నానా సాహెబ్ పీష్వా II

నానా సాహెబ్ పీష్వా II
నానా సాహెబ్ పీష్వా II
మరాఠా సామ్రాజ్యం 14వ పీష్వా (రాజ వంశీయుడు)
అంతకు ముందు వారు	బాజీ రావు II
తరువాత వారు	:స్థానం అంతరించిపోయింది కానీ బాజీరావు II నామమాత్రంగా విజయం సాధించాడు పీష్వా
వ్యక్తిగత వివరాలు
జననం	దొండుపంత్; 1824 మే 19; వేణు, మహారాష్ట్ర
మరణం	1859 సెప్టెంబరు 24 (సందిగ్దం)); నైమిషా ఫారెస్ట్, నేపాల్ రాజ్యం
సంతానం	బయాబాయి, పీష్వా బాజీరావ్ III, పీష్వా సంజీవ్‌రావ్ భౌ

నానా సాహెబ్ పీష్వా II, (1824 మే 19- 1859 సెప్టెంబరు), దొంద్ పంత్‌గా జన్మించాడు.ఇతను మరాఠా సామ్రాజ్యానికి చెందిన ఒకభారతీయ పిష్వా, ప్రభువు, పోరాటయోధుడు.1857లో మొదటి భారత స్వాతంత్ర్య యుద్ధంలో కాన్పూర్‌లో జరిగిన కాన్పూర్ ముట్టడి తిరుగుబాటుకు నాయకత్వం వహించాడు. బ్రిటీషువారిచే బహిష్కరించబడిన మరాఠీ బ్రాహ్మణ రాజు శ్రీమంత్ పేష్వా బాజీ రావు II దత్తపుత్రుడిగా, నానా సాహెబ్ తనకు ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నుండి పింఛను పొందడానికి అర్హత ఉందని నమ్మాడు, కానీ అంతర్లీన ఒప్పంద సమస్యలు చాలా గందరగోళంగా ఉన్నాయి.వాటి ప్రకారం అతని తండ్రి మరణం తర్వాత పింఛను చెల్లింపు కొనసాగించడానికి కంపెనీ నిరాకరించడం, అలాగే ఉన్నత విధానాలుగా భావించిన అతని ఆలోచనలు, నానా పీష్వాను తిరుగుబాటులో చేరడానికి దారితీసాయి.అతను కాన్పూర్‌లోని బ్రిటిష్ దళాన్ని అతనికి లొంగిపోవాలని బలవంతం చేసాడు.ప్రాణాలతో ఉన్నవారిని హత్య చేశాడు.కొన్ని రోజుల పాటు కాన్పూర్ మీద నియంత్రణ పొందాడు. కాన్పూర్‌ను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్న బ్రిటిష్ సైన్యం అతని దళాలను ఓడించిన తరువాత అతను అదృశ్యమయ్యాడు.1859లో అతను నేపాల్ హిల్స్‌కు వెళ్లాడు.అక్కడే అతను మరణించినట్లు భావిస్తారు.

జీవితం తొలిదశ

నానా 1924 మే19 న నానా గోవింద్ దొండు పంత్‌గా నారాయణ్ భట్,గంగా బాయి దంపతులకు జన్మించాడు.మూడవ మరాఠా యుద్ధంలో మరాఠా ఓటమి తరువాత, ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ పీష్వా బాజీరావు IIను కాన్పూర్ సమీపం లోని బిత్తూర్‌కు బహిష్కరించింది. అక్కడ అతనికి బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం నుండి కొంత పింఛను మొత్తాన్ని చెల్లించింది. నానా తండ్రి బాగా చదువుకున్న దక్కన్ బ్రాహ్మణుడు, పశ్చిమ కనుమల నుండి తన కుటుంబంతో కలిసి బిత్తూర్‌లోని మాజీ పీష్వాకు ఆస్థాన అధికారి అయ్యాడు. బాజీరావుకు కొడుకులు లేకపోవడంతో, 1827లో నానా సాహెబ్ ను, అతని తమ్ముడిని దత్తత తీసుకున్నాడు.ఆ ఇద్దరు పిల్లల తల్లి పీష్వా భార్యలలో ఒకరికి సోదరి.నానా సాహెబ్ చిన్ననాటి సహచరులలో తాంతియా తోపే, అజిముల్లా ఖాన్, మణికర్ణిక తాంబే ఉన్నారు. తాంతియా తోపే, పీష్వా బాజీరావు II ఆస్థానంలో ముఖ్య ప్రభువైన పాండురంగరావు తోపే కుమారుడు. బాజీరావు II బిత్తూరుకు బహిష్కరించిన తరువాత, పాండురంగరావు, అతని కుటుంబం కూడా అక్కడికి మారారు.తాంతియా తోపే నానా సాహెబ్‌కు సామునేర్పే గురువు.1851లో బాజీ రావు II మరణం తరువాత అజిముల్లా ఖాన్, నానా సాహెబ్ దివాణంలో కార్యదర్శిగా చేరాడు. తరువాత అతను నానా సాహెబ్ ఆస్థానంలో దివాన్ అయ్యాడు.

వారసత్వం

1848, 1856 మధ్య బ్రిటిష్ గవర్నర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియాగా ఉన్న లార్డ్ డల్హౌసీ, డాక్ట్రిన్ ఆఫ్ లాప్స్ సిద్ధాంతం ప్రకారం రూపొందించిన విలీన విధానం అతను "ప్రత్యక్షంగా అసమర్థుడు లేదా ప్రత్యక్ష వారసుడు లేకుండా మరణిస్తే".బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ (ఉపఖండంలో ఆధిపత్య సామ్రాజ్య శక్తి) ప్రత్యక్ష ప్రభావం (పారామౌంట్‌సీ)లో ఉన్న ఏదైనా రాచరిక రాష్ట్రం లేదా భూభాగం బ్రిటిష్ అనుబంధ వ్యవస్థ కింద ఒక సామంత రాజ్యంగా ఉంటే, అది స్వయంచాలకంగా విలీనం చేయబడుతుంది. తరువాతి వారసుడిని ఎన్నుకునే వారసుడును లేకుండా భారతీయ సార్వభౌమాధికారికి దీర్ఘకాలంగా స్థిరపడిన చట్టపరమైన హక్కును భర్తీ చేసింది. అదనంగా, సంభావ్య పాలకులు తగినంత సమర్థులా కాదా అని బ్రిటిష్ వారు నిర్ణయిస్తారు.ఈసిద్ధాంతం దాని అన్వయం భారతీయులు విస్తృతమైన చట్టవిరుద్ధంగా పరిగణించింది. ఆసమయంలో కంపెనీ ఉపఖండంలో విస్తరించి ఉన్న అనేక ప్రాంతాలపై సంపూర్ణ, సామ్రాజ్య పరిపాలనా అధికార పరిధిని కలిగి ఉంది.ఈ సిద్ధాంత ప్రకారం సతారా (1848), జైత్‌పూర్, సంబల్‌పూర్ (1849), బఘత్ (1850), నాగ్‌పూర్ (1853), ఝాన్సీ (1854) రాచరిక రాష్ట్రాలను బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా స్వాధీనం చేసుకుంది. స్థానిక పాలకుడు సక్రమంగా పాలించడం లేదని ఆరోపిస్తూ అవధ్ (ఔద్) ప్రాంతాన్ని1856లో బ్రిటిష్ వారు స్వాధీనం చేసుకున్నారు.ఈ సిద్ధాంతాన్ని ఉపయోగించి కంపెనీ తన వార్షిక ఆదాయన్ని సుమారు నాలుగు మిలియన్ పౌండ్లకు పెంచుకుంది. ^[1] ఈస్టిండియా కంపెనీ పెరుగుతున్న శక్తితో భారతీయ సమాజంలోని వర్గాలలో ఎక్కువగా స్వదేశీ సాయుధ ఝాన్సీ దళాలలో అసంతృప్తి చెలరేగింది. ఇవి 1857 నాటి భారతీయ తిరుగుబాటు సమయంలో పదవీచ్యుతులైన రాజవంశాలతో చేరాయి.

పీష్వా వీలునామా ప్రకారం, నానా సాహెబ్ తన దత్తత ద్వారా, మరాఠా సింహాసనానికి వారసుడిగా భావించాడు. అతని పెంపుడు తండ్రికి ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నుండి £80,000 వార్షిక పింఛను పొందేందుకు అర్హతఉంది. అయితే, బాజీ రావు II మరణానంతరం, నానా సహజంగా పుట్టిన వారసుడు కాదని, రాజ్యం ఉనికిలో లేదని, కంపెనీ అతనికి పింఛను నిలిపివేసింది.నానా ధనవంతుడుగా ఉన్నప్పుడు, పింఛను రద్దు చేయడం, బాజీ రావు ప్రవాసంలో ఉంచుకున్న వివిధ బిరుదులు, ఆర్థిక సహాయాలను నిలిపివేయడం వల్ల అతను చాలా బాధపడ్డాడు. తదనుగుణంగా, నానా సాహెబ్ 1853లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వంతో తన వాదనను వినిపించేందుకు, అజీముల్లా ఖాన్ ను రాయబారిగా ఇంగ్లాండ్‌కు పంపాడు. అయితే అజీముల్లా ఖాన్ బ్రిటీష్ వారిని పింఛను పునఃప్రారంభించటానికి తగిన వాదనల ద్వారా ఒప్పించలేకపోయాడు.అతను 1855లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చాడు.

1857 తిరుగుబాటులో పాత్ర

కాన్పూర్ కలెక్టరు చార్లెస్ హిల్లర్స్‌డన్ విశ్వాసాన్ని నానా సాహెబ్ పొందాడు.^[2] దానికి మద్దతుగా అతడు ఒకవేళ కాన్పూర్‌కు తిరుగుబాటు వ్యాపిస్తే, బ్రిటిష్ వారికి మద్దతుగా 1500 మంది సైనికులతో కూడిన దళాన్ని సమీకరిస్తానని నానా సాహెబ్ ఒక ప్రణాళిక రూపొందించి కాన్పూర్ కలెక్టరు ముందుంచాడు.^[3]

1857 జూన్ 6 న, కాన్పూర్‌లో ఈస్టిండియా కంపెనీ దళాలు తిరుగుబాటు చేసిన సమయంలో పట్టణ ఉత్తర భాగంలోని స్థావరం వద్ద ఆశ్రయం కల్పించుకున్నారు.కాన్పూర్‌లో ఉన్న గందరగోళం మధ్య, నానా అతని దళాలు పట్టణ ఉత్తర భాగంలో ఉన్న బ్రిటిష్ పత్రికలోకి ప్రవేశించాయి. పత్రికకు కాపలాగా ఉన్న 53వ స్థానిక పదాతిదళానికి చెందిన సైనికులు, కంపెనీ తరపున పత్రికకు కాపలాగా నానా వచ్చారని భావించారు.అతను పత్రికలో ప్రవేశించిన తర్వాత, నానా సాహెబ్ కంపెనీకి వ్యతిరేకంగా జరిగిన తిరుగుబాటులో తాను భాగస్వామిని అని ప్రకటించాడు. బహదూర్ షా IIకి సామంతుడు కావాలని అనుకున్నాడు.^[4]కంపెనీ ఖజానాను స్వాధీనం చేసుకున్న తర్వాత, నానా తాను పీష్వా సంప్రదాయం ప్రకారం మరాఠా సమాఖ్యను పునరుద్ధరించాలని కోరుకుంటున్నట్లు పేర్కొంటూ గ్రాండ్ ట్రంక్ రోడ్డు సరిహద్దు వద్దకు ముందుకు తీసుకెళ్లి, కాన్పూర్‌ను స్వాధీనం చేసుకోవాలని అనుకున్నాడు. సైనికులు బహదూర్ షా IIని కలవడానికి ఢిల్లీకి వెళుతున్నారు.నానా దారిలో కళ్యాణ్‌పూర్‌లో తిరుగుబాటు కంపెనీ సైనికులను కలిశాడు. వారు కాన్పూర్‌కు తిరిగి వెళ్లాలని, బ్రిటీష్ వారిని ఓడించేందుకు తనకు సహాయం చేయాలని నానా కోరాడు. సైనికులు మొదట విముఖత చూపారు, కానీ వారు బ్రిటీష్ ప్రాబల్యాన్ని నాశనం చేస్తే వారి వేతనాన్ని రెట్టింపు చేసి, వారికి బంగారం బహుమతిగా ఇస్తానని వాగ్దానం చేయడంతో నానాతో వారు చేరాలని నిర్ణయించుకున్నారు.

వీలర్ స్థిరీకరణపై దాడి

1857 జూన్ 5న, నానా సాహెబ్ జనరల్ వీలర్‌కి ఒక లేఖ పంపాడు. మరుసటి రోజు ఉదయం 10 గంటలకు దాడి జరగవచ్చని తెలియజేసాడు. జూన్ 6 ఉదయం, అతని బలగాలు (తిరుగుబాటు సైనికులతో సహా) 10:30కి కంపెనీ స్థావరంపై దాడి చేశాయి. కంపెనీ బలగాలు ఆ రోజు ఉదయం దాడికి తగినంతగా సిద్ధపడలేదు, కానీ దాడిచేసే దళాలు స్థావరంలోకి ప్రవేశించడానికి ఇష్టపడకపోవడంతో తమను తాము రక్షించుకున్నారు. భారత బలగాలు మందు గుండు సామాగ్రితో నిండిన కందకాలు ఉన్నాయని, వాటి దగ్గరకు వెళ్తే పేలతాయని నమ్మేలా చేసారు.^[4] కంపెనీ సైనికలు తాత్కాలిక కోటలో మూడు వారాలకు పాటుసరిపోను నీరు, ఆహార సామాగ్రి మాత్రమే కలిగి ఉన్నాయి. వడదెబ్బ, నీటి కొరత కారణంగా చాలా మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.

బ్రిటీష్ దండుపై పురోగతి వార్త వ్యాపించడంతో, ఎక్కువ మంది తిరుగుబాటు సిపాయిలు నానా సాహెబ్‌తో చేరారు. జూన్ 10 నాటికి, అతను దాదాపు పన్నెండు వేల నుండి పదిహేను వేలమంది భారతీయ సైనికులకు నాయకత్వం వహిస్తాడని నమ్మారు.^[4] ముట్టడి జరిగిన మొదటి వారంలో, నానా సాహెబ్ బలగాలు అక్కడి పరిసరాలను చుట్టుముట్టాయి, లొసుగులను సృష్టించాయి. చుట్టుపక్కల భవనాల నుండి కాల్పుల స్థావరాలను ఏర్పాటు చేశాయి. డిఫెండింగ్ కెప్టెన్ జాన్ మూర్ ప్రతీకారం తీర్చుకున్నాడు. రాత్రిపూట పథకాలను నిర్ణయించేవాడు. నానా సాహెబ్ తన ప్రధాన కార్యాలయాన్ని అక్కడికి రెండు మైళ్ల దూరంలో ఉన్న సవదా హౌస్ (లేదా సవదా కోఠి )కి మార్చాడు, అదిమూర్ పథకాలకు ప్రతిస్పందనగా, నానా సాహెబ్ బ్రిటీష్ ప్రాబల్యంపై ప్రత్యక్ష దాడికి ప్రయత్నించాలని నిర్ణయించాడు, కాని తిరుగుబాటు సైనికులు నిరుత్సాహం ప్రదర్శించారు.^[4]

స్నిపర్ కాల్పులు, బాంబు దాడి 1857 జూన్ 23 వరకు, ప్లాసీ యుద్ధం 100వ వార్షికోత్సవం వరకు కొనసాగాయి.1757 జూన్ 23న జరిగిన ప్లాసీ యుద్ధం భారతదేశంలో ఈస్టిండియా కంపెనీ పాలన విస్తరణకు దారితీసిన కీలకమైన యుద్ధాలలో ఒకటి. సిపాయిల తిరుగుబాటు చోదక శక్తులలో ఒకటి, ఈ యుద్ధం తర్వాత సరిగ్గా వంద సంవత్సరాల తర్వాత ఈస్టిండియా కంపెనీ పాలన పతనమవుతుందని ప్రముఖులు అంచనా వేసారు.^[5] ఇది నానా సాహెబ్ ఆధ్వర్యంలోని తిరుగుబాటు సైనికులను 1857 జూన్ 23న స్థావరంపై పెద్ద దాడి చేయడానికి ప్రేరేపించింది.అయితే ఆ రోజు ముగిసే సమయానికి వారు స్థావరాలవద్దకు ప్రవేశించలేకపోయారు.

వరుస బాంబు పేలుళ్లు, స్నిపర్ కాల్పులు దాడుల కారణంగా తన సైనికులు, పౌరులు క్రమంగా స్థిరత్వం కోల్పోయారు.వ్యాధులతో బాధపడేవారు ఎక్కువ అయ్యారు. ఆహారం, నీరు, ఔషధాల సరఫరా తక్కువగా ఉంది.అతని కుమారుడు లెఫ్టినెంట్ గోర్డాన్ వీలర్ బ్యారక్స్‌పై దాడిలో శిరచ్ఛేదం చేయబడిన తర్వాత జనరల్ వీలర్ వ్యక్తిగత ధైర్యం తగ్గింది. ^[6]

నానా సాహెబ్, అతని సలహాదారులు ప్రతిష్టంభనను అంతం చేయడానికి ఒక ప్రణాళికను రూపొందించారు. జూన్ 24న, అతను ఒక మహిళా యూరోపియన్ ఖైదీ రోజ్ గ్రీన్‌వే ద్వారా వారి సందేశాన్ని తెలియజేయడానికి స్థావరాల ప్రదేశం వద్దకు పంపాడు. లొంగిపోవడానికి ప్రతిఫలంగా, అతను సతీచౌరా ఘాట్‌కి యూరోపియన్లు సురక్షితమైన మార్గాన్నిఎంచుకోవలిసిందిగా సూచనచేసాడు. అక్కడనుండి గంగానది రేవు నుండి అలహాబాద్‌కు బయలుదేరవచ్చు. ^[7] నానా సాహెబ్ సంతకంలేదనే కారణంపై జనరల్ వీలర్ ఈ ప్రతిపాదనను తిరస్కరించాడు.దానిలో నానా సాహెబ్ స్వయంగా ప్రతిపాదించాడని ఎటువంటి హామీ లేదని భావించాడు.

మరుసటి రోజు, జూన్ 25న, వివిధ అభిప్రాయాలతో రెండు గ్రూపులుగా విభజించబడిన అభిప్రాయాలతో, ఒక సమూహం రక్షణను కొనసాగించడానికి అనుకూలంగా ఉన్నట్లు,రెండవ సమూహం ప్రతిపాదనను అంగీకరించడానికి సిద్ధంగా ఉన్నట్లు నానా సాహెబ్ తన సంతకంతో మరొక మహిళా ఖైదీ జాకోబి ద్వారా రెండవ లేఖను పంపాడు. మరుసటి రోజు నానా సాహెబ్ దళాలనుండి ఎటువంటి బాంబు దాడి జరగలేదు.చివరగా అలహాబాద్‌కి సురక్షితమైన మార్గం కోసం ప్రతిఫలంగా వీలర్ లొంగిపోవాలని నిర్ణయించుకున్నాడు.ఒక రోజు చనిపోయిన వారి ఖననం తర్వాత, యూరోపియన్లు1857 జూన్ 27 ఉదయం అలహాబాద్‌కు బయలుదేరాలని నిర్ణయించుకున్నారు.

సతీచౌరా ఘాట్ ఊచకోత

జూన్ 27 (1857) ఉదయం, వీలర్ నేతృత్వంలోని పెద్ద స్తంభం మీదు నుండి ప్రవేశం కల్పించారు. మహిళలు, పిల్లలు, రోగులు నదీ తీరాలకు వెళ్లేందుకు వీలుగా నానా బండ్లు, డోలీలు, ఏనుగులను ఏర్పాటు చేసాడు. కంపెనీ అధికారులు, సైనికాధికారులు తమ ఆయుధాలు, మందుగుండు సామాగ్రిని వారితో తీసుకెళ్లడానికి అనుమతించారు. దాదాపు మొత్తం తిరుగుబాటు సైన్యంతో పాటు వారిని తీసుకెళ్లారు. ^[7] ఉదయం 8 గంటలకు సతీచౌర ఘాట్‌కు చేరుకున్నారు.నానా సాహెబ్ ఈ ఘాట్ వద్ద, అలహాబాద్‌కు బయలుదేరడానికి హర్దేవ్ మల్లా అనే పడవ మనిషికి చెందిన 40 పడవలను ఏర్పాటు చేశాడు. ^[8] సతీచౌర ఘాట్ వద్ద గంగా నది అసాధారణంగా ఎండిపోయింది. యూరోపియన్లు పడవలను దూరంగా తరలించడానికి చాలా కష్టపడ్డారు. నదికి దిగే మెట్ల పొడవునా, ఘాట్‌కి ఇరువైపులా ఎత్తైన ఒడ్డున, తమ పూర్వీకులను చూడటానికి పెద్ద సంఖ్యలో తరలివచ్చిన ప్రజలతో నిండిపోయింది. అలహాబాద్ నుండి 6 వ స్థానిక పదాతిదళం, బెనారస్ నుండి 37 వ బెటాలియన్ సిపాయిలు ఒడ్డున ఉన్న ప్రజలతో వేచిఉన్నారు. ఈ రెండు బెటాలియన్లు జేమ్స్ జార్జ్ స్మిత్ నీల్ కాలమ్ ద్వారా వారి స్టేషన్ల నుండి తరిమివేసారు. వారు కవాతులో సమావేశమై, వారి ఆయుధాలు పడవేయమని ఆదేశించారు. అలా చేసిన తర్వాత, బ్రిటిష్ దళాలు కనికరం లేకుండా కాల్పులు జరిపారు. తప్పించుకున్న అదృష్టవంతులు తమ గ్రామాలకు తిరిగి వచ్చారు. ఈ సమయంలో ఎత్తైన ఒడ్డు నుండి ఒక షాట్ కాల్చారు. భారతీయ పడవ నడిపేవారు ఒడ్డుకు దూకి ఒడ్డు వైపు ఈత కొట్టడం ప్రారంభించారు. వారి జంప్ సమయంలో, కొన్ని మంటలు వారి ఒంటికి తగిలాయి, కొన్ని పడవలు కాలిపోయాయి. సతీచౌరా ఘాట్ వద్ద తరువాత చుట్టుముట్టినప్పటికీ, ^[7]మొదటి షాట్ కు ^[8] యూరోపియన్ తిరుగుబాటు సిపాయిలు చాలా మంది చనిపోయారు, కొంతమందిని బంధించారు.ఆ తర్వాత కొంత మంది కంపెనీ అధికారులు నానా ఆలస్యానికి కారణం కావాలనే ఉద్దేశంతో బోట్లను వీలైనంత ఎత్తులో మట్టిలో ఉంచారని పేర్కొన్నారు. తిరుగుబాటుదారులు యూరోపియన్లందరిపై కాల్పులు జరిపి చంపడానికి నానా గతంలో ఏర్పాట్లు చేశారని వారు అరోపించారు. ఈస్టిండియా కంపెనీ నానా ద్రోహం అమాయక ప్రజలను హత్య చేసినట్లు ఆ తర్వాత ఆరోపించినప్పటికీ, నానా ముందస్తు ప్రణాళికతో లేదా మారణకాండకు ఆదేశించినట్లు నిరూపించడానికి కచ్చితమైన ఆధారాలు కనుగొనబడలేదు. ^[9] కొంతమంది చరిత్రకారులు సతీచౌరా ఘాట్ ఊచకోత గందరగోళం ఫలితంగా జరిగిందని నమ్ముతారు. నానా అతని సహచరులు అమలు చేసిన పథకం కాదని భావిస్తారు. ^[10] ఏది ఏమైనప్పటికీ, నది ఒడ్డున ముందుగా అమర్చిన ఫిరంగుల నుండి స్నిపర్ కాల్పులు సంఘటన స్థలంలో నివేదించబడిన వాస్తవం ముందస్తు ప్రణాళికను సూచించవచ్చు. ఏది ఏమైనప్పటికీ, సతీచౌరా ఘాట్ వద్ద ఉన్న గందరగోళం మధ్య, నానా జనరల్ తాత్యా తోపే 2 వ బెంగాల్ అశ్వికదళ యూనిట్ కొన్ని ఫిరంగి యూనిట్లను యూరోపియన్లపై కాల్పులు జరపాలని ఆదేశించాడు. ^[6] మిగిలిన కంపెనీ సైనికులను కత్తులు పిస్టల్స్‌తో చంపడానికి తిరుగుబాటు అశ్వికదళ సోవర్లు నీటిలోకి వెళ్లారు. బతికి ఉన్న పురుషులు చంపబడ్డారు, మహిళలు పిల్లలను పట్టుకున్నారు, ఎందుకంటే వారి హత్యను నానా ఆమోదించలేదు.^[11] ముట్టడి సమయంలో దాదాపు 120 మంది మహిళలు పిల్లలను ఖైదీలుగా పట్టుకుని నానా సాహెబ్ ప్రధాన కార్యాలయమైన సవాదా హౌస్‌కు తీసుకెళ్లారు.

కీర్తి జ్ఞాపకార్థం

1947లో భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత, నానా స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడుగా కీర్తించబడ్డాడు. కాన్పూర్లోని నానా రావు పార్క్ నానా, అతని సోదరుడు బాలరావు గౌరవార్థం నిర్మించబడింది.

వారసత్వం

అంతకు ముందువారు బాజీరావు II	పీష్వా 1851–1857	తరువాత వారు ఎవరు లేరు

మూలాలు

↑ Wolert, Stanley. A New History of India (3rd ed., 1989), pp. 226–28. Oxford University Press.
↑ "British Empire: Forces: Campaigns: Indian Mutiny, 1857 - 58: The Siege of Cawnpore". britishempire.co.uk. Archived from the original on 7 అక్టోబరు 2012. Retrieved 6 April 2015.
↑ Brock, William (1857). A Biographical Sketch of Sir Henry Havelock, K. C. B. Tauchnitz. Retrieved 12 July 2007.
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 Luscombe, Stephen. "Indian Mutiny". www.britishempire.co.uk. Retrieved 2021-10-25.
↑ Mukherjee, Rudrangshu (August 1990). "'Satan Let Loose upon Earth': The Kanpur Massacres in India in the Revolt of 1857". Past & Present. 128 (128). Oxford University Press: 92–116. doi:10.1093/past/128.1.92. JSTOR 651010.
↑ ^6.0 ^6.1 "The Indian Mutiny: The Siege of Cawnpore". Archived from the original on 7 అక్టోబరు 2012. Retrieved 11 July 2007.
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 Caleb Wright, J. A. Brainerd (1863). Historic Incidents and Life in India (in English). unknown library. J. A. Brainerd.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ ^8.0 ^8.1 "Echoes of a Distant war". The Financial Express. 8 April 2007. Archived from the original on 21 January 2008. Retrieved 11 July 2007.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ Hibbert, Christopher (1978). The Great Mutiny: India, 1857. Viking Press. pp. 194. ISBN 0-670-34983-6.
↑ Nayar, Pramod K. (2007). The Great Uprising. Penguin Books, India. ISBN 978-0-14-310238-0.
↑ G. W. Williams, "Memorandum", printed with Narrative of the Events in the NWP in 1857–58 (Calcutta, n.d.), section on Cawnpore (hereafter Narrative Kanpur), p. 20: "A man of great influence in the city, and a government official, has related a circumstance that is strange, if true, viz. that whilst the massacre was being carried on at the ghat, a trooper of the 2nd Cavalry, reported to the Nana, then at Savada house, that his enemies, their wives and children were exterminated ... On hearing which, the Nana replied, that for the destruction of women and children, there was no necessity' and directed the sowar to return with an order to stay their slaughter". See also J. W. Kaye, History of the Sepoy War in India, 1857–58, 3 vols. (Westport, 1971 repr.), ii, p. 258. (This reprint of Kaye's work carries the title History of the Indian Mutiny of 1857–58.)

వెలుపలి లంకెలు

[wolpert-1] Wolert, Stanley. A New History of India (3rd ed., 1989), pp. 226–28. Oxford University Press.

[britishempire-2] "British Empire: Forces: Campaigns: Indian Mutiny, 1857 - 58: The Siege of Cawnpore". britishempire.co.uk. Archived from the original on 7 అక్టోబరు 2012. Retrieved 6 April 2015.

[3] Brock, William (1857). A Biographical Sketch of Sir Henry Havelock, K. C. B. Tauchnitz. Retrieved 12 July 2007.

[:0-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 Luscombe, Stephen. "Indian Mutiny". www.britishempire.co.uk. Retrieved 2021-10-25.

[5] Mukherjee, Rudrangshu (August 1990). "'Satan Let Loose upon Earth': The Kanpur Massacres in India in the Revolt of 1857". Past & Present. 128 (128). Oxford University Press: 92–116. doi:10.1093/past/128.1.92. JSTOR 651010.

[britishempire_cawnpore-6] 6.0 ^6.1 "The Indian Mutiny: The Siege of Cawnpore". Archived from the original on 7 అక్టోబరు 2012. Retrieved 11 July 2007.

[:1-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 Caleb Wright, J. A. Brainerd (1863). Historic Incidents and Life in India (in English). unknown library. J. A. Brainerd.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)

[financialexpress_echoes-8] 8.0 ^8.1 "Echoes of a Distant war". The Financial Express. 8 April 2007. Archived from the original on 21 January 2008. Retrieved 11 July 2007.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[9] Hibbert, Christopher (1978). The Great Mutiny: India, 1857. Viking Press. pp. 194. ISBN 0-670-34983-6.

[pramod_nayar_uprising-10] Nayar, Pramod K. (2007). The Great Uprising. Penguin Books, India. ISBN 978-0-14-310238-0.

[11] G. W. Williams, "Memorandum", printed with Narrative of the Events in the NWP in 1857–58 (Calcutta, n.d.), section on Cawnpore (hereafter Narrative Kanpur), p. 20: "A man of great influence in the city, and a government official, has related a circumstance that is strange, if true, viz. that whilst the massacre was being carried on at the ghat, a trooper of the 2nd Cavalry, reported to the Nana, then at Savada house, that his enemies, their wives and children were exterminated ... On hearing which, the Nana replied, that for the destruction of women and children, there was no necessity' and directed the sowar to return with an order to stay their slaughter". See also J. W. Kaye, History of the Sepoy War in India, 1857–58, 3 vols. (Westport, 1971 repr.), ii, p. 258. (This reprint of Kaye's work carries the title History of the Indian Mutiny of 1857–58.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]