గోవింద్ చంద్ర పాండే
డా. గోవింద్ చంద్ర పాండే (30 జూలై 1923 - 21 మే 2011) సంస్కృతం, లాటిన్, హీబ్రూ వంటి అనేక భాషలలో అసాధారణ పండితుడు. అనేక పుస్తకాలు రచించిన ప్రసిద్ధ రచయిత, హిందీ కవి, హిందుస్తానీ అకాడమీ అలహాబాద్ సభ్యుడు, రాజస్థాన్ విశ్వవిద్యాలయం వైస్ ఛాన్సలర్. 2010 నుండి పద్మశ్రీ అవార్డు గ్రహీత , ఇరవయ్యవ శతాబ్దానికి చెందిన ప్రసిద్ధ తత్త్వవేత్త, చరిత్రకారుడు, సౌందర్యవేత్త, సంస్కృత పండితుడు.
జీవిత విశేషాలు
[మార్చు]ఆచార్య గోవింద్ చంద్ర పాండే 1923 జూలై 30న అలహాబాద్‌లో జన్మించారు. ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని కాశీపూర్ నగరంలో స్థిరపడిన అల్మోరాలోని పిల్ఖా అనే గ్రామంలో మంచి గౌరవనీయమైన పహాడీ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించారు, శ్రీ పీతాంబర్ దత్ పాండే ( భారత ప్రభుత్వ ఖాతాల సేవలో సీనియర్ అధికారి) అతని తండ్రి,శ్రీమతి ప్రభావతి దేవి అతని తల్లి.
కాశీపూర్ నుండి, అతను మొదటి తరగతితో మాధ్యమిక విద్య, ఉన్నత మాధ్యమిక విద్య పరీక్షలలో ఉత్తీర్ణత సాధించాడు, అదే సమయంలో పండిత్ ప్రభు శ్రీ రఘువీర్ దత్ శాస్త్రి, పండిత్ రామ్ శంకర్ ద్వివేది వంటి ప్రముఖ పండితుల సమక్షంలో సాంప్రదాయ పద్ధతిలో (సంస్కృత మాధ్యమం ద్వారా) వ్యాకరణ, సాహిత్యం, శాస్త్రాలను లోతుగా అధ్యయనం చేశాడు. మొదటి తరగతి నుండి అలహాబాద్ ఎంఏ వరకు అన్ని పరీక్షలలో అత్యధిక మార్కులు సాధించిన ఆయన, ప్రఖ్యాత పండితుడు, సుభాష్ చంద్రబోస్ స్నేహితుడు ప్రొఫెసర్ ఖేత్రేష్ చంద్ర చటోపాధ్యాయ దగ్గర ప్రాచీన చరిత్ర, సంస్కృతి, పురావస్తు శాఖలో తులనాత్మక భాషాశాస్త్రం, మతం, తత్వశాస్త్రం, చరిత్ర వంటి విషయాలలో లోతైన విద్యను అభ్యసించారు. ప్రొఫెసర్ క్షేత్రేష్ చంద్ర చటోపాధ్యాయ మార్గదర్శకత్వంలో ఆయన 1947 డీ.ఫిల్ బిరుదు పొందాడు. ఆయన తన పరిశోధన సమయంలో పాలి, ప్రాకృత భాషలను అభ్యసించాడు. ఫ్రెంచ్, జర్మన్, బౌద్ధ చైనీస్ భాషలను కూడా అధ్యయనం చేసి, తరువాత అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి డీ.లిట్ డిగ్రీని పొందారు.
ఆచార్య గోవింద్ చంద్ర పాండే 1947 నుండి 1957 వరకు అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం చరిత్ర విభాగంలో అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్ (లెక్చరర్)గా, అటుపై అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్ (రీడర్) గా పనిచేశారు. 1957లో ఆయన గోరఖ్పూర్ విశ్వవిద్యాలయానికి వెళ్లి, ప్రాచీన చరిత్ర, సంస్కృతి, పురావస్తు శాస్త్రాలలో మొదటి ప్రొఫెసర్ అయ్యారు. 1962 నుండి 1977 వరకు రాజస్థాన్ విశ్వవిద్యాలయం చరిత్ర విభాగంలో హెడ్-ఇన్-చీఫ్ ప్రొఫెసర్గా పనిచేశారు, తరువాత 1974-77 మధ్య అదే విశ్వవిద్యాలయానికి వైస్ ఛాన్సలర్ కూడా పనిచేశారు. 1978లో, పాండే తన స్వస్థలమైన అలహాబాదుకు తిరిగి వచ్చి, 1985 నుండి 1988 వరకు మూడు సంవత్సరాలు ఐసిహెచ్ఆర్ (ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ హిస్టారికల్ రీసెర్చ్) యొక్క మొదటి జాతీయ ఫెలోగా నియమితులయ్యారు. వెంటనే, ఆయన ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఫిలసాఫికల్ రీసెర్చ్ యొక్క ఎడిటింగ్ స్కీమ్ ఫర్ సైన్స్, ఫిలాసఫీ, కల్చర్, హిస్టరీలో ప్రధాన సంపాదకుడిగా/సలహాదారుగా కూడా పనిచేశారు. డాక్టర్ పాండే ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హయ్యర్ స్టడీస్, సిమ్లా డైరెక్టర్గా, సెంట్రల్ టిబెటన్ స్టడీస్ యూనివర్శిటీ, సారనాథ్ ప్రెసిడెంట్గా, అలహాబాద్ మ్యూజియం ఛైర్మన్గా కూడా పనిచేశారు.
అంతేకాకుండా, ప్రొఫెసర్ పాండే భారత ప్రభుత్వం యొక్క అనేక ముఖ్యమైన కమిటీలలో సభ్యుడుగా దేశ విదేశాలలో అనేక ముఖ్యమైన మేధోపరమైన సెమినార్లలో పాల్గొన్నారు.
గోవింద్ చంద్ర పాండే రచించిన అనేక విమర్శనాత్మక పరిశోధన పుస్తకాలు, కవిత్వ పుస్తకాలు, సంస్కృతి, తత్వశాస్త్రం, సాహిత్యం, చరిత్రపై వివిధ పరిశోధనా వ్యాసాలు భారతదేశము ఇంకా విదేశాలలో గౌరవప్రదంగా ప్రచురించబడ్డాయి. వీరు సంస్కృత భాషలో రచించిన, అనువదించిన ప్రధాన పుస్తకాలు 'దర్శన్ విమర్శ:' 'సౌందర్య దర్శన్ విమర్శ:' 'ఏకం సద్విప్రాః బహుధా వదంతి' (1996/97 వారణాసిలో వ్రాసినవి) 'న్యాయబిందు' (1975 ఈ సారనాథ్ / జైపూర్ నుండి), తత్వశాస్త్రంపై ఎనిమిది పుస్తకాలలో, ' శంకరాచార్య : విచార్య ఔర్ సందర్భ' పుస్తకం ముఖ్యమైనది. వివిధ సాహిత్య రచనలలో, వీరు వ్రాసిన మరో ఎనిమిది పుస్తకాలు సంస్కృత వాంగ్మయాన్ని అలంకరించాయి. అతను ఋగ్వేదంలోని అనేక పద్యాలకు అనర్గళంగా హిందీ కవితా అనువాదం కూడా చేసారు.
ప్రముఖ సంస్కృత పండితులు కళానాథ్ శాస్త్రి వీరి రచనలను ఎంతగానే మెచ్చుకొనేవారు.
వీరు రచించిన కొన్ని ముఖ్యమైన గ్రంథాలు
[మార్చు]1. ' భారతీయతా కె మూల స్వర్'
2. ' దర్శన్ విమర్శ' 1996 వారణాసి ,
3. 'సౌందర్య దర్శన్ విమర్శ్' 1996 రాకా పబ్లికేషన్స్, జైపూర్ / వారణాసి,
4. 'ఏకం సద్విప్రాః బహుధా వదంతి' 1997 వారణాసి
5. 'న్యాయబిందు' 1975 సారనాథ్, జైపూర్
6. 'సోషల్ అండ్ ఎకనామిక్ లైఫ్ ఆఫ్ ఎర్లీ మిడీవల్ బీహార్': ఫార్వార్డెడ్ GC పాండే ప్రచురణకర్త: అలహాబాద్ : రాకా ప్రకాశన్, 2005. ISBN 8188216275
7. 'కాళిదాస్ అండ్ హిజ్ ఏజ్' (1999)
8. 'టైమ్లెస్ రివర్ (భాగీరధి-కవితలు)
9. 'జయ' (కవితల సంకలనం)
10. 'హన్సిక' '(కవితలు)
11. 'ద మీనింగ్ ఎండ్ ప్రోసెస్ ఆఫ్ కల్చర్'
12. 'లైఫ్ ఎండ్ థాట్ ఆఫ్ శంకరాచార్య
బిరుదులు-సన్మానములు
[మార్చు]పద్మశ్రీతో పాటు, అతను భారత ప్రభుత్వంచే స్పెషల్ మనీ అవార్డు, బిర్లా ట్రస్ట్ యొక్క సరస్వతి సమ్మాన్ 2003-2004, మనీషా సమ్మాన్, మంగళప్రసాద్ అవార్డు, విజ్ఞాన దర్శన్ అవార్డు, నరేష్ మెహతా అవార్డు, భారతీయ మూర్తిదేవి అవార్డుతో సహా అనేక అవార్డులు,గౌరవాలను అందుకున్నారు. జ్ఞానపీఠ్, సాహిత్యం అకాడమీ యొక్క అత్యున్నత గౌరవం (సీనియర్ సభ్యత్వం రూపంలో), ఉత్తర ప్రదేశ్ సంస్కృత సంస్థాన్ యొక్క విశ్వభారతి అవార్డు, కాశీ హిందూ విశ్వవిద్యాలయం నుండి గౌరవ డి.లిట్ డిగ్రీ, శ్రీ లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి రాష్ట్రీయ సంస్కృత విద్యాపీఠము నుండి మహామహోపాధ్యాయ బిరుదుతో అలంకరించ బడ్డారు.