క్రోసూరు

క్రోసూరు
రెవెన్యూ గ్రామం
క్రోసూరు
అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 16°33′N 80°8′E
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	ఆంధ్రప్రదేశ్
జిల్లా	పల్నాడు
మండలం	క్రోసూరు
విస్తీర్ణం	24.31 కి.మీ2 (9.39 చ. మై)
జనాభా  (2011)	11,549
• జనసాంద్రత	480/కి.మీ2 (1,200/చ. మై.)
అదనపు జనాభాగణాంకాలు
• పురుషులు	5,651
• స్త్రీలు	5,898
• లింగ నిష్పత్తి	1,044
• నివాసాలు	3,025
ప్రాంతపు కోడ్	+91 ( 08640  )
పిన్‌కోడ్	522410
2011 జనగణన కోడ్	589929

క్రోసూరు పల్నాడు జిల్లా, క్రోసూరు మండలం లోని గ్రామం, ఆ మండలానికి కేంద్రం.ఇది సమీప పట్టణమైన సత్తెనపల్లి నుండి 17 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 3025 ఇళ్లతో, 11549 జనాభాతో 2431 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 5651, ఆడవారి సంఖ్య 5898. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 2030 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 1007. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 589929.

గణాంకాలు

2001వ సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 10,936. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 5,421, స్త్రీల సంఖ్య 5,515, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 2,590 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణము 2,431 హెక్టారులు.

గ్రామ చరిత్ర

పూర్వం ఇక్కడి కొండపై వెలసిన శ్రీ యోగ నృసింహస్వామి రౌద్రానికి స్వామి ఎదురుగా ఉన్న సిధ్ధిపాలెం గ్రామంలోని పూరిళ్ళు దగ్ధమౌతూఉండేవి. దానితో ఆ గ్రామంలోని ప్రజలు కోసెడు దూరంవచ్చి స్వామివారికి వెనుక వైపున నివాసం ఏర్పరుచు కున్నారు. కోసెడు దూరంలో ఉన్నఊరు కావున ఇది కాలక్రమేణా క్రోసూరుగా మారింది ఇప్పటికీ ఇక్కడి కొండపై పురాతన శ్రీ లక్ష్మీ నృసింహ స్వామివారి దేవాలయాన్ని, సిధ్దిపాలెంలో ఆంజనేయ స్వామి గుడిని దర్శించవచ్చు. ఇక్కడి ప్రకృతి శోభ మనోహరంగా ఉంటుంది.

ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి ప్రాధికార సంస్థ (సీఆర్‌డీఏ) పరిధిలోకి వస్తున్న మండలాలు, గ్రామాలను ప్రభుత్వం విడిగా గుర్తిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీచేసింది. ప్రస్తుతం గుర్తించిన వాటిలోని చాలా గ్రామాలు వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్నాయి. గతంలో వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్న వాటితో పాటుగా ఇప్పుడు మరిన్ని కొన్ని గ్రామాలు చేరాయి. సీఆర్‌డీఏ పరిధిలోకి వచ్చే గుంటూరు, కృష్ణా జిల్లాల్లోని మండలాలు, గ్రామాలను గుర్తిస్తూ పురపాలక శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి ద్వారా ఉత్తర్వులు జారీ అయ్యాయి.

సమీప గ్రామాలు

నాగవరం 2 కి.మీ, పీసపాడు 3 కి.మీ, అందుకూరు 3 కి.మీ, విప్పర్ల 5 కి.మీ, గ్రంథసిరి 6 కి.మీ, యెర్రపాలెం 1కి.మి.

విద్యా సౌకర్యాలు

గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాల బడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 8, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు రెండు, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాలలు రెండు ఉన్నాయి. ఒక ప్రైవేటు జూనియర్ కళాశాల ఉంది. ఒక ప్రభుత్వ పాలీటెక్నిక్ ఉంది. ఒక ప్రభుత్వ అనియత విద్యా కేంద్రం ఉంది.

సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్, సైన్స్, డిగ్రీ కళాశాల సత్తెనపల్లిలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల కంటెపూడిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల కంటెపూడిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల సత్తెనపల్లిలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల గుంటూరు లోనూ ఉన్నాయి.

వైద్య సౌకర్యం

ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం

క్రోసూరులో ఉన్న ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక డాక్టరు, 9 మంది పారా మెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారా మెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రిలో ఒక డాక్టరు, ముగ్గురు పారా మెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారా మెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. సంచార వైద్య శాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.

ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం

గ్రామంలో 2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఇతర డిగ్రీలు చదివిన డాక్టరు ఒకరు, డిగ్రీ లేని డాక్టరు ఒకరు ఉన్నారు. నాలుగు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.

తాగు నీరు

గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. కాలువ/వాగు/నది ద్వారా, చెరువు ద్వారా కూడా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.

పారిశుధ్యం

గ్రామంలో భూగర్భ మురుగు నీటి వ్యవస్థ ఉంది. మురుగు నీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగు నీటిని నేరుగా జల వనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు.

సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు

క్రోసూరులో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు ఉన్నాయి. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైన సౌకర్యాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టి రోడ్లూ ఉన్నాయి.

మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు

గ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.

ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు

గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది.అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి.

విద్యుత్తు

గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 20 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.

భూమి వినియోగం

క్రోసూరులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:

• వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 406 హెక్టార్లు
• వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 125 హెక్టార్లు
• శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 165 హెక్టార్లు
• తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 12 హెక్టార్లు
• సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 8 హెక్టార్లు
• బంజరు భూమి: 126 హెక్టార్లు
• నికరంగా విత్తిన భూమి: 1585 హెక్టార్లు
• నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 1325 హెక్టార్లు
• వివిధ వనరుల నుండి నీటి పారుదల లభిస్తున్న భూమి: 395 హెక్టార్లు

నీటిపారుదల సౌకర్యాలు

క్రోసూరులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది

• కాలువలు: 165 హెక్టార్లు
• బావులు/బోరు బావులు: 55 హెక్టార్లు
• చెరువులు: 132 హెక్టార్లు

దర్శనీయ ప్రదేశాలు/దేవాలయాలు

శ్రీ షిరిడీ సాయిబాబా ఆలయం.