ఇందిరా దేవి ధనరాజ్‌గిర్

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

 

ఇందిరా దేవి ధనరాజ్‌గిర్
పుట్టిన తేదీ, స్థలం (1929-08-17) 1929 ఆగస్టు 17 (వయసు 94)
హైదరాబాద్, తెలంగాణ, బ్రిటీష్ రాజ్
వృత్తికవిత
జాతీయతభారతీయురాలు
గుర్తింపునిచ్చిన రచనలు'రిటర్న్ ఎటర్నిటీ' (1965)
'విడిపోవడం ఇన్ మిమోసా' (1968)
'మెమొరీస్ ఆఫ్ ది డెక్కన్' (2008)
జీవిత భాగస్వామిగుంటూరు శేషేంద్రశర్మ

ఇందిరా దేవి ధనరాజ్‌గిర్ (జననం 17 ఆగస్ట్ 1929), రాజకుమారి ఇందిర [1] గా ప్రసిద్ధి చెందింది, భారతదేశంలోని హైదరాబాద్‌కు చెందిన ఇండో-ఆంగ్లియన్ కవయిత్రి, ఫోటోగ్రఫీ ఔత్సాహికురాలు. ఆమె 1973 సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతికి నామినేట్ చేయబడింది. [2]

జీవిత చరిత్ర[మార్చు]

జీవితం తొలి దశలో[మార్చు]

family and literature
రాజకుమారి ఇందిర భర్త, శేషేంద్ర వారి కొడుకు, మనవరాళ్లతో

పరోపకారి అయిన రాజా ధనరాజ్‌గిర్జీ బహదూర్, అతని భార్య రాణి ప్రేమిలా దేవికి ఇందిర జన్మించింది. [3] ఆమె తండ్రి హైదరాబాద్‌లో అనేక పాశ్చాత్య ఆలోచనలు, ఆట క్రికెట్‌ను పరిచయం చేసినందుకు ప్రసిద్ది చెందారు, హైదరాబాద్ నిజాం మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ కోర్టుకు సేవ చేశారు. [3] ఆమె నలుగురిలో పెద్ద కుమార్తె, ఆమె ఇంటి వద్ద ఆంగ్ల గవర్నెస్ ద్వారా శిక్షణ పొందింది. [4] ఆమె తాత, రాజా సాహెబ్ నర్సింగ్‌జీ బహదూర్, "దక్షిణ రాక్‌ఫెల్లర్‌గా" పరిగణించబడ్డారు. [4] ధనరాజ్‌గిర్లు బొంబాయి, హైదరాబాద్, పూనాలలో రాజభవనాలను కలిగి ఉన్నారు. [4] [5]

చిన్న వయస్సులో, ఇందిర ప్రభావవంతమైన వ్యక్తులను కలుసుకుంది: ఆమె హైదరాబాద్‌కు రెండుసార్లు ప్రధాన మంత్రిగా పనిచేసిన కిషన్ పెర్షాద్‌తో క్యారమ్ ఆడింది, మీర్ యూసుఫ్ అలీ ఖాన్, సాలార్ జంగ్ III ఆమె మొదటి పుట్టినరోజున ఆమెకు షెట్‌ల్యాండ్ పోనీని బహుమతిగా ఇచ్చాడు, ప్రముఖ కవి యొక్క పారాయణాలను విన్నారు. అల్లామా ఇక్బాల్ ఆమెను కవిత్వంతో నిమగ్నమయ్యేలా ప్రేరేపించాడు. [6] [7]

1940ల చివరలో, ఆమె కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా, ప్రోగ్రెసివ్ రైటర్స్ మూవ్‌మెంట్ సభ్యుడు మఖ్దూం మొహియుద్దీన్‌తో స్నేహం చేసింది. కొంతకాలం, మొహియుద్దీన్ తన వామపక్ష అభిప్రాయాల కారణంగా రాజా ధనరాజ్‌గిర్ పార్టీలకు హాజరుకావడం మానేసింది. అయినప్పటికీ, మొహియుద్దీన్ జ్ఞాన్ బాగ్ ప్యాలెస్‌ను క్రమం తప్పకుండా సందర్శించగలిగాడు. ది సియాసత్ డైలీలో ఇందిర యొక్క ఒక కవిత, మఖ్దూం మొహియుద్దీన్ వారి ఫోటోలు పక్కపక్కనే ప్రచురించబడ్డాయి. అతని గొప్ప అవమానానికి, తరువాతి ఒక "మహారాణి" తో స్నేహం కలిగి ఉన్నందుకు తన సహచరుల చేతిలో చాలా బాధపడ్డాడు. [8]

సాహిత్య వృత్తి[మార్చు]

అల్లామా ఇక్బాల్, గాలిబ్, శ్రీ అరబిందో రచనల నుండి ప్రేరణ పొంది జ్ఞాన్ బాగ్ ప్యాలెస్‌లోని పచ్చిక బయళ్లలో రాజ్‌కుమారి ఇందిర తనకు తానుగా టైప్ చేయడం నేర్పింది, ఉర్దూలో ద్విపదలు కంపోజ్ చేయడం ప్రారంభించింది. [9] తన యుక్తవయస్సు నుండి, ఇందిరా ఫోటోగ్రఫీ పట్ల ఆసక్తిని కలిగి ఉంది, మంచి ఫోటోగ్రాఫ్‌ల సేకరణను ప్రారంభించింది, అవి పుస్తకంలో పంచుకోవడం విలువైనవని ఆమె చెప్పింది. [10]

1964లో, ఆమె మొదటి కవితా సంపుటి ది అపోస్టల్ పేరుతో ప్రచురించబడింది, తర్వాత రిటర్న్ ఎటర్నిటీ అండ్ ఇయర్నింగ్స్, అదర్ పోయమ్స్ వరుసగా 1965, 1966లో ప్రచురించబడ్డాయి. [11] ఈ సమయంలో, ఆమె తన చుట్టూ ఉన్న కవుల సమూహాన్ని సృష్టించింది, జ్ఞాన్ బాగ్ ప్యాలెస్‌ను స్థానిక కవుల కోసం మార్చింది, ఇందులో ఆమె కాబోయే భర్త గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మ, అజీజ్ కైసీ, మఖ్దూం మొహియుద్దీన్, జ్వాలాముఖి ఉన్నారు, కవిత్వాన్ని కలవడానికి, చదవడానికి, చర్చించడానికి, అనువదించడానికి. . [12]

తర్వాత ఆమె నాల్గవ ప్రచురణ అయిన పార్టింగ్స్ ఇన్ మిమోసాతో సాహిత్య వర్గాలలో గుర్తింపు పొందింది. సాహిత్య విమర్శకుడు ఉషర్‌బుద్ ఆర్య దీనిని " స్వేచ్ఛా పద్యాల ఉపయోగం కోరుకునే నిగ్రహం గురించి స్పష్టంగా స్పృహతో ఉన్న ఒక నిజంగా ఆశాజనకమైన ప్రతిభగా అభివర్ణించారు... [ఆమె] ఆమెకు 483 పంక్తులకు చురుకైన లయ, సుదీర్ఘమైన, ఆలోచనాత్మకమైన ఉత్సాహాన్ని ఇస్తుంది. నిర్మాణం యొక్క సంబంధిత నియంత్రణ." [13]

సాహిత్యపరంగా విజయం పెరుగుతున్న సమయంలో, 1970లో గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మను వివాహం చేసుకున్న తర్వాత ఆమె అకస్మాత్తుగా కవితలు రాయడం మానేసింది. ఆమె ఇలా చేసింది: "ఒక కుటుంబంలో ఇద్దరు కవులు ఉండకూడదు." [14] దాని కోసం, ఉస్మానియా యూనివర్శిటీ ప్రొఫెసర్ కౌసర్ ఆజం ఆమె గురించి "అరబిందో స్కూల్ ఆఫ్ పొయెట్రీకి చెందిన కవయిత్రిగా, ఆమె కొంత విమర్శనాత్మక దృష్టిని పొందింది, కానీ ఇప్పుడు పాపం, ఎంపిక చేసిన కొద్దిమందికి మాత్రమే తెలుసు." [15]

ఎనిమిదవ నిజాం యువరాజు ముఖరం జా, ప్రిన్సెస్ ఎస్రా బిర్గెన్, ప్రిన్సెస్ అజ్మెత్ జా, షెహ్కర్‌లకు అక్టోబర్ 2008లో అంకితమివ్వబడిన మెమోరీస్ ఆఫ్ డెక్కన్ అనే పేరుతో ఆమె కుటుంబం గురించిన కాఫీ టేబుల్ పుస్తకం ఆమె రాసిన తాజా ప్రచురణ. [16]

వ్యక్తిగత జీవితం[మార్చు]

1970లో, ఆమె తెలుగు కవి గుంటూరు శేషేంద్ర శర్మతో వివాహం జరిగింది. [17] ప్రస్తుతం ఆమె జ్ఞాన్ బాగ్ ప్యాలెస్‌లో నివాసం ఉంటున్నారు.

సన్మానాలు[మార్చు]

ఆమె ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వ హిందీ అకాడమీకి మొదటి అధ్యక్షురాలు, ఛైర్‌పర్సన్, [18] లో తెలుగు రచయితల సదస్సుకు ఉపాధ్యక్షురాలైంది. ఆమె సాహిత్య అకాడమీ, ఉర్దూ కమిటీ, ఆంధ్రప్రదేశ్, రాష్ట్ర హస్తకళల బోర్డు, ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వ సలహాదారు ప్యానెల్‌లో కూడా ఉన్నారు. [18]

1973లో, వరల్డ్ పొయెట్రీ సొసైటీ ఇంటర్‌కాంటినెంటల్ (WPSI) ప్రెసిడెంట్ కృష్ణ శ్రీనివాస్చే సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతికి ఆమె నామినేట్ చేయబడింది. [19] అలాంటి గౌరవం పొందిన తొలి భారతీయ మహిళ ఆమె.

నవంబర్ 2019 లో, హైదరాబాద్ విశ్వవిద్యాలయంలో రాజకుమారి ఇందిరా దేవి హాల్ (వాస్తవానికి గోల్డెన్ థ్రెషోల్డ్ ) ఆమె గౌరవార్థం ప్రారంభించబడింది, దీనిని సాంస్కృతిక, సాహిత్య కేంద్రంగా మార్చారు. [20] [21] [22]

ప్రచురణలు[మార్చు]

కవితా సంకలనాలు[మార్చు]

  • ది అపోస్టల్ (అజోయ్‌కుమార్ మిత్ర, 1964)
  • రిటర్న్ ఎటర్నిటీ (అజోయ్‌కుమార్ మిత్ర, 1965)
  • కోరికలు, ఇతర కవితలు (NP, 1966)
  • మిమోసాలో విడిపోవడం (ML ధావన్, 1968) [23]
  • పొయెమ్స్ ఆఫ్ మై నేషనల్ మెమరీ (ఇండియన్ లాంగ్వేజెస్ ఫోరమ్, 1976)
  • విండ్ బ్లోస్ ఫ్రమ్ ది స్కాఫోల్డ్ (NP, 1976)

ప్రైవేట్ పంపిణీలు[మార్చు]

  • నిబద్ధత (1969)
  • టైడ్ (1974)

నాన్ ఫిక్షన్[మార్చు]

మెమోరీస్ ఆఫ్ ది డెక్కన్ (విజువల్ క్వెస్ట్ ఇండియా, 2008)

మూలాలు[మార్చు]

  1. ↑ Manjulatha Kalanidhi (21 March 2020). "Rare glimpses of Hyderabad, as seen by Rajkumari Indira". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  2. ↑ "Nobelarkivet-1973" (PDF). svenskaakademien.se. Retrieved 2 January 2024.
  3. ↑ 3.0 3.1 Manjulatha Kalanidhi (21 March 2020). "Rare glimpses of Hyderabad, as seen by Rajkumari Indira". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Zeenath Khan (20 November 2022). "Exploring a royal past: In conversation with a Princess". The Siasat Daily. Retrieved 2 January 2024.
  5. ↑ Swati Sharma (8 May 2020). "We had cooks, guards, butlers, says Rajkumari Indira Devi Dhanrajgir". Deccan Chronicle. Retrieved 2 January 2024.
  6. ↑ Zeenath Khan (20 November 2022). "Exploring a royal past: In conversation with a Princess". The Siasat Daily. Retrieved 2 January 2024.
  7. ↑ Swati Sharma (8 May 2020). "We had cooks, guards, butlers, says Rajkumari Indira Devi Dhanrajgir". Deccan Chronicle. Retrieved 2 January 2024.
  8. ↑ Zeenath Khan (20 November 2022). "Exploring a royal past: In conversation with a Princess". The Siasat Daily. Retrieved 2 January 2024.
  9. ↑ Zeenath Khan (20 November 2022). "Exploring a royal past: In conversation with a Princess". The Siasat Daily. Retrieved 2 January 2024.
  10. ↑ Manjulatha Kalanidhi (21 March 2020). "Rare glimpses of Hyderabad, as seen by Rajkumari Indira". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  11. ↑ Manjulatha Kalanidhi (21 March 2020). "Rare glimpses of Hyderabad, as seen by Rajkumari Indira". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  12. ↑ Kousar J. Azam (ed.). "Language and Literary Cultures in Hyderabad" (PDF). Routledge. Retrieved 3 January 2024.
  13. ↑ "Mahfil Vol. 6, No. 4 (Winter 1970)". JSTOR. Asian Studies Center of Michigan State University. pp. 80-83 (4 pages). Retrieved 3 January 2024.
  14. ↑ Zeenath Khan (20 November 2022). "Exploring a royal past: In conversation with a Princess". The Siasat Daily. Retrieved 2 January 2024.
  15. ↑ Kousar J. Azam (ed.). "Language and Literary Cultures in Hyderabad" (PDF). Routledge. Retrieved 3 January 2024.
  16. ↑ Manjulatha Kalanidhi (21 March 2020). "Rare glimpses of Hyderabad, as seen by Rajkumari Indira". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  17. ↑ Manjulatha Kalanidhi (21 March 2020). "Rare glimpses of Hyderabad, as seen by Rajkumari Indira". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  18. ↑ 18.0 18.1 Manjulatha Kalanidhi (21 March 2020). "Rare glimpses of Hyderabad, as seen by Rajkumari Indira". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  19. ↑ "Nobelarkivet-1973" (PDF). svenskaakademien.se. Retrieved 2 January 2024.
  20. ↑ "UoH to convert Golden Threshold into cultural hub". The Times of India. 6 November 2019. Retrieved 2 January 2024.
  21. ↑ Saima Afreen (7 November 2019). "Cultural and literary Hub at Golden Threshold". The New Indian Express. Retrieved 2 January 2024.
  22. ↑ "UoH to convert Golden Threshold into culture hub". The Hindu. 7 November 2019. Retrieved 2 January 2024.
  23. ↑ Naik, M. K., Perspectives on Indian poetry in English, p. 230, (published by Abhinav Publications, 1984, ISBN 0-391-03286-0, ISBN 978-0-391-03286-6), retrieved via Google Books, 3 January 2024
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఇందిరా_దేవి_ధనరాజ్‌గిర్&oldid=4104595" నుండి వెలికితీశారు