లు పెట్టుకోవడం ఓ ఆనవాయితీ. రెండు సార్లు ఫిలింఫేర్ అవార్డును గెలుచుకున్నాడు.

బాలీవుడ్ లో తన ప్రస్థానం మొదలెట్టి, అంచెలంచెలుగా ఎదిగి, ఓ రెండు దశాబ్దాలుగా వెలుగొందాడు. హిట్టయిన ప్రతిచిత్రం ఇతడి పాటలు కలిగివుండేది.

అక్టోబరు 25, 1980, 59 సం.ల వయస్సులో గుండెపోటుతో మరణించాడు.

కవితలు

• కభీ కభీ చిత్రంలోని పాట;

"మైఁ పల్ దో పల్ కా షాయర్ హూఁ, పల్ దో పల్ మెరీ కహానీ హై

"मै पल दो पल का शायर हुँ, पल दो पल मेरी कहानी है

పల్ దో పల్ మేరీ హస్తీ హై, పల్ దో పల్ మెరీ జవానీ హై

पल दो पल मेरी हस्ती है, पल दो पल मेरी जवानी है

ముఝ్‌సె పహ్‌లే కిత్నే షాయర్ ఆయే ఔర్ ఆకర్ చలే గయే,

मुझसे पहले कितने शायर आए और आकर चले गए,

కుఛ్ ఆహేఁ భర్‌కర్ లౌట్ గయే, కుఛ్ నగ్‌మే గా కర్ చలే గయే

कुछ आहे भरकर लौट गए , कुछ नग्मे गाकर चले गए

వో భీ ఎక్ పల్ కా కిస్సా థే, మైఁ భీ ఎక్ పల్ కా కిస్సా హూఁ

वो भी एक पल का किस्सा थे , मै भी एक पल का किस्सा हुँ

కల్ తుమ్ సె జుదా హో జావూఁగా, జో ఆజ్ తుమ్‌హారా హిస్సా హూఁ

कल तुमसे जुदा हो जाउंगा , जो आज तुम्हारा हिस्सा हुँ"

• ప్యాసా చిత్రంలోని ఈ పాట అప్పటి ప్రధానమంత్రియైన జవహర్లాల్ నెహ్రూను సైతం కదిలించివేసింది.

"యే కూచే, యె నీలామ్ ఘర్ దిల్‌కషీ కే,

యె లుట్‌తే హువే కారవాఁ జిందగీ కే,

కహాఁ హైఁ, కహాఁ హైఁ ముహాఫిజ్ ఖుదీ కే,

జిన్‌హే నాజ్ హై హింద్ పర్ వో కహాఁ హైఁ,"

పాటలు

సాహిర్ వ్రాసిన కొన్ని పాటలు;

• ఆనా హై తొ ఆ (आना है तो आ) - నయా దౌర్ (1957) - స్వరకల్పన ఓ.పి.నయ్యర్.
• యె దునియా అగర్ మిల్ భి జాయే తొ క్యా హై (ये दुनिया अगर मिल भी जाए तो क्या है) (ప్యాసా -1957), స్వరకల్పన ఎస్.డి.బర్మన్.
• తూ హిందు బనేగా న ముసల్మాన్ బనేగా, ఇన్సాన్ కి ఔలాద్ హై ఇన్సాన్ బనేగా (तु हिंदु बनेगा ना मुसलमान बनेगा) - ధూల్ కా ఫూల్ (1959), స్వరకల్పన దత్తా నాయక్.
• యే ఇష్క్ ఇష్క్ హై (ये ईश्क ईश्क है ) - బర్సాత్ కి రాత్ (1960), స్వరకల్పన రోషన్.
• నాతో కారవాఁకీ తలాష్ హై (ना तो कारवाँ की तलाश है) - బర్సాత్ కీ రాత్ (1960), స్వరకల్పన రోషన్.
• అల్లా తేరో నామ్, ఈశ్వర్ తేరో నామ్ (अल्ला तेरो नाम ईश्वर तेरो नाम) - హమ్ దోనో (1961), స్వరకల్పన జయదేవ్.
• చలో ఎక్ బార్ ఫిర్ సే అజ్‌నబీ బన్ జాయేఁ హమ్ దోనో (चलो ईक बार फिर से अजनबी बन जाए हम दोनो ) - గుమ్‌రాహ్ (1963 ) - స్వరకల్పన రవి.
• మన్ రే తూ కాహే న ధీర్ ధరే (मन रे तु काहे ना धीर धरे?) - చిత్రలేఖ (1964) - స్వరకల్పన రోషన్.
• సంసార్ సే భాగే ఫిర్తే హో, భగవాన్ కో తుమ్ క్యా పావో గే (संसारसे भागे फिरते हो, भगवान को तुम क्या पाओगे) - చిత్రలేఖ (1964) - స్వరకల్పన రోషన్.
• ఈశ్వర్ అల్లా తేరే నామ్ (ईश्वर अल्ला तेरे नाम) - నయా రాస్తా (1970) - స్వరకల్పన దత్తానాయక్.
• మైఁ పల్ దో పల్ కా షాయర్ హూఁ (मै पल दो पल का शायर हुँ) - కభీ కభీ (1976) - ముహమ్మద్ జహూర్ ఖయ్యాం.
• కభీ కభీ (कभी कभी) - కభీ కభీ (1976) - ముహమ్మద్ జహూర్ ఖయ్యాం.

రచనలు

• తల్‌ఖియాఁ
• గాతా రహే బంజారా

అవార్డులు

• 1964: ఫిలింపేర్ - ఉత్తమ గేయరచన - "జో వాదా కియా వో నిభానా పడేగా" (తాజ్‌మహల్-సినిమా)
• 1977: ఫిలింఫేర్ - ఉత్తమ గేయరచన - "కభీ కభీ మెరె దిల్ మేఁ ఖయాల్ ఆతాహై" - కభీ కభీ సినిమా
• 1971 : పద్మశ్రీ పురస్కారం - సాహిత్యం, విద్యారంగం.

ఇవీ చూడండి

• బాలీవుడ్

బయటి లింకులు

• Sahir Ludhianvi at Kavita Kosh Archived 2009-02-04 at the Wayback Machine
• Sahir ki qalam se - Site dedicated to Sahir Ludhianvi
• ఇంటర్నెట్ మూవీ డేటాబేసులో సాహిర్ లుధియానవి
• Sahir Ludhianvi at Urdu Poetry
• Silver Memories: Romantic Sahir