సరీసృపాలు

సరీసృపాలు Temporal range: కార్బోనిఫెరస్ యుగం - ప్రస్తుత కాలం
A Tuatara, స్ఫీనోడాన్ పంక్టేటస్
Scientific classification
Kingdom:	ఏనిమేలియా
Phylum:	కార్డేటా
Subphylum:	సకశేరుకాలు
Class:	సారాప్సిడా * గుడ్రిచ్, 1916
ఉపతరగతులు
అనాప్సిడా డయాప్సిడా
Synonyms
Reptilia Laurenti, 1768

సరీసృపాలు భూమిపై గుడ్లు పెట్టే మొట్టమొదటి నిజమైన భూచర జీవులు. ఇవి 270 మిలియన్ సంవత్సరాల క్రితం లాబిరింథోడాంట్ ఉభయచరాల నుంచి పరిణామం చెందాయి. సరీసృపాల విజ్ఞానాన్ని 'హెర్పటాలజీ' అంటారు.

సాధారణ లక్షణాలు

ఒక ఆడ అమెరికన్ ఎలిగేటర్ యొక్క ఎక్స్-రే ఫ్లోరోస్కోపీ వీడియోలు శ్వాస తీసుకునేటప్పుడు ఊపిరితిత్తుల సంకోచాన్ని చూపుతున్నాయి

• ఇవి మొదటి నిజ భూచరాలు. చర్మం పొడిగా ఉంటుంది. వీటికి చర్మీయ గ్రంథులు లేవు.
• దేహం పొడిగా ఉన్న బహిత్వచ స్కూట్ లు లేదా పొలుసులతో కప్పబడి ఉంటుంది.
• గోళ్ళను కలిగియున్న పంచాంగుళిక అంగాలు ఉంటాయి.
• కపాలం ఒక అనుకపాల కందాన్ని కలిగి ఒకటి లేదా ఎక్కువ శంఖఖాతాలను కలిగి ఉంటుంది.
• కింది దవడకు అర్ధభాగంలో ఆరు ఎముకలు ఉంటాయి.
• ఉరోస్థి బాగా అభివృద్ధి చెంది పర్శుకలను కలిగి ఉంటుంది.
• ఉరోమేఖలలో ఆకారపు అంతర జత్రుక ఉంటుంది. కశేరుకాలు పురోగర్తికలు.
• సమదంతాలు, ఆక్రోడాంట్ లేదా ప్లూరోడాంట్ దంతాలను కలివి ఉంటాయి.
• ఆవస్కరం మూడు భాగాలుగా విభజించి ఉంటుంది. ఇవి కోప్రాడియం, యూరోడియం, పాయుపదం.
• శ్వాసక్రియ ఊపిరితిత్తుల ద్వారా జరుగుతుంది. సముద్ర తాబేళ్ళలో అవస్కర శ్వాసక్రియ కనిపిస్తుంది.
• వీటిలో మూడు గదుల గుండె ఉంటుంది.
• మూత్రపిండాలు అంత్యవృక్కాలు. విసర్జక పదార్థం యూరిక్ ఆమ్లం.
• కేంద్ర నాడీ వ్యవస్థ ఉభయచరాల కంటే బాగా అభివృద్ధి చెందింది. 12 జతల కపాల నాడులుంటాయి (సర్పాలలో 10 జతలు మాత్రమే ఉంటాయి.
• మగ జీవులలో సంపర్కావయవాలు ఉంటాయి. స్పీన్ డాన్ లో సంపర్కావయవాలు లేవు.
• చాలా జీవులు అండోత్పాదకాలు.

వర్గీకరణ

• ఉపవిభాగం 1: అనాప్సిడా
  • క్రమం: కీలోనియా: ఉ. తాబేలు, టెర్రపిన్
• ఉపవిభాగం 2: ఇక్తియోప్టెరిజియా
• ఉపవిభాగం 3: సినాప్సిడా
• ఉపవిభాగం 4: సినాప్టోసారియా
• ఉపవిభాగం 5: లెపిడోసారియా
  • క్రమం 1: రెంకోసిఫాలియా: ఉ. స్ఫీన్ డాన్
  • క్రమం 2: స్క్వామేటా
    • ఉపక్రమం 1: లాసర్టీలియా: ఉ. బల్లులు, తొండ, ఊసరవెల్లి
    • ఉపక్రమం 2: ఒఫీడియా: ఉ. సర్పాలు
• ఉపవిభాగం 6: ఆర్కోసారియా
  • క్రమం 1:
  • క్రమం 2: క్రోకడీలియా: ఉ. మొసళ్ళు, ఆలిగేటర్లు