బాగ్ భైరబ్ ఆలయం
| బాగ్ భైరబ్ ఆలయం | |
|---|---|
| बाग भैरव मन्दिर | |
 బాగ్ భైరబ్ ఆలయం, కీర్తిపూర్, నేపాల్ | |
  Location within ఖాట్మండు లోయ  బాగ్ భైరబ్ ఆలయం (Nepal) | |
| భౌగోళికం | |
| భౌగోళికాంశాలు | 27°40′46″N 85°16′35″E / 27.679442602314833°N 85.27646359790431°E |
| దేశం | నేపాల్ |
| Province | బాగమతి |
| జిల్లా | ఖాట్మండు |
| ప్రదేశం | కీర్తిపూర్ |
| సంస్కృతి | |
| దైవం | బాగ్ భైరబ్ |
| ముఖ్యమైన పర్వాలు | బాగ్ భైరబ్ జాతర |
బాగ్ భైరబ్ ఆలయం ఒక చారిత్రక హిందూ ఆలయం. పులి ఆకారంలో బాగ్ భైరబ్ అవతారంగా శివునికి అంకితం చేసిన ఆలయం. [1]ఇది నేపాల్ లోని బాగమతి ప్రాంతం, కీర్తిపూర్‌లో ఉంది.ఇది సా.శ.16వ శతాబ్దానికి చెందింది.[1] కీర్తిపూర్ వాసులు బాగ్ భైరబ్ పట్టణాన్ని బాగ్ భైరబ్ రక్షిస్తాడని నమ్ముతారు.[1] కీర్తిపూర్ యుద్ధంలో గూర్ఖా రాజు (తరువాత నేపాల్ రాజు) పృథ్వీ నారాయణ్ షా సైన్యం ఉపయోగించిన కత్తులు బాగ్ భైరబ్ ఆలయంలో ఉన్నాయి. [1] [2] [3] కీర్తిపూర్ కు ఉత్తరాన, మొఘల్ శైలిలో నిర్మించిన తెల్లటి బాగ్ భైరవ్ ఆలయ సమీపంలో ఆకుపచ్చని చెరువు ఉంది. ఈ చెరువుకు "దే పుఖు" అని పేరు పెట్టారు. ఇది సాహిత్యపరమైన అర్థంలో దేశపు చెరువుగా అనువదిస్తుంది. కీర్తిపూర్ లో విస్తారంగా నెవార్ ప్రజలు నివశించిన స్థిరనివాసాల మధ్యలో కీర్తిపూర్ చిహ్నంగా ఉన్న బాగ్ భైరవ్ ఆలయానికి దక్షిణంగా ఉన్న ఈ చెరువులోని నిశ్చలమైన నీరు చూపరులకు ప్రశాంతతను అందిస్తుంది.చెరువులో నీటి వనరు వర్షపు నీరు మాత్రమే. వేరే ఇతరత్రా ఆధారం లేదు. వర్షపు నీరే ఆధారం అయినప్పటికీ చెరువు ఎండిపోయిన దాఖలాలు లేవు. కీర్తిపూర్ యుద్ధంలో కీర్తిపురియన్లు దాని నీటిని శుభ్రపరచడానికి, స్నానానికి అధికంగా ఉపయోగించినప్పుడు మాత్రమే చెరువు ఎండిపోయినట్లు నివేదించబడింది.
చరిత్ర
[మార్చు]బాగ్ భైరబ్ ఆలయం కోపంతో ఉన్న పులి రూపంలో ఉన్న కాలభైరవ దేవుడికి అంకితం చేయబడిన అత్యంత ప్రసిద్ధ దేవాలయాలలో ఒకటి. ఈ దేవుడిని కీర్తిపూర్ సంరక్షకుడిగా భావిస్తారు.స్థానికులు దీనిని అజుడేయు, తాత దేవుడు అని పిలుస్తారు. భైరబ్, శివుని అత్యంత భయంకరమైన రూపం, ఒక వైపు విధ్వంసకుడు, మరోవైపు సంరక్షకుడు. నేపాల్‌లోని చాలా పట్టణాలు, నగరాలలో ఈ దేవతను ప్రతిష్టించకుండా లేదా ఆరాధించకుండా అన్నప్రాసన, యుక్తవయస్సు, వివాహం, గృహాల నిర్మాణం వంటి వేడుకలు, జీవితంలోని ఇతర ముఖ్యమైన సంఘటనలకు సంబంధించిన ఆచారాలు పాటించరు. [4]
ఆలయ నిర్వహణ
[మార్చు]బాగ్ భైరబ్‌ను ప్రధానంగా మున్సి నెవార్లు (మాన్ సింగ్ ప్రధాన్) పూజిస్తారు. ప్రతి మగ కుటుంబ సభ్యులు, ప్రతి సంవత్సరం, బాగ్ భైరబ్ ఛాతీని మలుపు తిప్పి, దానిని ఒక రహస్య గదిలో ఉంచి, రోజుకు రెండుసార్లు పూజించాలి. ఆరాధన కోసం వర్తించే ఏదైనా తప్పు పద్ధతి ఆ వ్యక్తిని శపించవచ్చని నమ్ముతారు. ఛాతీని ఇంటికి తీసుకెళ్లినందుకు తిరస్కరణ యుఎస్ $2000కి సమానమైన జరిమానా విధిస్తారు.
ఆలయ నిర్మాణ శైలి
[మార్చు]ప్రస్తుతం ఉన్న మూడు అంతస్థుల బాగ్ భైరబ్ ఆలయం, బహుశా 16వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడింది. ఇటుకలతో చేసిన దీర్ఘచతురస్రాకార ప్రాంగణంలో దాని చుట్టూ విశ్రాంతి గృహాలు ఉన్నాయి. కొన్ని చిన్న గుడులు రాతి విగ్రహాలు ప్రాంగణంలో విస్తరించి ఉన్నాయి. ప్రధాన ద్వారం ప్రాంగణం దక్షిణ భాగంలో ఉంది. తూర్పు, పడమర వైపున మరో రెండు ద్వారాలు ఉన్నాయి. ఆలయం రెండు పైకప్పులు రాతి పలకలతో తయారు చేయబడ్డాయి, మూడవది రాగిగిల్ట్ తో కప్పబడి ఉంటుంది. హిందూ దేవతలతో చెక్కిన చెక్క స్తంభాలు ఆలయాన్ని అలంకరించడంతో పాటు దాని పైకప్పుకు మద్దతుగా ఉన్నాయి. అవి రెండవ అంతస్తులోని కిటికీల మధ్య ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. ఆ దేవతల పేర్లు వాటి క్రింద పీఠాలపై చక్కగా చెక్కబడ్డాయి. [5]
హిఫా ద్యోపై రెండు తోరణాలు ఉన్నాయి. వారు అస్టా-మాట్రిక్స్, అస్తా-భైరబ్‌లు, ఇతర దేవతలు చాలా చక్కటి ప్రతిమలతో కలిగి ఉంటారు. ఆలయం పశ్చిమ గోడలో స్థానిక ప్రజలు సంగీత, నృత్యాల దేవుడు నాసా ద్యోగా భావించే ఖాళీ స్థలం ఉంది. ఆలయంలో ఎడమ వైపు మూలలో మట్టితో చేసిన బాగ్ భైరబ్ ప్రతిష్టించారు. మూడు గాజు కళ్లతో ఉన్న పులి-దేవుడు నాలుక లేనివాడు, దంతాలు లేనివాడుగా ఉంటుంది. అయితే వెండి రాగి పలకలతో కప్పబడి భారీగా అలంకరించబడి ఉంటుంది. రాతి శాసనాలలో పేర్కొనబడిన ఈ దేవతను బఘేశ్వర్ (పులి దేవుడు), భీమ్‌సేన్ భట్టారక్ (భీంసేన్, పాలక దేవుడు), గుడేయి స్థానాధిపతి (పులి రూపంలో ఉన్న ప్రభువు), అజుద్యో (పూర్వీకుల దేవుడు) అని పిలుస్తారు.[5]
ఇతిహాసాలు
[మార్చు]మొదటి పైకప్పుపై ఒకటి, మధ్యలో ఆరు, పైభాగంలో పదకొండు శిఖరాలతో మొత్తం 18 శిఖరాలతో నిర్మించబడింది. మొదటి పైకప్పు చూరు క్రింద రామాయణ కథలను వర్ణించే చాలా పాతవి క్షీణించిన కుడ్యచిత్రాలు ఉన్నాయి. మహాభారతం, శక్తివంతమైన దుర్గా దేవత వివిధ రూపాలు చిత్రాలు తెలుపు ప్లాస్టర్ నేపథ్యంతో ఎరుపు రంగు పెయింటింగ్‌లతో ఉన్న కుడ్యచిత్రాలుగా చెక్కబడి ఉన్నాయి.ఆలయ ప్రధాన ద్వారం కుడి వైపున హిఫా ద్యో ఉంది. రక్త త్యాగం చేసే దేవుడు నేరుగా బాగ్ భైరబ్‌కు అనుమతించబడ్డాడు.దుర్గకు జంతు బలులు అర్పించినట్లే ఇక్కడ ఉన్న అన్ని జంతు నైవేద్యాలు ఈ దేవతకు సమర్పించబడతాయి.ఒక రాతి విగ్రహం, బనేపాలోని చండీశ్వరీ ఎడమ వైపున రెండవ ద్వారం వద్ద, శంఖులోని ఖడ్గ జోగిని ఆలయానికి మెట్ల చివరి శ్రేణి ప్రారంభంలో ఉన్న ఛత్రపాల్‌కు ఉంచబడ్డాయి.[5]
స్థానిక ప్రజల నమ్మకాలు
[మార్చు]స్థానిక ప్రజలు ఈ దేవతను వివేకం, జ్ఞానం, ఉత్పాదకత, అన్ని చెడులను నిరోధించే శక్తి స్వరూపంగా భావిస్తారు. అందువల్ల, కీర్తిపూర్‌లో వివాహాలు, బ్రతబంధ (యుక్తవయస్సులో ఉన్న అబ్బాయిలకు సంబంధించిన ఆచారం), పస్ని(అన్నం పెట్టడం) ఇతర ఆచార ప్రదర్శనలు వంటి శుభకార్యాలు ఈ దేవతకి ఆచార ఆరాధన తర్వాత మాత్రమే జరుగుతాయి. [5]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Maharjan, Sisiliya (25 July 2017). "The Legend of Lord Bagh Bhairab". My City. Retrieved 16 March 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)[permanent dead link] - ↑ "Bagh Bhairab Temple | Kirtipur, Nepal Attractions". Lonely Planet. Retrieved 16 March 2021.
- ↑ "Baghbhariv Temple" (PDF). Digital Himalaya. Ancient Nepal. Retrieved 16 March 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Bagh Bhairab Temple". www.ourkirtipur.com.np. Archived from the original on 8 జూలై 2015. Retrieved 25 June 2014.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Shrestha S.S. (2000). Kirtipur ko Sansritik ra Puratatwit Itihas. Center for Nepal and Asian Studies. Kirtipur, Kathmandu: Tribhuwan University