మందపల్లి

మెదక్ జిల్లా, చిన్న కోడూరు మండలంలోని ఇదేపేరు గల గ్రామం.. కోసం మందపల్లి (చిన్నకోడూరు మండలం) చూడండి.

మందపల్లి
రెవెన్యూ గ్రామం
మందపల్లి
అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°44′13.380″N 81°52′31.548″E
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	ఆంధ్రప్రదేశ్
జిల్లా	కోనసీమ
మండలం	కొత్తపేట
విస్తీర్ణం	2.74 కి.మీ2 (1.06 చ. మై)
జనాభా  (2011)	1,344
• జనసాంద్రత	490/కి.మీ2 (1,300/చ. మై.)
అదనపు జనాభాగణాంకాలు
• పురుషులు	675
• స్త్రీలు	669
• లింగ నిష్పత్తి	991
• నివాసాలు	386
ప్రాంతపు కోడ్	+91 ( )
పిన్‌కోడ్	533238
2011 జనగణన కోడ్	587679

మందపల్లి, డాక్టర్ బి.ఆర్. అంబేద్కర్ కోనసీమ జిల్లా, కొత్తపేట మండలానికి చెందిన గ్రామం.

ఇది మండల కేంద్రమైన కొత్తపేట నుండి 3 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన అమలాపురం నుండి 33 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.

గణాంకాలు

2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 1,265. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 637, మహిళల సంఖ్య 628, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 332 ఉన్నాయి.

2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 386 ఇళ్లతో, 1344 జనాభాతో 274 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 675, ఆడవారి సంఖ్య 669. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 192 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 4. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 587679.. మందపల్లి గ్రామం రాజమహేంద్రవరంకి 38 కి.మి., కాకినాడకు 60 కి.మి., అమలాపురంకు30 కి.మి.,రావులపాలెంకు 9 కి.మి. దూరంలో ఉంది.

స్థలపురాణం

ఇక్కడకు దగ్గరలో ధండిచి మహర్షి ఆశ్రమం ఉండేది.పురాణాల ప్రకారం ధండి మహర్షి తన వెన్నుముకను ఇంద్రుడుకి వజ్రాయుధంగా అసురలను చంపడానికి ఇక్కడే దానం ఇస్తాడు.

మందపల్లి శనీశ్వర స్వామి ఇతర ఆలయాలకు కాస్తంత భిన్నం. వాస్తవానికి సోమేశ్వర స్వామి ఆలయం అయినా, శనీశ్వరుడు ప్రతిష్ఠించడంతో శనీశ్వర ఆలయంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. శత్రు, రోగ, రుణ బాధల నుంచి విముక్తి కోసం వేలాదిమంది భక్తులు వస్తుంటారు. జాతక చక్రంలో శనితో సమస్యలున్నవారు కూడా వస్తుంటారు. ఏటా శ్రావణ మాసం లోనూ, శనిత్రయోదశి వచ్చే రోజుల్లోనూ మందేశ్వరుడికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు.

పూర్వం అశ్వత్థ, పిప్పలాదులనే రాక్షసులు ఈ ప్రాంతంలో తపస్సు చేసుకునే మునులను సంహరించి భక్షించేవారు. అప్పుడు వారంతా వెళ్ళి అక్కడే పరమేశ్వరుని తపస్సులో ఉన్న శనీశ్వరునితో మొరపెట్టుకున్నారు. వారి మొరను ఆలకించిన మందుడు ఆ రాక్షసులను హతమార్చాడు. అసుర సంహారం వల్ల కలిగిన బ్రహ్మహత్యా పాతకాన్ని నివారించుకొనేందుకు మందపల్లిలో శివాలయాన్ని ప్రతిష్ఠించి పూజలు చేశాడు. అప్పట్నుంచీ ఆ ఆలయం శనైశ్చరాలయంగా ప్రసిద్ధి గాంచింది.

గ్రామంలో దర్శించవలసిన ప్రదేశాలు/దేవాలయాలు.

• మందేశ్వర (శనేశ్వర) స్వామి దేవాలయం
• శ్రీ బ్రహ్మేశ్వర స్వామి:ఇతిహాసం ప్రకారం ఈ ప్రదేశంలో బ్రహ్మ గారు గొప్ప యజ్ఞం నిర్వహించారు, కాని ఆ యజ్ఞగుండం లోని యజ్ఞాగ్ని చాలా కాలం వరకు ఉంది. గౌతమ మహర్షి తన తపోశక్తితో గోదావరి నదిని ఇక్కడకు ( గౌతమి ఉప పాయ) తెప్పిస్తారు, దీనిని ఇప్పుడు బ్రహ్మగుండం అంటారు. చతుర్ముఖ బ్రహ్మ గారు ఇక్కడ శివ లింగాన్ని ప్రతిష్ఠించారు, దీన్నే బ్రహ్మేశ్వరాలయం అంటారు.
• శ్రీనాగేశ్వర స్వామి:శని అసురులను సంహరించిన తరువాత ఈ ప్రాంతాన్ని మహార్షులకు బ్రాహ్మణులకు దానమిస్తాడు.ఇక్కడే కర్కోటకుడూ అనే భయంకరమైన నాగరాజు తపస్సు ఆచరిస్తాడు. మహర్షులు కర్కోటకుడుని చూసి భయపడి కర్కోటకుడికి ఈ విషయాన్ని విన్నవించగా కర్కోటకుడు ఇక్కడ ఎవరైనా శివలింగాన్ని ప్రతిష్ఠించి శివునికి,తనకు పూజలు జరిపితే సర్పకాటుల నుంచి, సర్పభయాలనుండి విముక్తి కలుగుతుంది. అలా ప్రతిష్ఠించబడ్డ శివలింగాన్ని నాగేశ్వర స్వామి అంటారు.
• శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి:గోదావరి ఒడ్డున ఉన్న ఈ ప్రదేశం ధడించి మహర్షి నివసించిన గోపాల క్షేత్రం.గౌతమి మహర్షి నది ఒడ్డున వేణుగోపాలస్వామి విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించడంవల్ల ఇది గోపాలక్షేత్రం.

విద్యా సౌకర్యాలు

గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. సమీప బాలబడి కొత్తపేటలో ఉంది. సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల కొత్తపేటలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల అమలాపురంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల అమలాపురంలోను, పాలీటెక్నిక్‌ రావులపాలెంలోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల పలివెలలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం కొత్తపేటలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల రాజమహేంద్రవరం లోనూ ఉన్నాయి.

వైద్య సౌకర్యం

ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం

మందపల్లిలో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఇద్దరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక సంచార వైద్య శాలలో డాక్టర్లు లేరు. ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.

ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం

గ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు.

తాగు నీరు

గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.

పారిశుధ్యం

మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు.

చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.

సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు

పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.

గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.

మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు

గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.

ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు

గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉంది. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ.లోపు దూరంలో ఉన్నాయి.

విద్యుత్తు

గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.

భూమి వినియోగం

మందపల్లిలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:

• వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 74 హెక్టార్లు
• నికరంగా విత్తిన భూమి: 200 హెక్టార్లు
• నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 9 హెక్టార్లు
• వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 191 హెక్టార్లు

నీటిపారుదల సౌకర్యాలు

మందపల్లిలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.

• కాలువలు: 191 హెక్టార్లు

ఉత్పత్తి

మందపల్లిలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.

ప్రధాన పంటలు

మొక్కజొన్న, కొబ్బరి, అరటి

పండుగలు, విశేషాలు

• మాఘ మాసం శుధ్ధ ఏకాదశి - స్వామివారి కళ్యాణం
• ఆశ్వీయుజమాసం దేవి నవరాత్రులు
• కార్తీకమాసం
• లక్ష పత్రి పూజ - కార్తీక మాసం
• శని త్రయోదశి - శనివారం రోజులో వచ్చే త్రయోదశి.
• మహాశివరాత్రి

శనిత్రయోదశి నాడు, మహాశివరాత్రి రోజున ఇక్కడికి వచ్చేవారి సంఖ్య వేలల్లో ఉంటుంది. శనీశ్వరుడికి తైలంతో ఇక్కడ అభిషేకం చేస్తారు. నల్లటి వస్త్రాలు దానం చేస్తారు. కోర్టు కేసులు, శత్రువులు, రోగాలు, రుణాలు నుంచి విముక్తుల్ని చేయాల్సిందిగా మొక్కుకుని, వారి కోర్కెలు తీరిన తరువాత మొక్కులు చెల్లిస్తుంటారు. ఆలయం నుంచి బయటికి వెడుతూ వెనక్కు తిరిగి చూడకూడదని, వెనక్కు తిరిగి చూస్తే శని దోషం మళ్ళీ చుట్టుకుంటుందని ఇక్కడి పూజారులు భక్తుల్ని పదే పదే హెచ్చరిస్తూంటారు.

బయటి లింకులు

• మందపల్లి గురించి డాక్టర్ బి.ఆర్. అంబేద్కర్ కోనసీమ జిల్లా వెబ్ సైటు