కొణిదెన
కొణిదెన | |
|---|---|
 | |
.svg)  కొణిదెన | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 15°59′N 80°6′E / 15.983°N 80.100°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | బాపట్ల |
| మండలం | బల్లికురవ |
| విస్తీర్ణం | 37.3 కి.మీ2 (14.4 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 9,650 |
| • జనసాంద్రత | 260/కి.మీ2 (670/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 4,885 |
| • స్త్రీలు | 4,765 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 975 |
| • నివాసాలు | 2,531 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( 08404  ) |
| పిన్‌కోడ్ | 523301 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 590682 |
కొణిదెన బాపట్ల జిల్లా, బల్లికురవ మండలంలోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన బల్లికురవ నుండి 7 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన నరసరావుపేట నుండి 26 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 629 ఇళ్లతో, 2517 జనాభాతో 796 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 1261, ఆడవారి సంఖ్య 1256. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 878 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 96. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590679[2].
సమీప గ్రామాలు
[మార్చు]నాగరాజుపల్లి 4 కి.మీ, బల్లికురవ 4 కి.మీ, వేమవరం 5 కి.మీ, గుంటుపల్లి 6 కి.మీ, రాజుపాలెం 7 కి.మీ.
విద్యా సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉంది. బాలబడి, మాధ్యమిక పాఠశాల‌లు బల్లికురవలో ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల బల్లికురవలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల మార్టూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల నరసరావుపేటలోను, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు గుంటూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల మార్టూరులోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల‌లు గుంటూరులోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]గ్రామంలో 4 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు నలుగురు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
[మార్చు]గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం
[మార్చు]మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
[మార్చు]పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
[మార్చు]గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
విద్యుత్తు
[మార్చు]గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 5 లేదా 6 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు. వైసీపీ ప్రభుత్వం వచ్చిన తర్వాత కొనిదెన గ్రామంలో లంచగొండిలు ఎక్కువ అయ్యారు. వాళ్ళ ఇష్టాను రాజ్యంగ పంచాయితీ నిధులు పక్క దారి మళ్లిస్తున్నారు. వైసీపీ ప్రభుత్యం త్వరగా పోతే గ్రామం బాగుంటుంది ఆని గ్రామం లోని ప్రజలు అనుకుంటున్నారు. ఈ ప్రభుత్యం వాళ్ళ గ్రామంలో విద్యుత్ కోతలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి రోజుకు 5 లేదా 6 గంటలు మాత్రమే కరెంట్ ఉంటుంది.
భూమి వినియోగం
[మార్చు]కొణిదెనలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 61 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 72 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 13 హెక్టార్లు
- తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 2 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 1 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 19 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 137 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 490 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 372 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 275 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
[మార్చు]కొణిదెనలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 265 హెక్టార్లు
- బావులు/బోరు బావులు: 10 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
[మార్చు]కొణెదెనలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు
[మార్చు]వరి, ప్రత్తి, మిరపఅపరాలు,కూరగాయలు
గ్రామ చరిత్ర
[మార్చు]- కొణిదెన గ్రామం, శాసనాల నెలవుగా చరిత్ర ప్రసిద్ధిగాంచింది. ఇక్కడి బుల్లీశ్వరుడు లేక శంకరమహాదేవుని ఆలయం, చాలా పురాతనమైనది. ఈ ఆలయం ఒక ఎకరం విస్తీర్ణంలో నిర్మించారు. ఇందులోని వసంతమంటపం నేటికీ చెక్కు చెదరలేదు. రెండవ శతాబ్దంలో, చోళరాజులు, కొణిదెన రాజధానిగా పరిపాలన సాగించారు. ఇక్కడ 42 శాసనాలు లభ్యమయినవని చారిత్రిక ఆధారాలున్నవి. "కుమారసంభవం" కావ్యాన్ని రచించిన నన్నెచోళుడు, కొణిదెనకు చెందిన కవిగా చరిత్రకారుల అభిప్రాయం. ఇక్కడ 11, 12 శతాబ్దాలలో బౌద్ధస్థూపాలు, ఆరామాలను ధ్వంసం చేసి, శివాలయాలు నిర్మించినట్లు తెలియుచున్నది. స్థూపాల నిర్మాణాలకు 14 అంగుళాల (350mm) ఎత్తు, 9 అంగుళాల (225mm) వెడల్పు, 3 అంగుళాల (75mm) మందంగల ఈ ఇటుకలను తయారు చేసేవారని తెలియుచున్నది. ప్రస్తుతం ఈ ఆలయానికి, రు. 40 లక్షల వ్యయంతో, 9 అడుగుల ఎత్తులో, 3 అదుగుల వెడల్పుతో, నాలుగు వైపులా ప్రహరీ గోడ నిర్మించుచున్నారు. ఇది రెండు నెలలలో పూర్తి అగును.
- కొణిదెన గ్రామంలో, ఏ రాయిని కదిలించినా చారిత్రికత ఉట్టిపడుతుంది. ఇక్కడ శైవులు, వైష్ణవులు ఇద్దరికీ సమప్రాధాన్యత ఇచ్చి ఆలయాలు నిర్మించినారంటేనే, దీనిని పరిపాలించిన రాజుల ఆలోచనా విధానాన్ని అర్ధం చేసుకోవచ్చు. నన్నెచోడుడు నడయాడిన పురిటిగడ్డ, కొణిదెన. జిల్లాలోని చారిత్రిక ఆలయాలలో త్రిపురాంతకం తరువాత, అంతటి ప్రాశస్తం ఉన్న గడ్డ, కొణిదెన.
పేరువెనుక చరిత్ర
[మార్చు]పూర్వ కాలంలో ఈ గ్రామాన్ని, కొట్యదొన అని పిలిచేవారని, క్రమక్రమంగా "కొట్టియ్యదొన" అని పిలిచెవారని, తరువాత ఇదే "కొణిదెన"గా వాసికెక్కినది.
గ్రామంలోని మౌలిక సదుపాయాలు
[మార్చు]స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా:- ఈ గ్రామంలో మెయిన్ రోడ్డుపై, బ్రహ్మంగారి గుడి ప్రక్కన, స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా శాఖ ఉంది.
గ్రామ పంచాయతీ
[మార్చు]2021లో ఈ గ్రామ పంచాయతీకి జరిగిన ఎన్నికలలో, కాపులూరి లేపాక్షి సర్పంచ్ ఎన్నికకె అయ్యింది
దేవాలయాలు
[మార్చు]శివాలయం
[మార్చు]గ్రామంలోని ఈ ఆలయాన్ని సా.శ. రెండవ శతాబ్దంలో చోళరాజుల కాలంలో నిర్మించి, ఆ గ్రామం నుండియే పరిపాలన సాగించినారౌ అనటానికి నేటికీ ఆ గ్రామంలో పలు ఆనవాళ్ళు కనిపించుచున్నవి. ఆలయానికి ముందు భాగములో ఒక రాతి కట్టడాన్ని మందిరం లాగా నిర్మించినారు. ఈ ఆలయానికి నలువైపులా ఒక ఆమడ దూరంలో నూటొక్క బావులూ కోటి శివలింగాలూ ఉండేవని ప్రతీతి. పూర్వం నుండీ ఈ గ్రామం అత్యధికంగా బావులున్న గ్రామంగా ప్రత్యేకతను చాటుకున్నది. ప్రస్తుతం గ్రామస్థులు పలు బావులలోని నీటినే త తమ అవసరాలకు వినియోగించుకొనుచున్నారు. ఇప్పుడు గూడా పొలాలలో వ్యవసాయ పనులు చేసుకునే సమయంలో, ట్రాక్టర్ గొర్రూ, నాగళ్ళూ తగిలి శివలింగాలు బయటపడ్డ దాఖలాలు లేకపోలేదు. అలా బటపడిన శివలింగాలను రైతులు, పొలాల గట్లపైననే గుట్టలు గుట్టలుగా పోయుచున్నారు. [6]
శ్రీదేవీ, భూదేవీ సమేత శ్రీ చెన్నకేశవస్వామివారి ఆలయం
[మార్చు]జిల్లాలోని పురాతన ఆలయాలలో ఇది ఒకటి. సా.శ.రెండవ శతాబ్దానికి చెందిన ఈ ఆలయం, చోళరాజులు నిర్మించినారని చారిత్రిక కథనం. ఈ ఆలయం గ్రామంలోని జిల్లా పరిషత్తు ఉన్నత పాఠశాలకు సమీపంలో ఒక చిన్నకొండపై ఉన్నది. ఈ ఆలయం ముందు భాగాన ఉన్న 30 అడుగుల ఎత్తయిన రాతి ధ్వజస్థంభంపై అడుగున్నర ఎత్తయిన రాతి గరుత్మంతుని విగ్రహం ఉన్నది. [7]
గ్రామ విశేషాలు
[మార్చు]ఈ గ్రామ ప్రాశస్తాన్ని తెలిపే, "కొణిదెన చరిత్ర-ప్రాచీన వైభవం" అను పుస్తకాన్ని, రచయిత విద్వాన్ జ్యోతి చంద్రమౌళి రచించారు. ఈ పుస్తకాన్ని కొణిదెన గ్రామంలో, 2015, మార్చ్-12వ తేదీ నాడు ఆవిష్కరించారు. ఈ పుస్తకం ఆసాంతం చదివితే కొండలలో కన్నీరు పెడుతున్న పేదరాశి పెద్దమ్మ గుర్తుకు వస్తుంది.
గణాంకాలు
[మార్చు]2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 8,759. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 4,424, మహిళల సంఖ్య 4,335, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 2,104 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 3,730 హెక్టారులు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".