లినోలినిక్ ఆమ్లం
| |
| |
| పేర్లు | |
|---|---|
| IUPAC నామము
(9Z,12Z,15Z)-9,12,15-Octadecatrienoic acid
| |
| ఇతర పేర్లు
ALA; Linolenic acid; cis,cis,cis-9,12,15-Octadecatrienoic acid; (9Z,12Z,15Z)-octadeca-9,12,15-trienoic acid;[1] Industrene 120
| |
| గుర్తింపు విషయాలు | |
| సి.ఎ.ఎస్. సంఖ్య | [463-40-1] |
| పబ్ కెమ్ | 5280934 |
| డ్రగ్ బ్యాంకు | DB00132 |
| సి.హెచ్.ఇ.బి.ఐ | CHEBI:27432 |
| SMILES | O=C(O)CCCCCCC\C=C/C\C=C/C\C=C/CC |
| |
| ధర్మములు | |
| C18H30O2 | |
| మోలార్ ద్రవ్యరాశి | 278.44 g·mol−1 |
| ద్రవీభవన స్థానం | -11°C |
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
 verify (what is   ?)
| |
| Infobox references | |
లినోలినిక్ ఆమ్లం (Linolenic acid) ఒక కొవ్వు ఆమ్లం.ఇదిఒక మోనో కార్బోక్సిలిక్ ఆమ్లం.ఒకటికన్న ఎక్కువగా ద్విబంధమున్న కొవ్వుఆమ్లం.దీనిని బహుద్విబంధయుత అసంతృప్త కొవ్వుఆమ్లం అంటారు (poly unsaturated fatty acid=PUFA).క్లుప్తంగా ఫ్యూఫా (PUFA) అందురు. దీనిని ఆల్ఫా-లినోలినిక్ ఆమ్లం అనికూడా అంటారు.లినోలినిక్ ఆమ్లం మొక్కల నూనెగింజలలోను, జల జీవుల (marine animals) కొవ్వులలో, నూనెలలో లభ్యమగును.లిలోలినిక్ ఆమ్లం ఒక ఆవశ్యక కొవ్వు ఆమ్లం.లినోలినిక్ ఆమ్లాన్నీలినొలినిక్ ఆమ్లమని కూడా ఉచ్చరించెదరు.[2]
లినోలినిక్ ఆమ్ల చరిత్ర
[మార్చు]లినోలినిక్ కొవ్వుఆమ్లం యొక్క ఉనికిని మొదటగా 1942 లో గుర్తించారు. ఇది చీయా (Chia), ఫ్లాక్సు/అవిసె (Flax/linseed), కనోలా (canola, హేంప్ (Hemp) మొక్కల గింజలలో లభ్యమవుతుంది [3]. దీనిని రోల్లెట్ట్ (Rollett) మొదటిగా 1942లో గుర్తించినట్లు తెలుస్తున్నది[4]
లినోలినిక్ ఆమ్లం యొక్క నిర్మాణ ,సౌష్టవ వివరాలు
[మార్చు]లినొలినిక్ ఆమ్లం 18 కార్బనులను కలిగి, మూడు ద్విబంధాలను కలిగివున్న అసంతృప్త కొవ్వుఆమ్లం. లినొలినిక్ కొవ్వుఆమ్లం రంగులేని ద్రవరూపంలో వుండును. లినోలినిక్ కొవ్వు ఆమ్లాన్ని α- లినోలినిక్ ఆమ్లమనియు, ఒమేగా-3 కొవ్వుఆమ్లమనియు కూడా పిలుస్తారు.ఈ పేర్లన్నియు సాధారణ పేర్లు.లినొలినిక్ కొవ్వుఆమ్లం యొక్క శాస్త్రీయ పేరు సిస్.సిస్, సిస్, -9,12,15-ఆక్టాడెసిట్రైయినోయిక్ ఆమ్లం ( 9,12,15-octadecatrienoic acid).లినొలినిక్ ఆమ్లం మూడు ద్విబంధాలను వరుసగా 9,12,15 కార్బనులవద్ద (COOHసమూహం వైపునుండి లెక్కించిన) కలిగివుండును.లినొలినిక్ ఆమ్లం యొక్క మిథైల్ (CH3) సమూహం నుండి లెక్కించిన వరుసగా 3,6,9 కార్బనులవద్ద ద్వింధాలున్నట్లు కనిపిస్తుంది.మిథైల్ సమూహంనుండి లెక్కించినప్పుడు మొదటి ద్వింబంధం 3 వకార్బను వద్ద వుండటం వలన దీనిని ఒమేగా-3 కొవ్వుఆమ్లమని పిలుస్తారు.దీని సాధారణ ఎంఫిరికల్ ఫార్ములా: C17H29COOH.ఎక్కువ ద్విబంధాలను కలిగివుండటం వలన సాధారణ ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఈ ఆమ్లం ద్రవరూపంలో వుండును. జీవచర్యలో లినోలిక్ ఆమ్లం నుండి ఏర్పడు గామా లినొలినిక్ ఆమ్లం ఆల్ఫా లినొలినిక్ ఆమ్లం యొక్క ఐసోమరు రూపం.
లినోలినిక్ ఆమ్లంయొక్క రసాయనిక, భౌతిక ధర్మాల పట్టిక [5]
| గుణము | విలువల మితి |
| రూపం | పారదర్శకమైన పసుపు వర్ణం |
| అణుభారం | 278.43 |
| కరుగు (ద్రవీభవన) ఉష్ణోగ్రత | -11°C |
| భాష్ఫీభవన ఉష్ణోగ్రత | 230°C/1 మి.మీ/పాదరసం పీడనం వద్ద |
| విశిష్ట గురుత్వం | 0.91.092 |
| వక్రీభవన సూచిక | 1.479-1.481 |
| నీటిలోకరుగుదల | లేదు |
లినోలిక్ ఆమ్లాన్నికలిగిన కొన్ని నూనెల జాబితా
[మార్చు]| Common name | Alternate name | Linnaean name | % ALA† | ref. |
|---|---|---|---|---|
| చీయా సీడ్స్ | chia sage | Salvia hispanica | 64% | [6] |
| కివి ఫ్రూట్ సీడ్స్ | Chinese gooseberry | Actinidia chinensis | 62% | [6] |
| shiso | Perilla frutescens | 58% | [6] | |
| ఫ్లాక్స్ | linseed | Linum usitatissimum | 55% | [6] |
| Lingonberry | cowberry | Vaccinium vitis-idaea | 49% | [6] |
| Camelina | camelina | Camelina sativa | 35-45% | |
| Purslane | portulaca | Portulaca oleracea | 35% | [6] |
| సీ బకెట్‌హర్న్ | seaberry | Hippophae rhamnoides L. | 32% | [7] |
| Hemp | cannabis | Cannabis sativa | 20% | [6] |
| ఆవ నూనె | canola | Brassica napus | 10% | |
| సోయా నూనె | సోయా | Glycine max | 8% | |
| †average val | ||||
లినోలినిక్ ఆమ్లం ఉపయోగాలు
[మార్చు]ఇవికూడా చూడండి
[మార్చు]బయటి లింకులు
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Loreau, O; Maret, A; Poullain, D; Chardigny, JM; Sébédio, JL; Beaufrère, B; Noël, JP (2000). "Large-scale preparation of (9Z,12E)-1-(13)C-octadeca-9,12-dienoic acid, (9Z,12Z,15E)-1-(13)C-octadeca-9,12,15-trienoic acid and their 1-(13)C all-cis isomers". Chemistry and physics of lipids. 106 (1): 65–78. doi:10.1016/S0009-3084(00)00137-7. PMID 10878236.
- ↑ "linolenic acid". thefreedictionary.com. Retrieved 2013-11-23.
- ↑ "What Is Alpha-Linolenic Acid?". wisegeek.com/. Retrieved 2013-11-22.
- ↑ Rollett, A. (1909). "Zur kenntnis der linolensäure und des leinöls". Z. Physiol. Chem. 62 (5–6): 422. doi:10.1515/bchm2.1909.62.5-6.422.
- ↑ "alpha-LINOLENIC ACID". chemicalland21.com. Retrieved 2013-11-23.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 "Seed Oil Fatty Acids – SOFA Database Retrieval". Archived from the original on 2014-01-11. Retrieved 2013-11-23.
- ↑ Li, Thomas S. C. (1999). "Sea buckthorn: New crop opportunity". Perspectives on new crops and new uses. Alexandria, VA: ASHS Press. pp. 335–337. Archived from the original on 22 సెప్టెంబరు 2006. Retrieved 2006-10-28.