Jump to content

శాక్య

వికీపీడియా నుండి

The words "Bu-dhe" and "Sa-kya-mu-nī" (Sage of the "Shakyas") in Brahmi script, on Ashoka's Rummindei Minor Pillar Edict (circa 250 BCE).

శాక్య (బ్రాహ్మి లిపిలో పాలి: 𑀲𑀓𑁆𑀬 సాక్య, సాకియా, లేదా సక్కా,[1][2] సంస్కృతం: ఆక్య, దేవనాగరి: शाक्य) చివరి వేదకాల భారతదేశం వంశం (క్రీ.పూ. 1000 - సి. 500 బిసిఇ), ప్రస్తుత భారత ఉపఖండంలో (ప్రస్తుత భారతదేశం, నేపాలు దేశాలు) రెండవ పట్టణీకరణ కాలం (క్రీ.పూ. 600 - సి. 200).

షాక్యులు స్వతంత్ర ఒలిగార్కికు[note 1] గణతంత్ర రాజ్యాన్ని శాక్య గణరాజ్య అని పిలుస్తారు. [3] శాక్య రాజధాని కపిలవస్తు, ఇది నేటి తిలౌరాకోట, నేపాలు లేదా భారతదేశపు పిప్రాహ్వా, భారతదేశంలో ఉండవచ్చు.[4][5][6]గౌతమ బుద్ధుడు అని పిలవబడే సిద్ధార్థ గౌతమ (క్రీ.పూ. 6 నుండి 4 వ శతాబ్దాలు) బాగా తెలిసిన శాక్య. ఆయన బోధనలు బౌద్ధమతానికి పునాదులు వేసాయి.[note 2] శాక్య గణరాజ్యానికి శుద్ధోదన కుమారుడు నాయకుడుగా ఎన్నుకోబడ్డాడు.

చరిత్ర

[మార్చు]

బౌద్ధసాహిత్య ఆధారాలు

[మార్చు]

శాక్యుల గురించి మహావాస్తు (క్రీ.పూ. 2 వ శతాబ్దం చివరలో) రచనలలో బుద్ధఘోన సుమగళవిలసినా, దిఖా నికాయ (సా.శ.. బుద్ధుని, ఆదిచాబంధులలో (సూర్య వంశజులు) [9] లేదా ఎడిచాలు, పౌరాణిక రాజు ఇక్ష్వాకు వారసులుగా:

ఒకప్పుడు శుద్ధోదన అనే పేరుతో సూర్యవంశానికి చెందిన శాక్య రాజు ఉండేవాడు. ఆయన ప్రవర్తనలో స్వచ్ఛమైనవాడు. ఆయన శాక్యులకు శరదృతువు చంద్రుడి వంటి ప్రియమైనవాడు. ఆయనకు భార్యను అద్భుతమైన, అందమైన స్థిరమైన మాయ అని పిలుస్తారు. ఆమె మాయ దేవతతో పోల్చబడింది.

—అవాఘోనా బుద్ధకారిటా, I.1–2
Bharhut inscription: Bhagavato Sakamunino Bodho ("The illumination of the Blessed Sakamuni"), circa 100 BCE.[10]

బుద్ధఘోన రచన (II, 1–24) శాక్యుల మూలాన్ని ఇక్ష్వాకు రాజు వంశంగా గుర్తించింది. వారి వంశవృక్షాన్ని ఇక్ష్వాకు పూర్వీకుడైన మహా సమ్మతకు చెందినదిగా భావించబడుతుంది. ఈ జాబితాలో ఇక్షవాకు రాజవంశం ప్రముఖ రాజుల పేర్లు ఉన్నాయి. వీటిలో మాంధాత, సగరుడి పేర్లు ఉన్నాయి.[9] ఈ రచన ఆధారంగా ఓక్కముఖ ఇక్ష్వాకు పెద్ద కుమారుడు. శివిసంజయ, సిహస్సారా ఒకక్కముఖ కుమారుడు, మనవడు. సిహస్సారా రాజుకు ఎనభై రెండు వేల మంది కుమారులు, మనవళ్ళు ఉన్నారు. వీరిని కలిసి శాక్యులు అని పిలుస్తారు. సిహస్సారా చిన్న కుమారుడు జయసేన. జయసేనకు కుమారుడు, సిహహను, కుమార్తె యశోధర (రాకుమారుడు సిద్ధార్థ భార్య కాదు) దేవదాహసక్కను వివాహం చేసుకున్నారు. దేవదాహసక్కకు అంజనా. కక్కనా అనే ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు. సిహాహను కక్కనాను వివాహం చేసుకున్నాడు. వారికి ఐదుగురు కుమారులు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు; వారిలో శుద్ధోదన ఒకరు. శుద్ధోదనకు ఇద్దరు రాణులు మాయ, ప్రజాపతి. ఇద్దరూ అంజనా కుమార్తెలు. సిద్ధార్థ (గౌతమ బుద్ధుడు) శుద్ధోదన, మాయాదేవీల కుమారుడు. రాహులసిద్ధార్థ, యశోదర (భదకక్కనా అని కూడా పిలుస్తారు) సుపబుద్ధుడి కుమార్తె, అజనా మనవరాలు.[11]

పాలి కానన్ శాక్య గౌతమ గోత్ర (పాట్రిలిను) ను ఋగ్వేద ఋషి అంగిరాసగా గుర్తించింది.[12][13]

Map of mahajanapadas with the Shakya Republic next to Shravasti and Kosala.

శాక్య ప్రభుత్వపాలన

[మార్చు]

శాక్య గణతంత్రం ఒక ఒలిగార్కిగా పనిచేసింది.[note 1] దాని నాయకుడిగా ఎన్నుకున్న యోధుడు, మంత్రివర్గం ఉన్నత మండలి పాలించింది.[21][22][23][24]

మహావస్తు, లలితావిస్తార సూత్రాల ఆధారంగా శాక్య పరిపాలన స్థానం కపిలవస్తు సమీపంలో ఉన్న శాంతగర ("అసెంబ్లీ హాలు"). గౌతమ బుద్ధుని సమయంలో శాక్య శాంతగరంలో కొత్త భవనం నిర్మించబడింది. దీనిని ఆయన ప్రారంభించారు. 500 మంది సభ్యులతో కూడిన సిధార్థ అత్యున్నత పరిపాలనా అధికారం. ముఖ్యమైన వ్యాపారాన్ని లావాదేవీలు చేయడానికి శాంతగరంలో సమావేశమైయ్యేవారు. సమావేశాలకు ఎన్నికైన శాక్య పరిషత్తు రాజా నాయకత్వం వహించారు.[9]

సిద్ధార్థ జన్మించే సమయానికి, శాక్య గణతంత్రం కోసల సామ్రాజ్యం ప్రధాన రాజ్యం మారింది.[25][26] రాజా ఒకసారి ఎన్నుకోబడిన తరువాత కోసల రాజు ఆమోదం పొందిన తరువాత మాత్రమే పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరిస్తారు. కోసల రాజు శక్తికి లోబడి శాక్య మాతృభూమిలో రాజాకు గణనీయమైన అధికారం ఉండాలి. ఆయన నిరంకుశంగా పాలించలేదు. పర్యవసాన ప్రశ్నలు శాంతగరంలో చర్చించబడ్డాయి. ఇందులో అందరికీ తెరిచినప్పటికీ యోధుల తరగతి ("రజన") సభ్యులకు మాత్రమే మాట్లాడటానికి అనుమతి ఉంది. మెజారిటీ ఓటు కాకుండా ఏకాభిప్రాయం ద్వారా నిర్ణయాలు తీసుకోబడ్డాయి.[27]

కోసలలో విలీనం

[మార్చు]

మహానమా అనే షాక్యాధిపతి సేవకుడు తన తండ్రిని పడగొట్టిన తరువాత కోసల సింహాసనాన్ని అధిష్టించాడు. రాజ వివాహం ముందు సేవకురాలిగా ఉన్న తన తల్లికి వ్యతిరేకంగా మోసం చేసినందుకు ప్రతీకార చర్యగా, ఆయన షాక్యా భూభాగంపై దాడి చేశాడు, ఊచకోత కోసాడు.[28][29]

మతం

[మార్చు]
శుద్ధోదనుడు కపిలవస్తు నగరం నుండి ఊరేగింపు, గాలిమద్యలో నడుస్తూ తన కుమారుడు బుద్ధుడిని (కుడ్యచిత్రం దిగువన తల పైకి లేపాడు) కలుసుకుని బుద్ధుడికి మర్రి చెట్టు (దిగువ ఎడమ మూలలో) ఇవ్వడానికి వెళ్ళాడు.[30] సాంచి.
బుద్ధగయ లోని అశోకుడి మహాబోధి ఆలయం, వజ్రాసనం, క్రీ.పూ.250 లో నిర్మించబడింది. చైత్ర ద్వారబంధాలలో ఉన్న శిలాశాసనంలో " భగవతో శాక్యమునినో/బోధో " అని వ్రాయబడింది. ఈ నిర్మాణం భోధివృక్షం చుట్టూ నిర్మించబడింది.[31] బర్హుతు కంబళి (క్రీ.పూ 100).

శాక్యులు సాంప్రదాయిక సూర్య ఆరాధకులు[32][33] శాక్యులు తమను తాము ఎడికా నామా అక్కెంటా ("సూర్యు వమ్శజులు") గా చెప్పుకుంటారు.[34] వీరిని సూర్యుని వారసులు అని పిలిచేవారు. బుద్ధుడు సూతా-నిపాతలో చెప్పినట్లుగా "వారు సూర్య-వంశానికి చెందినవారు (అడిక్కగోట), పుట్టుకతో సాకియన్లు." [35][36] సిద్ధార్థ జన్మించే సమయానికి వేద బ్రాహ్మణిజం స్వీకరించబడిందా అనేది అనిశ్చితంగా ఉంది. పరిశోధకుడు జోహన్నెసు బ్రోంఖోర్ట్సు "బుద్ధుడు జన్మించిన సమయంలో మౌఖిక రూపంలో అనేక వేద గ్రంథాలు ఉన్నాయనే వాదనను నేను ఖండించను. అయితే ఈ సంప్రదాయాన్ని కలిగి ఉన్న బ్రాహ్మణులు ఈ ప్రాంతంలో ఆధిపత్య స్థానాన్ని పొందలేదు. బుద్ధుడు తన సందేశాన్ని బోధించాడు. ఈ సందేశం బ్రాహ్మణ చింతన, సంస్కృతికి వ్యతిరేకంగా స్పందన కాదు. " అని పేర్కొన్నాడు.[37]

ఉద్దేశపూర్వకంగా చాలా మంది శాక్యలు ఇతర ప్రాంతాల ప్రజలతో చేరారు. వారు జీవితకాలంలో బుద్ధుని అనుచరులు అయ్యారు. చాలా మంది యువ శాక్య యువకులు తమ ఇళ్లను విడిచిపెట్టి సన్యాసులు అయ్యారు.[38][39]

సంతతి

[మార్చు]

నేపాల లోని ఖాట్మండు లోయ నెవార్సు గణనీయమైన జనాభా శాక్య అనే ఇంటిపేరును ఉపయోగిస్తుంది. శాక్య వంశం వారసులని కూడా గతంలో ఉపయోగిస్తున్న శాక్యవంశా (శాక్య వంశానికి చెందినవారు) వంటి శీర్షికలతో పేర్కొంటున్నారు.[40]

1823 లో మొదట ప్రచురించబడిన హమ్మనను యాజావిను ఆధారంగా టాగాంగు రాజ్యం, బర్మీసు రాచరికం స్థాపించిన పౌరాణిక రాజు అభియాజా బుద్ధుడి శాక్య వంశానికి చెందినవారు.[41] కోసల శాక్య రాజ్యాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత ఆయన ప్రస్తుత బర్మాకు వలస వచ్చాడు. మునుపటి బర్మా వ్రాతలు ఆయన సౌర ఆత్మ, డ్రాగను యువరాణి కుమారుడు ప్యూసావతి వారసుడని పేర్కొన్నాడు.[42]

ఆవిర్భావం

[మార్చు]
సంస్కృత పదం "శాక్య"

ఒక అభిప్రాయం ఏమిటంటే "శాక్య" అనే పేరు సంస్కృత పదం "శక్య" నుండి ఉద్భవించింది. దీని అర్ధం "సామర్థ్యం ఉన్నవాడు".;[43] సైథియన్లు మైఖేల్ విట్జెలు,[44] మొదటి క్రిస్టోఫరు బెక్వితు[45]తో సహా కొంతమంది పరిశోధకులు షాక్య మధ్య ఆసియా లేదా ఇరాను నుండి వచ్చిన సిథియన్లు అని వాదించారు. శాక్యా అనే పేరు భారతదేశంలో సాకాలు అని పిలువబడే "సిథియను" వలె ఉద్భవించింది. క్రీస్తుపూర్వం 6 వ శతాబ్దం నుండి సింధు లోయను అచెమెనిదు ఆక్రమించడంలో సిథియన్లు అచెమెనిదు సైన్యంలో భాగంగా ఉన్నారు.[46] ఇండో-సిథియన్ల మధ్య సామ్రాజ్య కాలంలో దక్షిణ ఆసియాలో క్రీస్తుపూర్వం 2 వ శతాబ్దం నుండి క్రీస్తుపూర్వం 4 వ శతాబ్దం వరకు కనిపించారు.[47]

ఇవి కూడా చూడండి

[మార్చు]

వనరులు

[మార్చు]
  1. ↑ 1.0 1.1 See:
    • Gyan Swarup Gupta, Jayant Gadkari and the Encyclopedia Britannica use the term oligarchy.[14][15][16]
    • Stephen Batchelor refers to Shakya (using the alternative spelling of Sakiya) as "a proud oligarchic republic."[17]
    • Kurt Spellmeyer: "The best word, then, to describe the Shakyas’ government might not be 'republic' at all. 'Oligarchy' may be a more accurate choice: rule by the elite."[18]
    • Pankaj Mishra: "the Buddha was most likely not a prince, but a member of a republican oligarchy."[19]
    • Kenneth Pletcher, specifically referring to Shakya and other named states: "the fact that representation in these latter states' assemblies was limited to members of the ruling clan makes the term oligarchy, or even chiefdom, preferable."[20]
  2. ↑ Some of the stories about Buddha, his life, his teachings, and claims about the society he grew up in may have been invented and interpolated at a later time into the Buddhist texts.[7][8]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Mentioned for the first time in the Lumbini Edict of Ashoka, Hultzsch, E. /1925). Inscriptions of Asoka. Oxford: Clarendon Press, pp. 164–165
  2. ↑ Per J. F. Fleet, "The Inscription on the Piprawa Vase", Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, in Pāli, "Sākiya" is used primarily to refer to people of Shakya in general; "Sakka", primarily to the Shakya country as well as to its noble families; and "Sakya", primarily to members of the Buddhist order.
  3. ↑ Groeger, Herbert; Trenkler, Luigi (2005). ""Zen and systemic therapy: Similarities, distinctions, possible contributions of Zen theory and Zen practice to systemic therapy."" (PDF). Brief Strategic and Systematic Therapy European Review. 2: 2.
  4. ↑ Srivastava, K.M. (1980), "Archaeological Excavations at Priprahwa and Ganwaria and the Identification of Kapilavastu", Journal of the International Association of Buddhist Studies, 3 (1): 108
  5. ↑ Tuladhar, Swoyambhu D. (నవంబరు 2002), "The Ancient City of Kapilvastu – Revisited" (PDF), Ancient Nepal (151): 1–7
  6. ↑ Huntington, John C (1986), "Sowing the Seeds of the Lotus" (PDF), Orientations, September 1986: 54–56, archived from the original (PDF) on 28 నవంబరు 2014
  7. ↑ Gombrich, 1988, pp. 18-19, 50-51
  8. ↑ Tropper, Kurt (2013). Tibetan Inscriptions. BRILL Academic. pp. 60–61, with footnotes 134–136. ISBN 978-90-04-25241-7.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 Law, BC. (1973). Tribes in Ancient India, Bhandarkar Oriental Series No.4, Poona: Bhandarkar Oriental Research Institute, pp. 245–56.
  10. ↑ Leoshko, Janice (2017). Sacred Traces: British Explorations of Buddhism in South Asia (in ఇంగ్లీష్). Routledge. p. 64. ISBN 978-1-351-55030-7.
  11. ↑ Misra, VS (2007). Ancient Indian Dynasties, Mumbai: Bharatiya Vidya Bhavan, ISBN 81-7276-413-8, pp. 285–6.
  12. ↑ Ganga, Gautami; Bahadur, Himmat (2002). Subodh Kapoor (ed.). The Indian Encyclopaedia: Gautami Ganga -Himmat Bahadur (Volume 9 ed.). New Delhi: Cosmo Publication. p. 2677. ISBN 81-7755-257-0.
  13. ↑ Edward J. Thomas, The Life of Buddha p. 22
  14. ↑ "India – Early Vedic period". Encyclopedia Britannica. Retrieved 18 మార్చి 2017.
  15. ↑ Gupta, Gyan Swarup (1999). India From Indus Valley Civilisation to Mauryas. South Asia Books. p. 183. ISBN 978-8170227632.
  16. ↑ Gadkari, Jayant (1996). Society and Religion. South Asia Books. p. 101. ISBN 978-8171547432.
  17. ↑ Batchelor, Stephen (2015). After Buddhism. Yale University Press. pp. Chapter 2, Section 2, 8th Paragraph. ISBN 978-0-300-20518-3.
  18. ↑ Spellmeyer, Kurt (Spring 2017). "Is the Dharma Democratic?". Tricycle Magazine. Retrieved 18 మార్చి 2017.
  19. ↑ Mishra, Pankaj (2010). An End to Suffering: The Buddha in the World. Farrar, Straus and Giroux. p. 153.
  20. ↑ Pletcher, Kenneth (2010). The History of India. Rosen Education Service. pp. 64. ISBN 978-1-61530-122-5.
  21. ↑ Gombrich, 1988, pp. 49-50
  22. ↑ Batchelor, Stephen (2015). After Buddhism: Rethinking the Dharma for a Secular Age. Yale University Press. pp. 37. ISBN 978-0-300-20518-3.
  23. ↑ Schumann, H.W. (2016). Historical Buddha (New ed.). Motilal Banarsidass. pp. 17–18. ISBN 978-8120818170.
  24. ↑ Hirakawa, 2007, p. 21
  25. ↑ Walshe, Maurice (1995). The Long Discourses of the Buddha: A Translation of the Digha Nikaya. lirs.ru/lib/sutra/Long_Discourses_of_the_Buddha(Digha_Nikaya).Walshe.pdf: Wisdom Publications. pp. 409. ISBN 0-86171-103-3.
  26. ↑ Batchelor, Stephen (2015). After Buddhism. Yale University Press. pp. Chapter 2, Section 2, 7th paragraph. ISBN 978-0-300-20518-3.
  27. ↑ Schumann, 2016, p. 18
  28. ↑ Raychaudhuri H. (1972). Political History of Ancient India, Calcutta: University of Calcutta, pp.177-8
  29. ↑ Kosambi D.D. (1988). The Culture and Civilisation of Ancient India in Historical Outline, New Delhi: Vikas Publishing House, ISBN 0-7069-4200-0, pp.128-9
  30. ↑ Marshall p.64
  31. ↑ Luders, Heinrich (1963). Corpus Inscriptionum Indicarum Vol.2 Pt.2 Bharhut Inscriptions. p. 95.
  32. ↑ Ikeda, Daisaku (2012). Living Buddha: An Interpretive Biography. Middleway Press. p. 6. ISBN 978-0-9779245-2-3.
  33. ↑ Batchelor, 2015, Chapter 2, section 1, paragraph 10
  34. ↑ Nakamura, Hajime (2000). Gotama Buddha: A Biography Based on the Most Reliable Texts, Volume 1. Kosei Publishing Company. p. 124. ISBN 978-4333018932.
  35. ↑ Batchelor, 2015, Chapter 2, section 2, paragraph 2
  36. ↑ Norman, K.R. (2001). Group of Discourses (Sutta Nipata). ahandfulofleaves.org/documents/SuttaNipata_Norman_1997-2001.pdf: Pali Text Society at Oxford. p. 51. ISBN 0-86013-303-6.{{cite book}}: CS1 maint: location (link)
  37. ↑ Bronkhorst, Johannes (2011). Buddhism in the Shadow of Brahmanism. BRILL. pp. 1. ISBN 978-9004201408.
  38. ↑ Sangharakshita (2004). Buddha's Victory. Windhorse Publications. p. 47. ISBN 978-0-904766-50-9.
  39. ↑ Datta, Nonica (2003). Indian History: Ancient and Medieval. Encyclopaedia Britannica (India) Pvt. Ltd. p. 90. ISBN 978-8179910672.
  40. ↑ Gellner, David (1989). "Buddhist Monks or Kinsmen of the Buddha? Reflections on the Titles Traditionally Used by Sakyas in the Kathmandu Valley" (PDF). Kailash – Journal of Himalayan Studies. 15: 5–20.[permanent dead link]
  41. ↑ Hla Pe, U (1985). Burma: Literature, Historiography, Scholarship, Language, Life, and Buddhism. Singapore: Institute of Southeast Asian Studies. p. 57. ISBN 978-9971-98-800-5.
  42. ↑ Lieberman, Victor B. (2003). Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland. Cambridge University Press. p. 196. ISBN 978-0-521-80496-7.
  43. ↑ Chandra Das, Sarat (1997). A Tibetan-English Dictionary: With Sanskrit Synonyms. New Delhi: Asian Educational Services. p. 582. ISBN 81-206-0455-5.
  44. ↑ Jayarava Attwood, Possible Iranian Origins for the Śākyas and Aspects of Buddhism. Journal of the Oxford Centre for Buddhist Studies 2012 (3): 47-69
  45. ↑ Christopher I. Beckwith, "Greek Buddha: Pyrrho's Encounter with Early Buddhism in Central Asia", 2016, pp 1-21
  46. ↑ Beckwith, Christopher I. (2015). Greek Buddha: Pyrrho's Encounter with Early Buddhism in Central Asia (in ఇంగ్లీష్). Princeton University Press. p. 5. ISBN 978-1-4008-6632-8.
  47. ↑ A Brief History of India by Alain Daniélou p.136

గ్రంధ సూచిక

[మార్చు]

వెలుపలి లింకులు

[మార్చు]
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=శాక్య&oldid=4348854" నుండి వెలికితీశారు