దండకం

తిక్కనసోమయాజి చిత్రపటం తెలుగు సాహిత్యం దేశభాషలందు తెలుగు లెస్స
తెలుగు సాహిత్యం యుగ విభజన
నన్నయకు ముందు	సా.శ. 1000 వరకు
నన్నయ యుగం	1000 - 1100
శివకవి యుగం	1100 - 1225
తిక్కన యుగం	1225 - 1320
ఎఱ్ఱన యుగం	1320 – 1400
శ్రీనాధ యుగం	1400 - 1500
రాయల యుగం	1500 - 1600
దాక్షిణాత్య యుగం	1600 - 1775
క్షీణ యుగం	1775 - 1875
ఆధునిక యుగం	1875 – 2000
21వ శతాబ్ది	2000 తరువాత
తెలుగు భాష తెలుగు లిపి ముఖ్యమైన తెలుగు పుస్తకాల జాబితా తెలుగు సాహితీకారుల జాబితాలు ఆధునిక యుగం సాహితీకారుల జాబితా తెలుగు వ్యాకరణం తెలుగు పద్యం • తెలుగు నవల తెలుగు కథ • తెలుగు సినిమా పాటలు జానపద సాహిత్యం • శతక సాహిత్యం తెలుగు నాటకం • పురాణ సాహిత్యం తెలుగు పత్రికలు • పద కవితా సాహిత్యము అవధానం • తెలుగు వెలుగు తెలుగు నిఘంటువు • తెలుగు బాలసాహిత్యం తెలుగు సామెతలు • తెలుగు విజ్ఞాన సర్వస్వం తెలుగులో విద్యాబోధన • అధికార భాషగా తెలుగు

దండకము ఒక విధమైన సాహిత్య ప్రక్రియ. ఇది సామాన్యంగా దేవతల స్తోత్రంగా ప్రస్తుతి చేయబడుతుంది. దండకం ప్రక్రియ సంస్కృతం నుండి వచ్చింది. పాశుపతాస్త్రం కోసం అర్జునుడు చేసిన శివస్తోత్రంగా దండకాన్ని మొట్టమొదటిగా ఆదికవి నన్నయ్య అరణ్యపర్వంలో రచించారు. అన్నింటిలోకి ప్రసిద్ధిచెందినది ఆంజనేయ దండకం.

ప్రముఖ దండకాలు

ప్రాచీన దండకాలు

• మౌని దండకం - మల్లికార్జున పండితారాధ్యులు
• భోగినీ దండకం - బమ్మెర పోతన
• అష్టభాషా దండకం - తాళ్ళపాక చినతిరుమలాచార్యుడు
• త్రిస్థలీ దండకం - నంది తిమ్మన
• శృంగార దండకం - తాళ్ళపాక పెదతిరుమలయ్య
• కృష్ణ దండకం - టేకుమళ్ళ రంగశాయి
• రాజగోపాల దండకం - కావటూరి రాఘవయ్య
• రామ దండకం - కంచర్ల గోపన్న
• విద్యావతీ దండకం - గణపవరపు వెంకటకవి
• కృష్ణ దండకం - కూచిమంచి తిమ్మయ్య
• త్రిపురారి దండకం - నెల్లూరి వీరరాఘవయ్య
• నృసింహ దండకం - ఏనుగు లక్ష్మన్న
• భద్రాద్రిరామ దండకం - రాయజగపతి రాజు
• తిట్ల దండకం - పోలిపెద్ది వెంకటరాయకవి

ఆధునిక దండకాలు

• హనుమ దండకం - శ్రీ కొండూరు రవి భూషణ్ శర్మ, శ్రీమతి ఇందు కిరణ్ కొండూరు
• నృసింహ దండకం - ముంగర అప్పన్న
• వేంకటేశదండకం - పైడిపాటి వేంకటాచలపతి
• తారావళీ దండకం - నైషధం కమలాపతి
• లక్ష్మీ దండకం - కామేశ్వర కవి
• పోలేశ్వరమ్మ దండకం - ముడుంబై కృష్ణమాచార్యులు
• హనుమద్దండకం - శిష్టు కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి
• దేశమ్మవారి దండకం - కోదండరామయ్య
• సౌదలీదేవి దండకం - మేడేపల్లి గోవిందయ్య
• పద్మావతీ దండకం - చంద్రకవి
• చంద్రాననా దండకం - నుదురుపాటి చిదానందం
• వీరభద్రవిజయ దండకం - శంఖుల చోడయ్య
• కాళహస్తీశ్వర దండకం - విశ్వనాథంగారి ధూర్జటి
• కనకదుర్గ దండకం - నరసింహం
• భాషీయ దండకం - గుడ్లూరి నరసింహశాస్త్రి
• నిమిషాంబ దండకం - కామర్పి నాగలింగయ్య
• రంగనాయక దండకం - ఉయ్యాలవాడ నారాయణ
• గండ నరసమ్మ దండకం - చేజర్ల నారాయణ
• ఈశ్వర దండకం - లక్కోజి నీలయ్య
• హనుమద్దండకం - పచ్చమెట్ట పాపయ్య
• పోలమ్మ దండకం - బొగడ మల్లన్న
• జాతీయపతాక వందనం - వడ్డూరి అచ్యుతరామ కవి

మూలాలు

• దండకాలు, సమగ్ర ఆంధ్ర సాహిత్యం, ఆరుద్ర, మూడవ సంపుటి, తెలుగు అకాడమి, హైదరాబాదు, పేజీలు 516-30.