ధేనువకొండ
ధేనువకొండ | |
|---|---|
 | |
.svg)  ధేనువకొండ | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 15°42′41″N 79°56′15″E / 15.71139°N 79.93750°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | బాపట్ల |
| మండలం | అద్దంకి |
| విస్తీర్ణం | 16.82 కి.మీ2 (6.49 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 4,931 |
| • జనసాంద్రత | 290/కి.మీ2 (760/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 2,498 |
| • స్త్రీలు | 2,433 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 974 |
| • నివాసాలు | 1,397 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( ) |
| పిన్‌కోడ్ | 523264 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 590774 |
ధేనువకొండ బాపట్ల జిల్లా, అద్దంకి మండలం లోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన అద్దంకి నుండి 20 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన ఒంగోలు నుండి 32 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1397 ఇళ్లతో, 4931 జనాభాతో 1682 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 2498, ఆడవారి సంఖ్య 2433. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 996 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 445. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590774[2].
విద్యా సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప బాలబడి అద్దంకిలో ఉంది. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల అద్దంకిలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల ఒంగోలులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు అద్దంకిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల అద్దంకిలోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాలలు ఒంగోలులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]ధేనువకొండలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రిలో ఒక డాక్టరు, ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]గ్రామంలో2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు.
తాగు నీరు
[మార్చు]గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
[మార్చు]మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
[మార్చు]ధేనువకొండలో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
[మార్చు]గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
[మార్చు]గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 18 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
[మార్చు]ధేనువకొండలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 190 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 137 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 40 హెక్టార్ల
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 199 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 110 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 464 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 539 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1100 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 13 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
[మార్చు]ధేనువకొండలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- బావులు/బోరు బావులు: 13 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
[మార్చు]ధేనువకొండలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
[మార్చు]గ్రామ చరిత్ర
[మార్చు]ఈ గ్రామంలో 2016, సెప్టెంబరు-21న స్థానికులు ఒక కొండను త్రవ్వుచుండగా, బృహత్ యుగంనాటి శ్మశాన వాటిక, సమాధులు బయల్పడినవి. వీతిని చారిత్రిక పరిశోధకులు పరిశీలించి, ఆరవ శతాబ్దంనాటివిగా తెలియజేసినారు. ధేనువకొండ గ్రామ పంచాయతీ పరిధిలోని చాకలితిప్ప (చిన్నకొండ) మట్టి త్రవ్వకాలలో, 2016, సెప్టెంబరు-27న, ప్రాచీనసమాధులు, బౌద్ధ భిక్షువులు ఉపయోగించిన అంచులేని భిక్షాపాత్ర లభ్యమైనవి. ఇవి క్రీ, పూ.5వ శతాబ్దంనాటివిగా భావించుచున్నారు.
సమీపగ్రామాలు
[మార్చు]పేరాయపాలెం 2 కి.మీ, గాడిపర్తివారిపాలెం 4 కి.మీ, అనమనమూరు 6 కి.మీ, గడియపూడి 6 కి.మీ.
గ్రామ పంచాయతీ
[మార్చు]- వీరు ఈ గ్రామంలో 1913, జూలై-13న. జన్మించారు. వీరి తల్లిదండ్రులు, శ్రీమతి చెంచమ్మ, శ్రీ రామస్వామి. ఉన్నత విద్య చదవకున్నా, తన పరిశీలనా పటిమతో, విద్యావంతుడిగానే రాణించిన గ్రామీణ రైతు. ఎన్.జి.రంగా గారి శిష్యుడిగా, పల్లె తల్లి నిజమైన బిడ్డగా, అన్నదాతల సమస్యల పట్ల రాజీలేని పోరాటం చేసారు. రైతు పక్షపాతిగా, ఉద్యమ స్ఫూర్తికి నిలువెత్తు చిహ్నంగా జనం గుండెల్లో నిలిచిపోయినారు.
- అద్దంకి నియోజకవర్గం ఏర్పడినతరువాత, తొలి శాసనసభ్యులు వీరే. కృషికార్ లోక్ పార్టీ తరపున ఆయన శాసనసభ్యులుగా గెలుపొందినారు. 1951లో డిల్లీ వెళ్ళి అప్పటి కేంద్ర మంత్రి శ్రీ గుల్జారీలాల్ నందాను కలిశారు. వెనుకబడిన ప్రకాశం జిల్లాలో సాగునీటికోసం నాగార్జునసాగర్ నిర్మాణం అత్యవసరమని వివరించారు. ప్రాజెక్టు నిర్మాణ ప్రక్రియలో మేలిమలుపైన ఖోస్లా కమిటీ ఏర్పాటు చేయించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు.
- గ్రామ పునరుజ్జీవానికి జనజీవాలు సమకూర్చే కేంద్రస్థానాలు గ్రంథాలయాలని విశ్వసించారు. 40 సంవత్సరాలు గ్రంథాలయరంగంలో అవిరళ కృషిచేసారు. రాష్ట్ర గ్రంథాలయ సంస్థ అధ్యక్షులుగా రెండు సంవత్సరాలు పనిచేసారు. తన స్వగ్రామంలో స్వంత స్థలంలో గ్రంథాలయం ఏర్పాటుచేసారు.
- ఆంధ్రప్రదేశ్లో పొగాకు సమస్యపై పోరాడటంతో, వెంకయ్యగారిది కీలక పాత్ర. ధాన్యానికి గిట్టుబాటు ధరగా, క్వింటాలుకు 120 రూపాయలు ఇవ్వాలని ఆనాడే పోరాడినారు. స్వాతంత్ర్య సమరయోధునిగా తనకు వచ్చే పింఛనుసొమ్ముతో, రైతు సమస్యలపై కరపత్రాలు ముద్రించి పంచిన వ్యక్తి ఆయన. తన తుది శ్వాస సైతం, గుంటూరు పొగాకుబోర్డు సమావేశంలో విడవటం, అన్నదాతల సమస్యల పరిష్కారంపై ఆయనకున్న అంతులేని ఆపేక్షకు నిదర్శనం.
- సముద్రంలోకి పోతున్న వృధా జలాలను పంటలసాగుకు మళ్ళించాలన్న యోచనతో, గుండ్లకమ్మ నదిపై ఆనకట్ట కట్టాలని తొలిసారి ప్రభుత్వం దృష్టికి తీసుకొనివెళ్ళింది వెంకయ్యగారే. పంటభూములు బీళ్ళై, ఎడారులుగా తలపించుచున్నవి. వీటికి జలాశయం ద్వారా నీరందిస్తే, అద్దంకి, కొరిశపాడు, నాగులుప్పలపాడు, మద్దిపాడు మండలాలను సస్యశ్యామలం చేయవచ్చని మంత్రుల దృష్టికి తీసుకొని వెళ్ళినారు. తమ్మవరం వద్ద కొండ - ధేనువకొండకు మధ్య, ఈ వారధి నిర్మించాలని, వెంకయ్యగారే, అప్పట్లో జిల్లా కలెక్టరు జయప్రకాశ్ నారాయణకు విన్నవించారు. ఆయన జీవించి ఉండగా ఆయన కల నెరవేరలేదు. జలయగ్నం ఫలమంటూ ఎట్టకేలకు గుండ్లకమ్మపై మల్లవరం వద్ద 180 కోట్ల రూపాయల అంచనాతో ప్రారంభించారు. రు.500 కోట్లతో శ్రీ కందుల ఓబులరెడ్డి గుండ్లకమ్మ జలాశయం నిర్మించారు. తన చిరకాల స్వప్నమైన పథకానికి తనపేరు పెట్టకపోవడం కంటే, వందల కోట్ల రూపాయలతో నిర్మించిన ఆ పథకం, అన్నదాతకు ఎకరం నేలకు గూడా నీళ్ళివ్వలేకపోవడమే వెంకయ్యగారి ఆత్మను క్షోభింపజేసి ఉంటుందేమో
- మహాత్మా గాంధీగారి పిలుపునందుకుని రాజకీయాలలోకి వచ్చిన వెంకయ్య, 1940 ప్రాంతంలో గ్రామంలో యుద్ధవ్యతిరేక ప్రచారం చేసారు. దీనిపై కన్నెర్రజేసిన బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం, వీరికి ఆరునెలల కారాగార శిక్ష, 600 రూపాయల జరిమానా విధించింది.
నాగినేని రామకృష్ణ
[మార్చు]ఈ గ్రామానికి చెందిన శ్రీ నాగినేని రామకృష్ణ, అద్దంకి వ్యవసాయ మార్కెట్ కమిటీ ఛైర్మనుగా నియమితులైనారు. ఈ మేరకు 2015, మే-26వ తేదీనాడు ఒక ప్రభుత్వ ప్రకటన వెలువడింది. వీరు 2010 నుండి, తె.దే.పా. అద్దంకి నియోజకవర్గ సమన్వయకర్తగా కొనసాగుచున్నారు.
ప్రముఖ ఆయుర్వేద వైద్యులు, స్దాహితీవేత్త, డా.ధేనువకొండ శ్రీరామమూర్తి
[మార్చు]వీరు ఈ గ్రామంలో 1947లో జన్మించారు. ఒంగోలులో విద్యాభ్యాసం చేసి, అనంతరం, హైదరాబాదులోని ప్రభుత్వ ఆయుర్వేద కళాశాలలో బి.ఏ.ఎం.ఎస్ చదివిన వీరు, భారతీయవైద్యశాఖలో వివిధ హోదాలలో పనిచేసి, 2002 లో స్వచ్ఛంద పదవీ విరమణ చేసారు. వాడరేవు ప్రాంతంలో, నాలుగు దశాబ్దాలపాటు ఆయుర్వెద వైద్యంలో సేవలందించారు. అనంతరం హైదరాబాదులోని అశోక్‌నగర్‌లో స్థిరపడిన వీరు, శ్రీరామమూర్తి, సిద్ధేశ్వరీ రీసెర్చ్ ఇన్స్‌టిట్యూట్ ఆఫ్ ఆయుర్వేదం ఏర్పాటుచేసి, ఆయుర్వేద వైద్య విస్తృతికి విశేషకృషి చేసారు. చిన్ననాటినుండియే సాహిత్యాభిమానం గల ఆయన, అనేక కథలు, వాసాలు వ్రాయడంతోపాటు, కథాసంపుటాలు వెలువరించారు. ఒంగోలులోని ప్రకాశం పంతులు గారి నివాసం ఆధారంగా వీరు వ్రాసిన ఐలెండ్ విల్లా అను కథలసంపుటి వీరికి ఎంతో పేరు తెచ్చింది. 2009 లో వీరిని శ్రీకృష్ణాదేవరాయ సాహిత్య సేవాసమితి, కుర్రా కోటిసూర్యమ్మ స్మారక సాహిత్య పురస్కారంతో సత్కరించింది. వీరు 2017, ఆగస్టు-17న హైదరాబాదులో కన్నుశారు.
గ్రామ విశేషాలు
[మార్చు]గుండ్లకమ్మ ప్రాజెక్టు ముంపు గ్రామాలలో ఇది ఒకటి.
గణాంకాలు
[మార్చు]2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 3419. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 1710, మహిళల సంఖ్య 1709, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 815 ఉన్నాయి.గ్రామ విస్తీర్ణం 1682 హెక్టారులు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".