తెలుగు సాహితీకారుల జాబితాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

ఈ వ్యాసం పునర్వవ్యవస్థీకరణ జరుగుతున్నది. ఈ వ్యాసంలో విభజనను పటిష్ఠంగా రూపొందించేందుకు సహకరించండి.

తిక్కనసోమయాజి చిత్రపటం

తెలుగు సాహిత్యం

దేశభాషలందు తెలుగు లెస్స
తెలుగు సాహిత్యం యుగ విభజన
నన్నయకు ముందు సా.శ. 1000 వరకు
నన్నయ యుగం 1000 - 1100
శివకవి యుగం 1100 - 1225
తిక్కన యుగం 1225 - 1320
ఎఱ్ఱన యుగం 1320 – 1400
శ్రీనాధ యుగం 1400 - 1500
రాయల యుగం 1500 - 1600
దాక్షిణాత్య యుగం 1600 - 1775
క్షీణ యుగం 1775 - 1875
ఆధునిక యుగం 1875 – 2000
21వ శతాబ్ది 2000 తరువాత
తెలుగు భాష
తెలుగు లిపి
ముఖ్యమైన తెలుగు పుస్తకాల జాబితా

తెలుగు సాహితీకారుల జాబితాలు
ఆధునిక యుగం సాహితీకారుల జాబితా
తెలుగు వ్యాకరణం
తెలుగు పద్యంతెలుగు నవల
తెలుగు కథతెలుగు సినిమా పాటలు
జానపద సాహిత్యంశతక సాహిత్యం
తెలుగు నాటకంపురాణ సాహిత్యం
తెలుగు పత్రికలుపద కవితా సాహిత్యము
అవధానంతెలుగు వెలుగు
తెలుగు నిఘంటువుతెలుగు బాలసాహిత్యం
తెలుగు సామెతలుతెలుగు విజ్ఞాన సర్వస్వం
తెలుగులో విద్యాబోధనఅధికార భాషగా తెలుగు

సూచనలు

ఎందరో మహాను భావులు తెలుగు సాహిత్యాన్ని సుసంపన్నం చేసారు. వారి గురించి తెలుసుకొనడానికి ఇది ఒక వేదికగా, ఒక సూచికగా ఉపయుక్తమయ్యే జాబితా.

ఒక్కొక్క కాలానికి చెందిన రచయితలను ఒక్కో వ్యాసం (జాబితా)లో ఉంచాలి. జాబితాల పేర్లు దిగువన ఇవ్వబడ్డాయి. ఆధునిక యుగంలో వివిధ సాహితీ ప్రక్రియలు పరిఢవిల్లినందున ఆధునిక యుగంలో ఒక్కో విభాగానికి ఒక్కో జాబితా ఏర్పరచబడింది. కొందరు (ఉదాహరణ: గురజాడ, విశ్వనాధ) చాలా జాబితాలలోకి వస్తారు. అన్ని జాబితాలలోనూ వారి పేర్లు వ్రాయవచ్చును.

రచయితలతో బాటు వారి రచనలను కూడా వ్రాయాలి. ఒక్కో రచయితకూ ఒక్కో వ్యాసం, ఒక్కో (ముఖ్య)రచనకూ ఒక్కో వ్యాసం వికీలో ఉండాలని ఆకాంక్ష. విశ్వనాధ వంటివారి రచనలు పెద్ద జాబితా అవ్వవచ్చును. అటువంటి చోట వారి రచనల జాబితాకు (లేదా వారి గురించిన వ్యాసానికి) లింకు ఇవ్వవచ్చును.

ప్రాఙ్నన్నయ యుగం

ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:నన్నయ యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:నన్నయ యుగం రచనలు]], వ్యాసాలకు సంబంధించిన మూస {{నన్నయ యుగం}}


నన్నయ్య లేదా నన్నయభట్టు - ఆదికవి, వాగనుశాసనుడు
నారాయణ భట్టు - నన్నయ భట్టుకు సహకరించాడు

ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:శివకవి యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:శివకవి యుగం రచనలు]]

మూస {{శివకవి యుగం}}


మల్లికార్జున పండితారాధ్యుడు
నన్నెచోడుడు
పాల్కురికి సోమనాధుడు
వేములవాడ భీమకవి
  • ఇతని గ్రంథాలేవీ అందుబాటులో లేవు. కాలం కూడా స్పష్టంగా తెలియదు. కాని ఇతని చాటువులను ఇతరులు ఉట్టంకించారు.

ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:తిక్కన యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:తిక్కన యుగం రచనలు]]

ఈ యుగానికి సంబంధించిన మూస {{తిక్కన యుగం}}


తిక్కన్న - కవి బ్రహ్మ, ఉభయ కవిమిత్రుడు
పావులూరి మల్లన
ఎలుగంటి పెద్దన
గోనబుద్ధారెడ్డి
చక్రపాణి రంగనాధుడు
మూలఘటిక కేతన
కాచవిభుడు - విట్ఠలుడు (సోదరులు, గోనబుద్ధారెడ్డి కుమారులు)
  • రంగనాధ రామాయణము ఉత్తరకాండము
మంచన
యథావాక్కుల అన్నమయ్య
మారన
బద్దెన
శివదేవయ్య - ఈ క్రింది రెండు రచనలు చేసినాడని ఒక అభిప్రాయమున్నది.
  • పురుషార్ధ సారము
  • "శివదేవ ధీమణీ" శతకము
అప్పనమంత్రి
  • చారుచర్య
అధర్వణాచార్యుడు (ఇతను నన్నెచోడుడు, తిక్కన మధ్యకాలమువాడై యుండవచ్చును)
  • ఇతడు భారతమును కొంతభాగము రచించియుండవచ్చునని అభిప్రాయము.
  • వికృతి వివేకము, త్రిలింగ శబ్దానుశాసనము, అధర్వణ ఛందస్సు అనే లక్షణ గ్రంథాలు కూడా వ్రాశాడని కొన్నిచోట్ల ఉంది.

ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:ఎఱ్ఱన యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:ఎఱ్ఱన యుగం రచనలు]]

ఈ యుగానికి సంబంధించిన మూస {{ఎఱ్ఱన యుగం}}


ఎఱ్ఱన - ప్రబంధ పరమేశ్వరుడు, శంభూమిత్రుడు
నాచన సోమన
గోన బుద్ధారెడ్డి -
హుళక్కి భాస్కరుడు, అతని పుత్రుడు మల్లికార్జున భట్టు, అతని మిత్రుడు అయ్యలార్యుడు
రావిపాటి త్రిపురాంతకుడు (రావిపాటి తిప్పన)
  • త్రిపురాంతకోదాహరణము
  • ప్రేమాభిరామము, అంబికా శతకము, చంద్ర తారావళి - అనే గ్రంథాలు కూడా వ్రాశాడు కాని అవి అలభ్యం.
చిమ్మపూడి అమరేశ్వరుడు
  • విక్రమ సేనము (అలభ్యం)
విన్నకోట పెద్దన

ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:శ్రీనాధ యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:శ్రీనాధ యుగం రచనలు]]

ఈ యుగానికి సంబంధించిన మూస {{శ్రీనాధ యుగం}}


వేమన
శ్రీనాథుడు - కవిసార్వభౌముడు
పోతన - సహజకవి, అతని శిష్యులు బొప్పరాజు గంగయ, వెలిగందల నారయ, ఏర్చూరి సింగన
మడికి సింగన
పిల్లలమర్రి పినవీరభద్రుడు -
ప్రతాప రుద్రుడు
అధర్వణుడు
భైరవి కవి
మనుమంచి భట్టు
తాళ్ళపాక అన్నమయ్య
తాళ్ళపాక తిమ్మక్క
వామనభట్టబాణుడు
  • పార్వతీపరిణయము
  • వేమభూపాల చరితము
  • హంస సందేశము
జక్కన
అనంతామాత్యుడు
గౌరన
దగ్గుపల్లి దుగ్గన
దూబగుంట నారాయణకవి
బైచరాజు వేంకటనాధుడు


వెన్నెలకంటి సూరకవి
పిడుపర్తి సోమన (పిడుపర్తి సోమనాధ కవి)
నంది మల్లయ - ఘంట సింగన (జంట కవులు)
కొఱవి గోపరాజు
వెన్నెలకంటి అన్నయ్య
  • షోడశ కుమార చరిత్ర
విన్నకోట పెద్దన
కూచిరాజు ఎఱ్ఱన
  • కొక్కోకము ("రతి విలాసం" అనే సంస్కృత కామశాస్త్ర గ్రంథానికి తెలుగు)
మడికి అనంతయ్య (మడికి సింగన తమ్ముడు)
వెన్నెలకంటి జన్నమంత్రి
  • దేవకీనందన శతకము
కొలని గణపతి దేవుడు
  • శివయోగ సారము
  • మనోబోధన
అయ్యలరాజు తిప్పయ్య
  • ఒంటిమెట్ట రఘువీర శతకము
ఆంధ్రకవి రామయ్య
  • విష్ణుకాంచీ మాహాత్మ్యము
చెందలూరు చిక్కయ్య
  • వాచికేతూపాఖ్యానము
పశుపతి నాగనాధుడు
  • విష్ణు పురాణము
దోనయామాత్యుడు
  • సస్యానందము (శాస్త్ర గ్రంథము - వర్షముల ఆగమ సూచనలు, జ్యోతిశ్సాస్త్రానుసారం)
శ్రీధరుడు
కృష్ణమాచార్యుడు
పిడుపర్తి నిమ్మయాచార్యుడు
పిడుపర్తి (మొదటి) బసవకవి
పిడుపర్తి (రెండవ) బసవకవి
ప్రోలుగంటి చెన్నశౌరి
గంగనాచార్యుడు
ఈశ్వర ఫణిభట్టు
సదానంద యోగి
పెనుమత్స వెంకటాద్రి
పెనుమత్స గోపరాజు కవి
అడిదము నీలాద్రి కవి
మాడయ కవి
రేవణూరి తిరుమల కొండయార్యుడు

ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:రాయల యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:రాయల యుగం రచనలు]]

ఈ యుగానికి సంబంధించిన మూస {{రాయల యుగం}}

కృష్ణదేవరాయలు - ఆంధ్రభోజుడు
అష్టదిగ్గజాలు
అల్లసాని పెద్దన
నంది తిమ్మన
ధూర్జటి
మాదయ్యగారి మల్లన
అయ్యలరాజు రామభధ్రుడు
పింగళి సూరన
  • రాఘవ పాండవీయము - మొట్టమొదటి ద్వ్యర్ధి కావ్యము
  • కళాపూర్ణోదయము - ఆరవీటి తిమ్మరాజు వంశానికి చెందిన నంద్యాల కృష్ణమరాజుకు అంకితమిచ్చాడు. ఇది తెఉగు సాహిత్యంలో చాలా విశిష్టమైన కావ్యంగా మన్ననలు పొందింది.
  • ప్రభావతీ ప్రద్యుమ్నము
  • గిరిజా కళ్యాణం
  • గరుడ పురాణం (తెనుగించాడు)
రామరాజభూషణుడు (భట్టుమూర్తి)
తెనాలి రామకృష్ణుడు లేదా తెనాలి రామలింగడు

తాళ్ళపాక చిన్నన్న
మొల్ల (కుమ్మరి మొల్ల)
కందుకూరి రుద్రయ్య
సంకుసాల నృసింహ కవి
ఎలకూచి బాలసరస్వతి
నాదెండ్ల గోపన
కాకుమాని మూర్తికవి
చింతలపూడి ఎల్లన
  • రాధామాధవము
  • విష్ణుమాయా నాటకము
  • తారక బ్రహ్మ రాజీయము (వేదాంత గ్రంథము)
చదలవాడ మల్లయ
బుట్టేపాటి తిరుమలయ్య
మాదయ్య
తెనాలి రామభద్రకవి
దోనేరు కోనేరు కవి
అద్దంకి గంగాధర కవి
  • తపతీ సంవరణము
పొన్నగంటి తెలగన్న
శంకర కవి
ఎడపాటి ఎఱ్ఱన
కుమార ధూర్జటి
తరిగొప్పు మల్లన
సారంగు తమ్మయ్య
అందుగుల వెంకయ్య
కాసె సర్వప్ప
భాస్కర పంతులు
బైచరాజు వెంకటనాధ కవి
వెల్లంకి తాతంభట్లు
పిడుపర్తి సోమనాధుడు
పిడుపర్తి బసవకవి
కోట శివరామయ్య
మల్లారెడ్డి
రామరాజు రంగప్పరాజు
మట్ల అనంత భూపాలుడు
కంచి వీరశరభ కవి
తిమ్మరాజు
తాళ్ళపాక తిరువెంగళ నాధుడు
రాయసము వేంకట కవి
చరిగొండ ధర్మన్న
తురగా రామకవి
చెన్నమరాజు చెన్నమరాజు
తెనాలి అన్నయ్య
సవరము చిననారాయణ నాయకుడు
దామెర వేంకటపతి
చిత్రకవి పెద్దన్న
యాదవామాత్య కవి
కంసాలి రుద్రయ్య
ముద్దరాజు రామన్న
చిత్రకవి అనంతకవి
లింగముగుంట రామకవి
లింగమగుంట తిమ్మన్న
వెలగపూడి వెంగనార్యుడు
రెంటూరి రంగరాజు
సింహాద్రి వేంకటాచార్యుడు
రాజలింగ కవి
చిత్రకవి రమణయ్య
కాకునూరి అప్పకవి

లేదా నాయకరాజుల యుగము ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:దక్షిణాంధ్ర యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:దక్షిణాంధ్ర యుగం రచనలు]]

మూస {{దక్షిణాంధ్ర యుగం}}


ముద్దుపళని
రంగాజమ్మ
మధురవాణి (సంస్కృత కవయిత్రి.)
  • రఘునాధుని రమాయణ సంగ్రహమునకు సంస్కృతీకరణ
రామభద్రాంబ
క్షేత్రయ్య
రామదాసు
లింగనమహి శ్రీకామేశ్వరకవి
శృంగార నైషధ పారిజాతము
చేమకూర వెంకటకవి
రఘునాధ నాయకుడు (1614 - 1633)
విజయ రాఘవుడు (1633-73)
కృష్ణాధ్వరి
తిరుమలాధ్వరి
  • చిత్రకూట మహాత్మ్యము (యక్షగానము)
కోనేటి దీక్షిత చంద్రుడు
  • విజయ రాఘవ కళ్యాణము (యక్షగానము)
చల్లా సూరయ్య
  • వివేక విజయము (ప్రబోధ చంద్రోదయానికి యక్షగాన స్వరూపం)
కూచిపూడి నాటకములు
  • ప్రహ్లాద నాటకము
  • రామ నాటకము
  • ఉషా పరిణయము
వెలిదండ్ల వేంకటపతి
మట్ల అనంత భూపాలుడు
  • కకుత్స్థ విజయము
సవరము చిననారాయణ నాయక్
  • కువలయాశ్వ చరిత్ర
దామెళ వెంగ నాయక్
  • బహుళాశ్వ చరిత్ర
విజయరంగ చొక్కనాధుడు
సుముఖము వేంకటకృష్ణప్ప నాయుడు
  • జైమిని భారతము (వచన రూపం)
  • సారంగధర చరిత్ర (వచన రూపం)
  • రాధికా సాంత్వనము
  • అహల్యా సంక్రందనము
రఘునాధ తొండమానుడు
  • పార్వతీ పరిణయము
శేషము వేంకటపతి
వేమన
పోతులూరి వీరబ్రహ్మేంద్రస్వామి
కుందుర్తి వేంకటాచల కవి
  • మిత్రవిందా పరిణయము
వెలగపూడి కృష్ణయ్య
  • మాలతీ మాధవము
నుదురుపాటి వెంకయ్య
  • మల్లపురాణము
నుదురుపాటి సాంబయ్య
  • ఆంధ్ర భాషార్ణవము
  • సాంబ నిఘంటువు
కట్టా వరదరాజు
  • ద్విపద రామాయణము
కళువ వీర్రాజు
  • భారతము (వచన రూపం)
నంజయ్య
  • హాలాస్య మహాత్మ్యము

ఈ యుగంలోని రచనలు, రచయితల వ్యాసాలకు చేర్చవలసిన వర్గాలు [[వర్గం:క్షీణ యుగం కవులు]] లేదా [[వర్గం:క్షీణ యుగం రచనలు]]

మూస {{క్షీణ యుగం}}


త్యాగరాజు
కంకంటి పాపరాజు
కనుపర్తి అబ్బయామాత్యుడు
కూచిమంచి తిమ్మకవి
కూచిమంచి జగ్గకవి
వక్కలంక వీరభద్రకని
అడిదము సూరకవి
ధరణిదేవుల రామయమంత్రి
దిట్టకవి నారాయణకవి
చిత్రకవి సింగనార్యుడు
కృష్ణదాసు
వేమనారాధ్యుల సంగమేశ్వరకవి
అయ్యలరాజు నారాయణకవి
గట్టు ప్రభువు
కృష్ణకవి
తరిగొండ వేంకమాంబ
  • వేంకటాచల మాహాత్మ్యము
  • రాజయోగసారము
  • విష్ణు పారిజాతము
  • వశిష్ఠ రామాయణము
  • జలక్రీడా విలాసము
  • ద్విపద భాగవతము (ద్వాదశ స్కంధము)
  • కృష్ణ మంజరి.
  • శివలీలా విలాసము
  • యక్షగానాలు, నాటకములు, శతకాలు
చెళ్ళపిళ్ళ నరసకవి
మండపాక పార్వతీశ్వరశాస్త్రి
క్రొత్తలంక మృత్యుంజయకవి
బుక్కపట్నం తిరుమల వేంకటాచార్యులు
పిండిప్రోలు లక్ష్మణకవి
అయ్యగారి వీరభద్రకవి
ఓరుగంటి సోమశేఖరకవి

1875 నుండి 2000 వరకు వెలువడిన రచనలు, రచయితలు, రచయిత్రుల జాబితా ఈ భాగంలో చేర్చాలి. ఇక్కడినుండి సాహిత్య ప్రక్రియలు అనేక రంగాలలో వికసించాయి. కనుక ఒకో ప్రక్రియానుసారం విభజించాలి. కనుక ఈ భాగం ప్రత్యేక జాబితా వ్యాసంగా చేయబడుతున్నది.

ఈ కాలంలో వివిధ సాహితీ ప్రక్రియలు విస్తరించాయి. అచ్చు యంత్రాలు రావడం వల్లా, విద్య అందరికీ అందుబాటులోకి రావడం వల్లా ఎన్నో రచనలు మనకు లభ్యమౌతున్నాయి. కనుక ఈ యుగంలోని రచయితలనూ, రచనలనూ మరిన్ని జాబితాలుగా విభజిస్తున్నాము. సౌలభ్యం కోసం ఈ భాగంలో "ఆధునిక యుగం" అనే పదాలను వాడడం లేదు. చూడండి - ఆధునిక యుగం సాహితీకారుల జాబితా

21వ శతాబ్దం

[మార్చు]

చూడండి - 21వ శతాబ్దం సాహితీకారుల జాబితా

వనరులు

[మార్చు]